Гонорея, хламидиоз – уодаһыннаах ыарыылар

От ыйын 15-21 күннэригэр Саха сиригэр Инфекционнай половой ыарыылары сэрэтэр нэдиэлэ ыытыллар. Ол чэрчитинэн, Өрөспүүбүлүкэтээҕи тирии-венерическэй диспансер уопуттаах венеролог-бырааһа Татьяна Скуратованы кытта кэпсэттибит.

— Татьяна Михайловна, Дьокуускайга үксүн ханнык венерическэй ыарыылар тарҕаммыттарый?

— Гонорея, хламидиоз, трихомониаз, половой герпес, сифилис ыарыылар элбэхтэр. Маны тэҥэ, туох да сибикини биллэрбэт инфекциялар: микоплазмоз, уреаплазмоз, о. д.а. көстөллөр. Биһиги бүддьүөт тэрилтэтэ буоларбытынан, ыарыылары босхо эмтиибит, анаалыс төлөбүрдээх.

Венерическэй ыарыылары ПЦР-анаалыһынан булан ылабыт. Биир анаалыстан 12 ыарыыны булуохха сөп. Биирдиилээн ыарыыга да туттарыахтарын сөп. Хат дьахталлар бары, ону тэҥэ, үлэҕэ, үөрэххэ киирэргэ медосмотрга, балыыһаҕа киирэргэ сифилис анаалыһын туттараллар. Онон маннык систиэмэ баар буолан, ыарыы түргэнник булуллар.

Бүгүн биһиги гонорея уонна хламидиоз туһунан сиһилии кэпсэтиэхпит. Бу киэҥник тарҕаммыт ыарыылар буолаллар.

— Бу ыарыылар туох сибикилээхтэрий?

— Эр дьоҥҥо ииктиир уорганнара аһыйар, кыһыйар, ыалдьар, сүмэһин, сороҕор ириҥэ тахсар. Сыстыһыы кэнниттэн, 3–7 күнүнэн бу сибикилэрэ эр дьоҥҥо күүскэ киирэллэр. Ол иһин тута биһиэхэ кэлэллэр, эмтэнэллэр.

Дьахталларга соччо биллэрбэт, истэрин түгэҕэ кыратык ыалдьар, ииктиир уорганнара аһыйар, сүмэһин тахсар буолуон сөп, ону атыҥҥа балыйаллар. Бу сибикилэр сүтэн хаалыахтарын сөп, оттон ыарыы олохсуйан хаалар. Дьахталлар үксүгэр кыра сибикигэ кыһамматтар, тулуурдаахтар, онон баалатан кэбиһэллэр.

— Эмтэммэтэххэ, туох содуллаах буоларый?

— Бу ыарыылары эмтээбэтэххэ, сүрүннээн ууһуур уорганнарга дьайаллар: эр дьоҥҥо простатит, орхит, орхоэпидидимит, дьахталларга эндометрит, аднексит ыарыыларга кубулутар. Эмтэммэккэ, олохсутан кэбистэххэ, үтүөрдэр ыарахан буолар. Көбөн кэлэ-кэлэ, сүтэн хаала турар. Онон тута эмтэниэххэ наада. Сүрүнэ, дьахтар да, эр киһи да кыайан оҕоломмот буолаллар. Дьахтар киэлитигэр бааһырыы, чэрдийии, бүөлэнии үөскүүр, эр дьон сиэмэтэ хамсаабат буолар, өлөр.

Уопсайынан, оҕолонору былаанныыр пааралар эрдэ кэлэн, анаалыс туттарыахтарын наада. Аан бастаан олорон саҕалыахтарын инниттэн туттараллара ордук, тоҕо диэтэххэ, өскөтүн, кэлин кимиэхэ эрэ ыарыы булулуннаҕына, “миигин таҥнарбыккын” диэн айдаан тахсыан сөп. Оттон, дьиҥэр, бу киһитинээн билсиэн иннинэ ыарыыга сыстан баран, билбэккэ сылдьыбыт буолуон эмиэ сөп. Ыарыы сороҕор туох да сибикитэ суох, саһан сылдьар. Хат дьахталлар булгуччу анаалыс туттараллар, онно алҕас бу ыарыы көстөн кэлээччи. Онтон хат дьахтар эмтэнэрэ эмиэ уустук.

Хламидиоз өссө биир содула — сорох эр дьоҥҥо (10%) сүһүөхтэригэр охсор, артрозка кубулутар, эдэр, кырдьаҕас диэн араарбат. Биир спортсмен уол кэлбитэ, доҕолоҥнуур этэ. “Ээ, эрчиллэ сылдьан, атахпын өлөрбүтүм”, — диир. Анаалыска бу ыарыы бигэргэммитэ, онон ревматологы кытта тэҥҥэ эмтээбиппит.

— Бу ыарыылары хайдах эмтиигитий?

— Инфекция буоларынан, антибиотик эрэ кыайар. Манна киһи бэйэтэ эмтэнэ сатыыра букатын сыыһа, быраас эрэ аныахтаах. Тоҕо диэтэр, ханнык ыарыыга хайдах антибиотик ананарын, ханнык дозатын төһө өр иһиллэрин быраас эрэ быһаарар. Сорох ыарыыга сөп түбэспэт антибиотиктар бааллар. Киһи бэйэтэ “эмтэнэ” сылдьан, өссө куһаҕаны оҥостуон сөп, тоҕо диэтэр, сыыһа эмтэнэн, ыарыыны баттатан кэбиһэр, онтон бу ыарыы кэлин өссө күүскэ көбөн кэлэр.

Биһиэхэ кэлэртэн кыбыстымыахха наада, киһиэхэ доруобуйа диэн саамай күндүтэ буолар. Кыбыстар дьон анонимнай кэбиниэккэ кэлэллэр. Ордук харысхала суох сылдьыһыы кэнниттэн кэлэн бэрэбиэркэлэниэххэ наада. Саамай сүрүнэ, венерическэй ыарыылар бары эмтэнэллэр, киһи толору үтүөрэр.

“Түбэһиэх сылдьыһыыттан ыарыы элбиир”

— Үксүн хас саастаах дьон элбэҕий?

— 20–30 саастаах ыччат араҥата саамай элбэх. Ыччаттар ортолоругар түүҥҥү кулууп кэнниттэн, арыгы иһэн баран, презервативы туттубакка, түбэһиэх киһилиин сылдьыһыыттан венерическэй ыарыынан сыстыһыы элбэх. Сороҕор кимниин утуйбуттарын да өйдөөбөттөр. Төһөнөн элбэхтик күүлэйдиир да, соччонон элбэхтик ыалдьар. Сорох киһиэхэ биэстии ыарыы баар буолар. Хаста да төхтүрүйэн кэлэ турааччылар да бааллар.

Биһиги сыстыһыы төрүөтүн булаары, ол сылдьыспыт киһилэрин эмиэ ыҥырабыт. Үгүстэрэ кэлэллэр, оттон кимин өйдөөбөт буоллахтарына, ол оннук хаалар, салгыы төһө киһини сыһыара сылдьара биллибэт. Өскөтүн партнера “миэхэ сибики суох” диэн аккаастанан, кэлэн эмтэммэтэҕинэ, хат сыстыһаллар, ону өйдүөххэ наада.

Презерватив бу ыарыылартан 100% харыстыыр. Быраас быһыытынан, ыччаттарга сүбэлиэм этэ: арыгы иһэн баран, түбэһиэх киһини кытта харысхала суох сылдьымаҥ. Маннык сылдьыһыы буолбут буоллаҕына, тута кэлэн, бэрэбиэркэлэммит ордук.

Гонорея мал-сал нөҥүө, гигиенаны тутуспатахха, эмиэ сыстыан сөп. Биир ыал 3 кыра оҕото гонореянан ыалдьыбыттара. Ыарыы аҕаларыгар баар эбит, эмтэммэккэ сылдьыбыт. Онтон биир оҕотугар сыстыбыт, бу кэнниттэн оҕолор сыстыспыттар. Онон ыалы барыларын эмтээбиппит.

Өрөспүүбүлүкэтээҕи тирии-венерологическай диспансер

Диспансер симиэнэҕэ 150 киһини көрөр кыахтаах поликлиниката Богдан Чижик уулуссатын 3 №-гэр баар. Оттон 90 куойкалаах сытар балыыһата уонна лабораторията Покровскайдыыр аартык 6‑с №-гэр бааллар. Диспансер мэдиссиинэ үрдүк технологиялаах көмөтүн оҥорор анал тэрилинэн хааччыллыылаах.

Диспансерга араас тирии ыарыылаах 500‑тэн тахса киһи учуокка турар. Поликлиникаҕа тирии ыарыылаахтар уонна венерическэй ыарыыларын эмтэтэр дьон биир регистрацияны ааһаллар эрээри, тус-туспа көрүдүөргэ, хосторго көрдөрүнэллэр. Маны тэҥэ, анонимнай кэбиниэт диэн баар, ол туспа ааннаах, регистрациялаах. Манна кэлбит дьон ааттарын кистиэхтэрин сөп.

Диспансерга хайдах суруйтарыахха?

Бырааска суруйтарарга: 122 нүөмэргэ эрийэн баран, эбии 1–1-2 баттыыгыт. Маны тэҥэ, “К врачу” сыһыарыы нөҥүө, эбэтэр, регистратураҕа кэлэн, быһаччы суруйтарыахха сөп. Тэйиччиттэн консультация ыларга: «Облачная поликлиника» сыһыарыы нөҥүө суруйтаран баран. Регистратура: +7 (4112) 405603. Анонимнай кэбиниэт: +7 (4112) 405601.