Хаһыҥҥа хаарыйтарбыт үүнээйини хайдах өрүһүйэбит?

Хаһыҥ түһэрин истибэтэх эбэтэр кэмин баттаһа бүрүйбэтэх элбэх улуус, куорат олохтоохторун үүнээйилэрэ бэҕэһээ, бүгүн сарсыарда хаһаайыттарын ньалбайан, харааран көрүстүлэр. Хаһыҥҥа хаарыйтарбыттар, үүнээйибитин хайдах өрүһүйэбит?

Уопуттаах оҕуруотчут, Чурапчы улууһун С.Д.Федосеев аатынан Хадаар агро-хайысхалаах орто оскуолатын исписэлииһэ Мария Лукинаҕа төлөпүөннээн хаһыҥҥа оҕустарбыт үүнээйилэри хайдах өрүһүйүөххэ сөбүн туһунан ыйыталастым.

Мария Петровна хаһыҥҥа оҕустарбыт үүнээйини чөлүгэр түһэрии хас даҕаны түһүмэхтэн турарын бэлиэтиир.

Бастакытынан. Хараарбыт уонна олус эмсэҕэлээбит сэбирдэхтэрин, умнастарын быһыҥ.

Иккиһинэн. Сииги, сылааһы тутарын курдук үүнээйи тулатынааҕы буору бүрүйүҥ.

Үсүһүнэн. Үүнээйи чөлүгэр түһэрин туһугар фосфордаах (двойной суперфосфат, суперфосфат, монофосфат калия) уоҕурдуунан аһатар ордук.

Төрдүһүнэн. Күнтэн харыстааҥ. Сэбирдэҕэ олус эмсэҕэлээбит буоллаҕына күҥҥэ быһа сиэппэт туһугар күнтэн хаххалааҥ.

Бэсиһинэн. Үүнээйигэ ыарыы сибикитэ билиннэҕинэ фунгицидынан ыстарыҥ.

Алтыһынан. Хаһыҥ кэнниттэн биир-икки нэдиэлэ буолан баран, үүнээйи өрүттэн эрэр буоллаҕына биллиэхтээх.

Аны тугунан ыстаран өрүһүйэбит диэн ыйытыы үөскүүр. Манна хас биирдии хаһаайка бэйэтэ туттар араас ньымалардаах. Мария Лукина тус бэйэтэ туттар ньымата маннык:

Циркон үүнээйини стресстэн таһаарар күүстээх регулятор буолар. Кини чопчу хаһыҥҥа хаптарбыт үүнээйини чөлүгэр түһэригэр көмөлөһөр аналлаах.  Силиһигэр кутуллар, көмөлөһөн үлэлээн барар, номнуо 8 ч. үлэлээбитинэн барар. 10 хаапыланы 10 лиитирэ ууга булкуйан кутуллар. Холобур, таһырдьа турар помидор үлүйдэҕинэ хараарбыт сэбирдэҕин барытын быһан ылыллар уонна ол күн Цирконунан ыстарыллар. Эбэтэр ол суох түгэнигэр 1 ыстакаан мас күлүн ылан 10 лиитирэ сылаас ууга булкуйан, 9% икки остолуобай ньуоска уксуһу суурайан баран кутуохтарын сөп. Салгыы тохтуу түһэн баран монофосфат калия, двойной суперфосфат, суперфосфат, сэбирдэҕин элбэтээри кальциевая селитра эбэтэр Калийная селитра микроудобрениенан силиһигэр эбии аһатар ирдэнэр. Сэбирдэхтэрин оннулара түргэнник оһоллорун туһугар сып-сырдык, биллэр-биллибэт марганцовкалаах уунан сотуохтарын сөп. Онтон сибэккилээһинин, ас кутуутун түргэтэтэр инниттэн күл кэннэ тохтуу түһэн баран (икки хас хонугунан) борнай кислотаны 10 гр. 10 л. ууга кутан бэриллэр. Тыа сиригэр маҕаһыыҥҥа атыыланар бэлэм регулятор, уоҕурдуу суох. Ол иһин күлү, борнай кислотаны, марганцовканы туһаналлара ордук.

Эпин үүнээйини хаһыҥтан харыстыыр эбит буоллаҕына, Циркон үүнээйи хаһыҥ кэнниттэн чөлүгэр түһэригэр көмөлөһөр.

Оҕуруотчуттар ортолоругар биир күүстээх препаратынан Японияҕа оҥоһуллубут HB-101 буолар. Бу Эпини уонна Циркону тэҥҥэ холбообут саҕа күүстээх дьайыылаах. HB-101 препаратынан үүнээйи сэбирдэҕин уонна үнүгэһин барытын ыстарыллар. Оннооҕор ууга ылларбыт үүнээйини чөлүгэр түһэрэр кыахтаах, сыаната даҕаны онно сөп түбэһэр диэн Мария Лукина быһаарар.

Билиҥҥи кэмҥэ саамай тоҕоостоох сүбэни сиһилии “Саха сирэ” хаһыат бэс ыйын 20 күнүнээҕи нүөмэригэр ааҕаарыҥ.