Хаарбах тутуулары таас дьиэлэр солбуйдулар

Дойду Аҕа баһылыга Владимир Путин  быһаччы сорудаҕынан, туһааннаах бырагырааманан куораттарга  эрэ буолбакка, ыраах, кытыы сытар дьоҕус нэһилиэктэргэ саҥа дьиэлэр тутуллан, өрөспүүбүлүкэ  хас да тыһыынча олохтооҕо  олорор усулуобуйаларын тупсардылар.

Сунтаарга 73 кыбартыыралаах дьиэ тутуллар

Бүлүү умнаһын улуустарыттан биирдэстэригэр – Сунтаарга туһааннаах бырагырааманан кэлиҥҥи сылларга хас да дьиэ тутулунна. Улуус киинигэр  ааспыт үйэ 70-­
80-с сылларыгар тутуллубут эргэ, хаарбах туруктаах уопсай ­дьиэлэри биэстии мэндиэмэннээх саҥа таас тутуулар солбуйдулар. Бу үлэ  барыта хаарбах дьиэттэн көһөрүү бырагырааманан ыытылынна.

Былырыын ахсынньыга Сунтаар сэлиэнньэтин олох­тооҕо Раиса Егорова “Хаарбах уонна саахалланар турук­таах дьиэлэртэн дьону көһөрүү” бырагырааманан   Өктөөп 70 сыла уулусса 1 Б нүөмэрдээх  дьиэтигэр көспүтэ. Үгүс сыллар усталарыгар хаарбах дьиэ­ҕэ олорбут Раиса Егорова ыра санаата туолан, толору хааччыллыылаах таас дьиэ олохтооҕо буолбута. “Мин урут Строительнай уулуссаҕа икки кыбартыыралаах дьиэҕэ олорбутум. Дьиэбит эргэ буолан, кыһыҥҥы өттүгэр олус тымныы этэ.  Билигин биэнси­йэҕэ тахсан, бэлэм уулаах-­хаардаах сылаас дьиэҕэ  олоробун. Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү  бырагыраама баар буолан, би­­һиэхэ саҥа дьиэлэнэр дьолу биэрбит улууспут дьаһалтатыгар, тутааччыларга, туох баар сүүрбүт-көппүт, биһиэхэ кыһаллыбыт исписэлиистэргэ махтанабын”, – диэн биһиги хаһыаппытыгар санаатын үллэһиннэ.

Сунтаар сэлиэнньэтигэр  сыл бүтүүтэ 73 кыбартыыра­лаах дьиэ тутуллан киириэхтээх. Саҥа эбийиэк уопсай иэнэ 5,4 тыһ. кв. м тахса. Үлэ быйыл бэс ыйыттан саҕаламмыт.

Улууска Хаарбах дьиэттэн көһөрүү бырагыраама иитинэн  2025 сыл бүтүөр диэри 1112 киһини көһөрөр былааннаахтар.

Ньурбаҕа

Ньурба улууһугар “Хаарбах туруктаах уонна  саахалланар дьиэттэн көһөрүү“ бырагы­раама иккис түһүмэҕэ үлэлээн, 2021 сыллаахха улуус  киинигэр 49 кыбартыыралаах, оттон былырыын   24 кыбартыыралаах олорор дьиэлэр тутуллубуттара.

СӨ Тутуутун министиэрис­тибэтэ иһитиннэрбитинэн, туһааннаах бырагырааманан Ньурба куоракка билиҥҥитэ элбэх кыбартыыралаах түөрт дьиэ тутуллар.  «Региональное развитие» хампаанньа икки дьиэни тутар, ол иһигэр 58 кыбартыыралаах уонна 53 кыбартыыралаах дьиэлэри.

«Нидстрой» хампаанньа  Комсомольскай уулуссаҕа 30 кыбартыыралаах дьиэни тутар. Оттон Кузаков уулуссатыгар 32 кыбартыыралаах дьиэ тутуллан, бу сыл бүтүүтэ үлэҕэ киллэрэр былааннаахтар диэн Ньурба куорат баһылыга Геннадий Игнатьев иһитиннэрдэ.

Өрөспүүбүлүкэҕэ

“2019-2025 сылларга саахалланар уонна хаарбах туруктаах дьиэлэртэн дьону көһөрүү” бырагырааманан өрөспүүбүлүкэҕэ 2023 сыл бүтүөр диэри элбэх кыбартыыралаах 90 дьиэни үлэҕэ киллэрии былааннанар.

Ааспыт ый саҥата дойду Аҕа баһылыга Владимир Путин Уһук  Илин эрэгийиэннэр  куораттарын, ол иһигэр  Магадан, Анадырь уонна Дьокуускай куораттар сайдыыларын бы­­лаанын кытары билсэн сүбэ мунньах ыытарыгар, Магадаҥҥа уонна  Дьокуускайга билигин да хаарбах дьиэлэр ахсааннара  элбэҕин бэлиэтээн эппитэ. Итиэннэ быйыл балаҕан ыйын  1 күнүгэр диэри хаарбах туруктаах дьиэлэр ахсааннарыгар  киирбит тутуулары 2030 сылга  бүтэрэр туһунан сорук туруор­бута.

Ил Дархан Айсен Николаев  иһитиннэрбитинэн,  быйыл Саха сиригэр 2017 сылга  диэри хаарбах дьиэлэр ахсаан­нарыгар киирбит тутуулары көһөрүү түмүктэниэхтээх. Ол эрээри, өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар билигин  да 1178 элбэх кыбартыыралаах  дьиэни көһөрүөххэ наада.

Айсен Николаев балаҕан ыйын бүтүүтэ тэлэбиидэнньэнэн быһа эпииргэ тахсарыгар, өрөспүүбүлүкэтээҕи аадырыстаах бырагырааманан 2025 сыл бүтүөр диэри 61,3 тыһыынча киһини көһөрүү туһунан эппитэ. П

САНАА

Николай Дмитриев, Үөһээ Бүлүү улууһун Бырамыысыланнас, тутуу уонна инфраструктураны сайыннарыы управлениетын салайааччыта:

– “2019-2025 сылларга саахалланар уонна хаарбах туруктаах дьиэлэртэн дьону көһөрүү” бырагырааманан улууска 26 710,24 кв.м. ­дьиэлэртэн дьону көһөрүллүөхтээх. Билиҥҥитэ 12 889,42 кв.м. көһөрүлүннэ. 2022 сыллааҕы түһүмэҕинэн улууска элбэх кыбартыыралаах 8 дьиэ тутуллар. 2023 сыллааҕы түһүмэҕинэн Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтигэр  45 кыбартыыралаах уонна Боотулууга  12 кыбартыыралаах дьиэлэр тутуулара саҕаланна. 

1970-с сыллааҕы эргэ дьиэттэн саҥаҕа көстүбүт

Бу сайын Үөһээ Бүлүү улууһугар  бастакы 4 мэндиэмэннээх таас дьиэ Исиидэр Бараахап аатынан уулуссаҕа тутуллан үлэҕэ киллэриллибитэ. Саҥа аныгылыы тупсаҕай тутуулаах, толору хааччыллыылаах дьиэҕэ Ленин уулуссаҕа турбут 3/5, 3/6, 3/7  нүөмэрдээх хаарбах туруктаах дьиэлэртэн 32 ыал саҥа кыбартыыралар  күлүүстэрин туппуттара. Олор истэригэр Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтин 88 саастаах ытык кырдьаҕаһа Розалия Николаева. “Биһиги дьиэ­битин куруук уу ылар буолан, олус да эрэйдэммиппит. 1974 сылтан ол дьиэҕэ олорон, дьэ быйыл сайын саҥа таас дьиэҕэ  көстүбүт. Барахов уулуссатыгар от ыйын саҥа түөрт мэн­диэмэннээх таас дьиэҕэ үлэҕэ киирбитэ. Онно атырдьах ыйыгар көспүппүт. Дьиэбит толору хааччыллыылаах, уута-хаара барыта баар. Онон, Хаарбах уонна саахалланар туруктаах дьиэттэн дьону көһөрүү бырагырамааҕа хабыллан, олус үөрдүбүт”, – диэн Розалия Павловна биһиги хаһыаппытыгар санаатын үллэһиннэ.