Харчыга сыһыаннаах бит-билгэ

Былыр-былыргыттан дьон харчыга сыһыаннаах бити-билгэни итэҕэйэр, туһанар. Ол ханныктарый?

Остуолга кураанах иһиттэр, вазалар, бытыылкалар туруо суохтаахтар. Ыскаапка ууруҥ, эбэтэр тугунан эрэ толоруҥ. Куукуна остуолугар күлүүһү, харчыны уурумаҥ. Остуолтан ас тобоҕун илиигитинэн сотумаҥ.

Таммалыы турар алдьаммыт кырааны оҥоруҥ, уопсайынан, алдьаммыт, хайдыбыт малы быраҕан иһэр ордук.

Киэһэ күн киирбитин кэннэ дьиэни харбыыр, бөҕү таһааран быраҕар куһаҕан. Саҥа дьиэҕэ киирэргэ куоскаҕыт суох буоллаҕына, бастаан манньыаты быраҕыҥ.

Тимэҕэ түспүт, алдьаммыт сиэптээх таҥаһы кэтимэҥ. Үстэ абырахтаммыт таҥаһы олох кэтиэ суохтааххыт. Уопсайынан, эргэ таҥаһы кэтии – дьадайыы бэлиэтэ.

Харчым суох диэн муҥатыйыа, эбэтэр, “байдым” дии-дии харчынан көөчүктэниэ, киһиргиэ суохтааххын.

Иэһи сарсыарда биэрэр ордук. Боруокка туран эрэ харчыны биэримэҥ-ылымаҥ. Көһүлүөктээх суумканы сиргэ уурумаҥ.

Маҕаһыыҥҥа харчыны кассир илиитигэр ууран биэримэҥ, ону кытары эниэргийэҥ барсыа. Харчы тобоҕун (сдача) ыларга илииттэн ылыахха сөп. Ити барыта харчы эниэргийэтин кытта сыһыаннаах.

Дьиэҕэ үрүмэччи киирдэҕинэ – соһуччу харчы кэлиэ. Үрүмэччини өлөрүмэҥ, бэйэтэ көтөн таҕыстын.