Галина Данчикова: «Федеральнай бүддьүөттэн кэлэр үбүлээһин кыччаабат, улаатар эрэ»

Бүгүҥҥү Ил Түмэн 15-с уочараттаах пленарнай мунньаҕар Судаарыстыбаннай Дуума дьокутаата Галина Данчикова кыттыыны ылла. Кэлэр сылга уонна үс сылга өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн ылыныы туһунан Галина Данчикова санаатын маннык үллэһиннэ:

— Бүгүн мин Ил Түмэн 15-с уочараттаах пленарнай мунньаҕар өрөспүүбүлүкэ кэлэр сылларга бүддьүөтүн ылыныытыгар кытынным. Федеральнай бүддьүөттэн субвенция, дотация быһыытынан киирэр үп биллэр. Ол сүрүннээн национальнай бырайыактары олоххо киллэрии буолар. Бүгүҥҥү күҥҥэ үс сүрүн хайысха чопчу быһаарылынна: дьон-сэргэ иннигэр социальнай эбэһээтэлистибэлэри толоруу, биһиги дойдубутугар куттала суох буолуутун оборуонатын хааччыйыы, анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын дьиэ кэргэттэрин өйөөһүн уонна национальнай бырайыактары олоххо киллэрии. 2026 сылга саҥа алта сыллаах кэрискэ кэм үүнэр. Национальнай бырайыактары олоххо киллэрэргэ 41 триллион солк. көрүллүөхтээх. Бу докумуон бакаа Арассыыйа Бэрэсидьиэнинэн баттана иликтэр, ол гынан баран номнуо быһаарыллан тураллар. Нацбырайактарга улахан болҕомто ууруллар. Бүгүҥҥү күҥҥэ үөһэ эппит хайысхаларым Арассыыйа федеральнай бүддьүөтүгэр киирэн тураллар. Ити барыта макроэкэниэмикэҕэ, дьон олоҕо тупсарыгар, социальнай балаһыанньаҕа сабыдыаллыаҕа. Эппитим курдук, эрдэ ылыныллыбыт нацбырайыак чэрчитинэн үөрэхтээһин, култуура, инфраструктура эйгэтигэр үбүлээһин кыччыа суоҕа. Бу национальнай бырайыактары болҕойон көрүү, кыттыы эрэ наада. 2026 сылга федеральнай бүддьүөттэн өйөбүл быһыытынан кэлэр үп үрдүүр. Федеральнай бүддьүөккэ эрэгийиэннэр хамнаска ороскуоттарын толуйууга харчы көрүллэн турар. Оттон Саха сирин туһунан этэр буоллахха, үс сыллаах бүддьүөттэр икки ардыларынааҕы трансферка 2026 сылга субвенция, субсидия. Дотация быһыытынан 111 млрд солк. ылыахтаахпыт. Бүгүн көрүллүбүт булгуччулаах мэдиссиинэ страховакалааһын пуондатыгар федеральнай бүддьүөттэн 74 млрд солк. көрүллүө. Оттон атын эйгэҕэ, холобур, үөрэхтээһиҥҥэ 2026 с. 8 млрд солк., доруобуйа харыстабылыгар 3 млрд солк., култуураҕа уонна социальнай бэлиитикэҕэ эмиэ көрүллүөҕэ. Ону таһынан федеральнай бүддьүөттэн “Земскэй доктар”, “Земскэй учуутал”, билигин эбии “Земскэй култуура үлэһитэ” үбүлэнэллэр. Судаарыстыбаннай Дуумаҕа тус сыаллаах үбүлээһини көдьүүстээхтик туһаныыны хонтуруоллааһын күүскэ турар. Хас биирдии бырагырааманы кичэйэн болҕомтолоохтук хонтуруоллааһын турар.