Халаан содулун туоратыы — барыбыт сорукпут

Бу күннэргэ алдьатыылаах айылҕа иэдээниттэн — от ыйынааҕы дохсун ардах халааныттан эмсэҕэлээбит Өймөкөөн улууһун олохтоохторун кытта өрөспүүбүлүкэ тустаах министиэристибэлэрин эппиэттээх салайааччылара көрүстүлэр.

Бу туһунан улуустааҕы “Северная заря” уонна “Хотугу сардаҥа” хаһыаттар холбоһуктаах эрэдээксийэлэрин уопсастыбаннай кэрэспэдьиэнэ Тамара Винокурова: «СӨ экологияҕа уонна айылҕа харыстыбылыгар миниистирин солбуйааччы Анатолий Алексеев, бырамыысыланнас миниистирин 1‑кы солбуйааччы, улуус куратора Михаил Кириллин, тырааныспар миниистирин 1‑кы солбуйааччы Анатолий Потапов, улуус баһылыга Александр Оконешников, баһылыгы 1‑кы солбуйааччы Алексей Федотов, улуустааҕы дьаһалта Инфраструктураны сайыннарыы уонна тэрээһин-быраабы хааччыйыы сулууспатын салайааччыта Михаил Бурцев Сордоҥноох, Томтор, Өймөкөөн, Биэрэк Үрдэ сэлиэнньэлэринэн сылдьан, чөлүгэр түһэрии үлэтин кытта ыкса билистилэр, дьон санаатын иһиттилэр, сүбэ-ама биэрдилэр», — диэн иһитиннэрдэ.

Өймөкөөн улууһун баһылыга Александр Оконешников: «Бүгүҥҥү тирээн турар сорук — кыстыкка этэҥҥэ киирии. Өймөкөөн сэлиэнньэтигэр тутулла турар 4 кыбартыыралаах дьиэ үбэ-харчыта көрүлүннэ, тымныы түһүөр диэри тутуллан бүтүөҕэ. Тутуу биригээдэтэ матырыйаалын илдьэ айаҥҥа турунна. Бастаан эдэр исписэлиистэргэ анаммыт буоллаҕына, билиҥҥи балаһыанньанан халаантан эмсэҕэлээбит ыалларга ананна. Түөртүү кыбартыыралаах икки дьиэ тутуллара былааннанар. Кэлэр нэдиэлэҕэ дьиэлэри чөлүгэр түһэриигэ тутуу матырыйаалын тиэммит икки массыынаны күүтэбит. Оттооһун былаанын туолуута уһун ардахтартан сылтаан өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн уустугурда. Онон бэйэбит улууспутугар мобильнай биригээдэлэри тэрийэр сорук турар. Бырабыыталыстыба уонна Тыа хаһаайыстыбатын миниистиэристибэтин өттүттэн нэһилиэнньэҕэ окко, эбии аһылыкка көмө баар буолуоҕа”, — диэн бэлиэтээн эттэ.

Суол-иис өрөмүөнэ

Тырааныспар миниистирин 1‑кы солбуйааччы Анатолий Потапов “Үчүгэй с. урбаанньыттара Гарифуллиннар барыта 21 суол учаастага алдьаммытын кылгас кэм иһигэр өрөмүөннүү охсубуттара.

Бу үлэ тэтимнээхтик ыытыллан, Өймөкөөн с. араас таһаҕас, ас-үөл, тутуу матырыйаала, гуманитарнай көмө суһаллык кэмигэр кэлэн, чөлүгэр түһэрии үлэтэ көдьүүстээхтик бара турар. Онон Тырааныспар министиэристибэтин аатыттан Гарифуллиннар дьиэ кэргэннэригэр махталбытын биллэрэбит.

Суол-иис өттүгэр Өймөкөөн, Биэрэк Үрдэ, Хара Тумул сэлиэнньэлэрэ ордук эмсэҕэлээтилэр. Барыта аҕыс күргэ алдьанна. Симиэтэ оҥоһуллан, аны эспэртиисэ үлэтэ ыытыллан, үп-харчы көрүлүннэ”, — диэн иһитиннэрдэ.

Этиилэр, соруктар

Мустубут дьон бары Дьокуускайтан кэлбит тутуу биригээдэтин бэрэстэбиитэлэ Владислав Черов этиитин бэркэ сэргии иһиттилэр. Владислав Гаврильевич Хара Тумулга үлэлии сылдьан, хамыыһыйа мунньаҕар санаатын этээри анаан кэлбит.

— Билигин биһиги дьиэ акылаатыгар үлэлии сылдьабыт. Бу олус уустук үлэ: аһара элбэх уу кэлэн, барыта бытарыйа сылдьар. Лафет мас суох. Туттар тэрилбитин барытын илдьэ кэлбиппит үчүгэй эбит. Акылаат көтөҕөргө көмөҕө кэлбит дьон үксүлэрэ бу үлэҕэ олох сыһыана суох эбит. Онон тутууга быһаччы сыһыаннаах дьон кэлэллэрэ наада. Уопсайынан, дьиэ акылаатын көтөҕөргө туспа анал биригээдэ үлэлиирэ ордук көдьүүстээх буолууһу. Биир күн ходуһаҕа анаан барса сырыттым. Ходуһа толору уунан туолан турарын сөҕө көрдүм. Дьон оттуур кыаҕа суох. Оттон кыстык бу кэллэ. Оттуурга суһаллык көмөҕө мобильнай биригээдэлэр наадалар. Суол-иис мэһэйдэри үөскэтэр: дьон бүгүҥҥэ диэри дьиэлэригэр эрэһиинэ тыынан сылдьаллар. Сорохтор бадараан устун көлөлөрө нэһиилэ айанныыр.

Маны таһынан, өрүс сүнньүн уларытыыга исписэлиистэр кэлэн бардылар. Кинилэр көрөн-истэн баран, чинчийии бырайыагын оҥоруохтара. Ходуһаҕа сири оҥорууга (мелиорация) үгүс үлэ эрэйиллэр. Бу боппуруостар Ил Дархан Айсен Николаев тус хонтуруолугар бааллар. Халаан саҕаланыаҕыттан болҕомтоҕо ылан, министэристибэлэр, улуус салалтата, бары улуустар баһылыктара, биирдиилээн дьон араас хайысхалаах суһал көмөнү оҥорбуттарыгар Өймөкөөн нэһилиэгин ытык олохтооҕо Тамара Васильева ис сүрэҕиттэн махтанна.

Ирина Сивцева, Өймөкөөн орто оскуолатын учуутала:

— Айылҕа иэдээнэ барыбытыгар материальнай эрэ буолбакка, уйулҕабытыгар уонна доруобуйабытыгар охсууну эмиэ оҥордо. Ол гынан баран, биһиэхэ бары өттүттэн күүстээх көмө, өйөбүл оҥоһуллан, эрэх-турах санааны үөскэттэ. Араас улуустартан биригээдэлэр кэлэн үлэ бөҕөтүн оҥоро, көмөлөһө сылдьаллар. Олор истэригэр биир дойдулаахтарым, сунтаардар, барытыгар былдьаһыкка сылдьар туруу үлэһиттэрин көрдөрдүлэр. Мин онон наһаа киэн туттабын. Нэһилиэк олохтоохторун аатыттан бука бары салайааччыларга бу курдук тиһигин быспакка дьону-сэргэни кытта бииргэ сылдьаргытыгар, сотору-сотору көрсөн кэпсэтэргитигэр, сүбэлэһэргитигэр барҕа махтал.

Михаил Бурцев, улуустааҕы дьаһалта Инфраструктураны сайыннарыы уонна тэрээһин-быраабы хааччыйыы сулууспатын салайааччыта:

— Дьиэ таһыгар ханаал хаһан, ууну ыыта сатыахха наада. Дьиэ туттарга сүрүн сыыһа — буору эбии кутан биэрбэт буолуу. Дьиэ турар сирэ-уота олус сымнаҕас, ону учуоттаан эбэһээт буору кута сылдьыахха наада. Дьиэлэр тэллэйдээхтэр, ити барыта — сииктэн.