Иистэнньэҥнэр күрэстэригэр Кэбээйи саамай элбэх хамаандалаах кытынна

«Үлэ, иис күрэҕэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи байыаннай дьайыыга таҥас тигээччилэр күрэстэрэ буолан ааста. «Илии сылааһа» иистэнньэҥнэр түмсүүлэрин салайааччыта Ирина Саввина көҕүлээһининэн байыаннай таҥаһы тигиигэ бу бэһис күрэс буолар.

Былырыын араас улуустан 10 хамаанда кэлэн кыттыбыт буоллаҕына, быйыл 11 хамаанда түмүстэ. Саамай элбэх, үс хамаанда Кэбээйи улууһуттан кэлэн кытынна. Түөрт күннээх күрэс түмүгүнэн Мукучу хамаандата бастакы, Кэбээйи хамаандата үһүс миэстэни ылары ситистилэр. Бүгүн бу хамаандалар салайааччыларын кытары, үлэлэрин, күрэскэ кыттыыларын туһунан кэпсэттим.

Мукучу иистэнньэҥнэрин «Мукучу» түмсүүтүн салайааччыта Наталья ИВАНОВА кэпсиир:

— Былырыын Кэбээйи улууһун Мукучу, Кэбээйи уонна Куокуй иистэнньэҥнэрэ биир хамаанда буолан көмүскээбиппит. Быйыл үс нэһилиэк 10-нуу киһилээх кэлэн кытынна. Былырыын бастаабыппыт, быйыл эмиэ кыайыы өрөгөйүн биллибит. Хас күрэс аайы уопутуран иһэбит. Онон быйыл тус-туспа хамаанда туруоруохха диэн, үс хамаанданан кэллибит. 2023 сылтан саҕалаан 1900-чэ араас байыаннай таҥаһы тиктибит. Сүрүннээн х/б көстүүмү, ырбаахыны, сылаас сону тигэбит. Бэйэбит матырыйаал ыламмыт бастакынан бэйэбит уолаттарбытын таҥыннарабыт. Биһиэхэ суох таҥаһы «Илии сылааһыттан» ылан бараллар. Бастаан дьиэ иистэнэр массыынатын уустук тэрил курдук көрөр буоллахпытына, билигин бырамыысыланнай массыынаҕа үөрэнэн, оонньуур курдук ылынабыт. Былырыын бастааммыт, биир иистэнэр массыынаны, биир таҥас кытыытын бүүрэр тэрили биэрбиттэрэ, ону филиалларынан үллэстибиппит.

Оттон Кэбээйи нэһилиэгин «Надежный тыл» салайааччыта Кландра ТЕРЕХОВА бу курдук кэпсиир:

— Биһиги Кэбээйи улууһун Кэбээйи нэһилиэгиттэн «Надежный тыл» диэн «Илии сылааһын» филиала буолабыт. Бу күрэскэ уон буолан кэллибит. Номнуо бэһис кыттыыбыт буолар. Былырыын Кэбээйи улууһуттан Мукучуттан, Кэбээйиттэн, Куокуйтан сүүмэрдэммит хамаанда быһыытынан кыттыбыт буоллахпытына, быйыл туспа кыттарга сананныбыт. Түмсүүбүт 2023 сыл балаҕан ыйыгар тэриллибитэ. «Илии сылааһа» иистэнньэҥнэр түмсүүлэрин өйөөммүт уонна уолаттарбыт сылаас таҥастаах сырыттыннар диэн, күүс-көмө буолаары бэйэбит сүрэхпитинэн, илиибит сылааһынан, эйэни уһансан иис сыаҕын аһаммыт үлэлии-хамсыы сылдьабыт. Төһө таҥаһы тикпиппитин сурунан иһэбит. «Эр хоһуун» кэмпилиэк 12-14 араас суолтан турар, ону устууканан аахтахха 20-чэ араас таҥас тахсар. Инньэ гынан, билиҥҥи туругунан 1900-н тахса таҥаһы тигэммит илии сылааһыгар туттардыбыт. Биһиги нэһилиэктэн байыаннай дьайыыга 40-н тахса уол мобилизациянан уонна бэйэлэрин баҕаларынан сылдьаллар. Хомойуох иһин, бааһырааччы да элбэх. Бу уолаттарбытыгар барыларыгар таҥас тигэммит ыытабыт. Ирина Егоровнаҕа уонна Татьяна Александровнаҕа, биһиги уолаттарбыт диэтибит даҕаны, илиилэрин уунан көрсөннөр, мантан таҥыннаран ыыталлар. Араас байыас баар, сорохтор бэйэлэрэ атыылаһан, сорохтор биһигиттэн таҥнан бараллар. «Илии сылааһа» иис сыаҕа 18 улууска филиал тэрийэн, матырыйаалынан көмөлөһөн, уолаттарга көмө оҥороро саамай хайҕаллах дьыала дии саныыбын. Иистэнньэҥ кыргыттарбар махтаныахпын баҕарабын, үгүстэрэ бэйэлэрэ туспа үлэлээх дьон, ол да буоллар, бириэмэ буллулар да кэлэн иистэнэллэр. Аҕыйах биэнсийэлээх кыргыттардаахпын, кинилэр эмиэ сарсыардаттан киэһэ хойукка диэри иистэнэллэр.

Куокуй иистэнньэҥнэрин түмсүүтүн салайааччыта Татьяна ЕРЕМЕЕВА үлэлэрин уонна күрэс туһунан санаатын маннык кэпсиир:

— Биһиги Кэбээйи улууһун Куокуйуттан сылдьабыт, түмсүүбүт икки сыллааҕыта күһүн тэриллибитэ. Байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттарбытыгар күүс-көмө буолаарыбыт, баҕалаах дьон түмсүбүппүт. Былырыын тута кэриэтэ күрэскэ кыттыбыппыт. Онтон ыла биир да күн тохтообокко иистэнэ сылдьабыт. Биһиэхэ бэйэлэрэ кэтэх хаһаайыстыбалаах далбар хотуттар, оскуола учууталлара, завуч, уһуйаан, кулууп салайааччылара уонна сынньалаҥҥа олорор биэнсийэлээх дьон үлэлэһэллэр. Кыргыттарым, дьиэлэриттэн, үлэлэриттэн ордон, манна кэлэн кытта сылдьалларын иһин махтанабын. Биһиги 1000-н тахса араас байыаннай таҥаһы тигэн ыыттыбыт. Биллэн турар, саамай улахан баҕа санаабыт, Кыайыы көтөллөөх уолаттарбыт дойдуларыгар этэҥҥэ кэлэллэрэ буоллар диэн.