Хоту Крестовскай арыыга: баҕар манна былыргы дьон көстөөйөллөр

Хас биирдии идэ туһунан уратылаах, абылаҥнаах буоллаҕа. Арктикатааҕы археология түмэлин үлэһиттэрэ (дириэктэр Елена Соловьева) 2023-2024 сыллардааҕы сезону ботуччу булумньулаах түмүктээтибит диэн пресс-кэмпэриэнсийэҕэ кэпсээтилэр.

Хотугу Муустаах муораҕа баар Эһэлээх архипелаг арыыларыттан саҕалаан Ньурба, Хаҥалас улуустарынан, Дьокуускай куоракка хаһыылары ыыппыттар. Түмэл састаабыгар 4 билим үлэһитэ, 3 чинчийээччи үлэлииллэр. Үс киһи Алтайдааҕы судаарыстыбаннай университет аспирана буолаллар, онтон икки эдэр киһи бэйэлэрэ хаһыыны ыытар быраабы ылбыттар. Онон дьоҕус кэлэктиип да буоллаллар, үлэлэрэ баһаам.

Холобур, Валерий Охлопков археологическай үлэтин Ньурба улууһун Малдьаҕар нэһилиэгин аттыгар ыыппыт, Артем Иванов Хаҥалас улууһугар былыргы киһи уҥуохтарыгар ууруллар таас мэҥэлэри чинчийбит.

Виктор Дьяконов эспэдииссийэтэ Хотугу Муустаах муораҕа баар Эһэлээх архипелаг арыыларыгар үлэлээбит. Төһө да биһиги санаабытыгар кый ыраах сыттар, уу суоллаах буолан манан син элбэх эспэдииссийэ аараан ааспыт сирдэрэ. Ону хас да былыргы каарта баара туоһулуур.  Ордук Екатерина Торуой саҕана сыаллаах-соруктаах эспэдииссийэлэри ыытар буолбуттар. Бу эргин онкилоннар диэн ааттанан “Санников сирэ” айымньыга киирбит омуктар олоро сылдьыбыттарын чукчалар номох оҥостон кэпсииллэр эбит. Чукчалартан үтүрүллэн ханна эрэ кый бырах барбыттар.

Виктор Дьяконов эспэдииссийэтэ быйыл ким да анаан-минээн чинчийбэтэх Крестовскай арыытыгар сылдьыбыттар. Бу Эһэлээх архипелаг саамай бөдөҥ арыыта. Тыаллаах-куустаах килэҥ таас кэриэтэ сир буолан, урут да улаханнык дьон олохсуйбатах. Ол да буоллар кылгас кэм иһигэр үс пааматынньык баарын булбуттар. Мас, туой , тимир маллар көстүбүттэр. Хас биирдии былыргы дьон тохтоон ааспыт сирдэригэр үрүҥ эһэ баһын уҥуоҕа элбэх, ол былыргы булчуттар эһэни   бултаһан олорбуттарын туоһулуур. Датировка оҥорторууга анаан матырыйааллары хомуйбуттар: уҥуохтары, чохтору, оноҕос уһуктарын.

Баҕар манна, сир уһугар, хас да тыһыынча сыллааҕыта олорон ааспыт былыргы дьон көстөөйөллөр.