Хоһоон хонуутугар хоһууннук хаамтыбыт

Хатаска «Хобо чуораан» диэн хоһоон ааҕааччылар күрэстэрэ 28 төгүлүн буолан ааста.

«Тускул» КК төрөөбүт тыл-өс харыстабылыгар, сайдыытыгар ыытар үлэтин-хамнаһын биир улахан тэрээһинэ хас эмит уонунан сылга ыытар «Хобо чуораан» диэн хоһоон ааҕааччылар күрэстэрэ быйыл даҕаны бэрт сэргэхтик, тэрээһиннээхтик ыытылынна.

Күрэскэ кэтэхтэн уонна сирэй кыттыыга уопсайа 470 тахса үс сааһыттан саҕалаан ытык сааска тиийэ дьон кыттаннар 150 тахса хоһоон ааҕылынна. Географиятын чааһыгар эттэххэ, Горнай, Бүлүү, Амма, Хаҥалас, Сунтаар, Нам, Чурапчы, Мэҥэ Хаҥалас, Таатта, Уус Алдан, Томпо, Ньурба, Кэбээйи, Үөһээ Дьааҥы, Мииринэй улуустарыттан, Дьокуускай куораттан, Хатастан кытыннылар.

Өлбөт-сүппэт айымньылаах Семен Данилов, Күннүк Уурастыырап, Тимофей Сметанин, Иннокентий Артамонов, Илья Чаҕылҕан, Бүөтүр Тобуруокап хоһоонноро күн бүгүн даҕаны тоҕоостоохтор, күн бүгүн даҕаны сибиэһэйдэр, сэргэхтэр, угуйар-уһуйар күүстээхтэр. Билиҥҥи кэм хоһоонньуттарыттан Нохтохоон, Николай Федоров, Мусьяна Сосина, Саргылана Гольдерова айымньылара ааҕылыннылар. Барыта холбоон балтараа сүүсчэкэ хоһоон ааҕылынна.

Кыттааччылар саастарын ырытан-ырыҥалаан көрөр буоллахха, ордук оскуолаҕа киириэн иннинээҕи оҕо элбэх, алын сүһүөх кылаас оҕолоро син балаччалар. Дьэ, онтон орто сүһүөх кылаастартан сыыйа намтаан, аҕыйаан барабыт… Быйылгы сылга бөлөҕүнэн ааҕыыга 8-9 кылаастар көхтөөхтөр. Улахан дьоҥҥо ордук 50 саастан саҕалаан ааҕааччылар бааллар. «Манна төрөөбүт төрүт тыл ахтылҕанын, эккэ-сииҥҥэ баарын испиттэн таһааран, ис-тас туругум бөҕөргөөтө», — диэн ис сүрэҕиттэн үөрэ кэпсиир, үлэм быһыытынан 40 тахса сыл Тиксиигэ нууччалыы эйгэҕэ сылдьан баран дойдубун, дьоннорбун суохтаан Дьокуускайга кэлэн мэдиссиинэ кэллиэскэ киирэн, күнүскү үөрэххэ үөрэнэ сылдьар Елизавета Плотникованы убаастыы, ытыктыы санаатыбыт.

Дьэ эрэ, санаан көрүҥ эрэ, кини билигин сааһа быһа холоон төһөтө буолуой?! Төрөөбүт төрүт тыл умсулҕана, күүһэ-уоҕа итиннэ сыттаҕа. Эбэтэр саастарын тухары математика, химия учууталларынан үлэлээбит Анна Дьяконова, Саргылана Сивцеваны, үп-харчы эйгэтигэр үлэлиир Анна Новгородованы ылан көрүөҕүҥ.

Бу да сырыыга Дьокуускай куорат 12 нүөмэрдээх оскуолатыттан Ксенофонтова Клара Борисовна күүстээх бөлөхтөрү аҕалтаата, сахабыт тылын сатарыта саҥарта. Хатастан Н.Н.Иванова П.А.Николаевтыын бэлэмнээбит 9 кылаас оҕолоро аахпыт хоһоонноро киһиэхэ тиийимтиэ буолла. Тэрээһин биир сонун көстүүтүнэн дьиэ-кэргэнинэн ааҕыы буолла. Онно Дьокуускай куорат политехническай лиссиэйиттэн кэлэн кыттыбыт 2 кылаас кэлэктиибэ тэҥнээҕин булбата.

10 оҕо, 8 төрөппүт, 7 эһээлээх эбээ бары тыыҥҥа, тэтимҥэ киирэн, саха тылын сүмэтин, сүөгэйин иҥэринэн туран, ис сүрэхтэн тахсар тылларынан саха буоларбытынан киэҥ туттуу иэйиитин киллэрдилэр. Салайааччы Н.Эверстова улахан үлэни ыыппыт диэн көрөөччүлэр да тэрийээччилэр да сөхтүбүт.

Махталбыт бастыҥын Хатастааҕы 70 нүөмэрдээх Кэрэчээнэ уһуйаанынын кэлэктиибигэр тиэрдиэхпит этэ. Дьүүллүүр сүбэ ордук чуолаан дорҕоону саҥарыыга ыарырҕатар оҕолору кытта үлэлэспит «Туллукчаан» бөлөҕүн салайааччыларын А.Иванова, О.Сивцева кыһамньылаах үлэлэрин бэлиэтээтэ.

Дьүүллүүр сүбэ састаабыгар тыл-өс эйгэтигэр биллэр-көстөр Комиссарова Валентина Иннокентьевна — Күлүмүрэ, көҥүл хоһоонньут, тылбаасчыт, тыл үөрэҕин маҕыыстыра, быраас, СӨ Доруобуйа харыстабылын туйгуна, уһун сылларга учууталлаабыт Спиридонова Галина Васильевна Арассыыйа суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ, СӨ Бэчээтин туйгуна Анисия Михайловна Иевлева  үлэлээннэр, күрэс таһымын үрдэттилэр — кинилэргэ махталбыт муҥура суох.

Дьүүллүүр сүбэ бастыҥнар салайааччыларыттан Хатастааҕы оҕо ускуустубатын оскуолатын уһуйааччытын Охлопкова А.Д уонна аҕалбыт оҕолоро барыта миэстэлэспитин бэлиэтээн туран, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Төхтүр нэһилиэгин Оҕо ускуустубатын оскуолатын уһуйааччытын Вензель Е.Н. ааттаатылар уонна эһиилги күрэскэ кинилэри кытта Ксенофонтова К.Б. маастар-кылаастары ыыталлара буоллар диэн баҕа санааларын эттилэр.

Түмүкпэр быйылгы бу тэрээһиммит үрдүк таһымнаахтык ытыллыытыгар күүс-көмө, өйөбүл буолбут Н.В.Слепцов дириэктэрдээх П.Н.уонна Н.Е.Самсоновтар ааттарынан Хатас орто оскуолатын кэлэктиибигэр ис сүрэхтэн махталбытын тиэрдэбит. Өссө биир барҕа махталбытын кинигэ бэлэх уунан спонсордаабыт Хатас орто оскуолатын бэтэрээн уонна билигин үлэлии сылдьар учууталларыгар (30 тахса киһиэхэ) уонна хоһоонньут В.И.Комиссароваҕа — Күлүмүрэҕэ, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, учуутал О.П. Гаврильеваҕа -Айсаанаҕа, СӨ Култууратын үтүөлэх үлэһитэ Л.М. Чепаловаҕа, «Тускул»КК дириэктэрэ В.А. Чепаловка, СӨ Култууратын туйгуна Т.Г Окороковаҕа, ССРС култууратын туйгуна, убаастабыллаах М.В. Григорьеваҕа, о.д.а. көхтөөх дьоммутугар туспа махтал.

Сахабыт мандаар саҥата манньытар, минньитэр эйгэтин кэҥэтиигэ өссө да бииргэ буолуохпут диэн эрэлбит улахан. Төрөөбүт тылбытынан уу сахалыы саҥаран-иҥэрэн кыаҕырыаҕыҥ, тирэхпитин чиҥэтиэҕиҥ диэн туран эһиил көрсүөххэ диэри дэһэн тарҕастыбыт.

Наталья Руфова, Хатас