Хоруона кэнниттэн организмҥа уларыйыылары бэрэбиэркэлэтиҥ

Аан дойду үрдүнэн саҥа хоруона ыарыыта өрө туран, нэһилиэнньэҕэ улахан кутталы үөскэттэ. Бу ыарыыга ылларбыт дьон доруобуйата биллэ кэбириир.

Ол дьайыыта хоруона кэннинээҕи содуллар (постковиднай синдром) диэн ааттанар. Хоруонаны аһарыныы кэнниттэн киһи доруобуйатыгар дьайыытын хас биирдиибит улахан болҕомтоҕо ылан, бэйэбит ис турукпутун кэтээн, доруобуйабытын көрүнүөх тустаахпыт.

2021 сылтан судаарыстыбыннай бырагыраама чэрчитинэн, хоруона ыарыытын аһарыммыт дьоҥҥо анал мэдиссиинискэй бэрэбиэркэ ыытыллар. Диспансеризация – ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр мэдиссиинискэй бэрэбиэркэ, ол эбэтэр нэһилиэнньэ доруобуйатын харыстыыр биир сүрүн хайысханан буолар.

Хоруонаны аһарыммыт дьон бу бэрэбиэркэҕэ бары хапсаллар. Диспансеризацияны олорор сиргинэн босхо ааһарга пааспар, полис ирдэнэр. Аан дойдутааҕы доруобуйа харыстабылын тэрилтэтин чахчытынан, хоруона киһи доруобуйатыгар дьайыыта (постковиднай синдром) үс ыйынан биллэр уонна икки ый устата ааһымыан сөп. Бу дьайыы киһи киһиэхэ араастык биллэрэр. Чуолаан тыынар уорганнарга, сүрэх-хаан, ньиэрбэ уорганнарыгар ордук кутталлаах. Киһи хоруона кэннэ түргэнник сэниэтэ эстэр (49,8%), тыына хаайтарар (31,7%), хаана хойдор (20-30%). Ону таһынан бүттүүн Арассыыйа олохтоохторун ылан көрдөххө, төрүөтэ суох долгуйуу, куттал, санаа тууйуллуута, утуйбат буолуу, баттах түһүүтэ бигэргэтиллибит.

Диспансеризация икки түһүмэҕинэн ыытыллар. Чуолаан сүрэх-хаан, тыынар уорганнары көрөллөр. Бастакы түһүмэххэ сэттэ көрүҥ бэрэбиэркэни ааһаллар: анкыата, хааҥҥа салгын хааччыйыытын кээмэйэ (сатурация), килиниичэскэй, биохимическай хаан анаалыстара, спирометрия – эҕирийэр уонна төттөрү таһаарар салгынын иэнин кээмэйин сыаналааһын, ону таһынан киһи туругун учуоттаан, алта мүнүүтэлээх хаамтаран көрүү тиэһин ыыталлар. Өссө бу сыл иһигэр рентгеҥҥэ түһэ илик буоллаҕына, рентгенография оҥороллор. Хоруонаны ыараханнык аһарыммыт дьоҥҥо анаан Д-димера диэн хаан хойдооһунун бэрэбиэркэлиир анаалыс оҥороллор. Дьэ, бу бэрэбиэркэни ааһан баран, ыарыы сибикитэ бу киһиэхэ биллибит буоллаҕына, быраас эбии иккис түһүмэххэ анаан ыытар. Манна эхокардиография, тыынар уорганнары көмпүүтэр томографиягар көрүү, УЗИ (дуплекснай сканированиены) ааһаллар.

Биһиги, Доруобуйа уонна ыарыыны сэрэтэр өрөспүүбүлүкэтээҕи киин быраастара, ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр мэдиссиинискэй бэрэбиэркэни (диспансеризацияны) булгуччу ааһаргыт тоҕоостооҕун өйдөөн, диагноскытын сөпкө туруортаран, анал бырааска көрдөрүнүҥ, бэйэҕит доруобуйаҕытын харыстаныҥ диэн ыҥырабыт!

Нэһилиэнньэ доруобуйатын уонна ыарыыны сэрэтэр өрөспүүбүлүкэтээҕи киин матырыйаалларынан