Ийэ дойдуну көмүскүүр ытык иэспит

Быйыл Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80 сылын бэлиэтиибит. Онно сөп түбэһиннэрэн, үрдүкү салайааччыларбыт 2025 сылы Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларын биллэрэн тураллар. Бүгүн бу бэлиэ сылга туох оҥоһуллан эрэрин туһунан суруйуохпут.

Хас биирдиибитигэр туһуланар

Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сыла биллэриллэн, патриотическай иитиигэ, историческай өйү-санааны иҥэриигэ уонна бэтэрээннэри үйэтитиигэ туһуламмыт элбэх тэрээһиннэр ыытыллыахтара. Тоҕо диэтэххэ, билигин Ийэ дойдуну көмүскээбит дьоҥҥо сүгүрүйэр, эйэлээх олох суолтатын өйдүүр, өйдөтөр ураты кэм.

Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы үбүлүөйдээх 80 сылынан дойдубут бэрэси­дьиэнэ уонна Ил Дархаммыт быйылгы 2025 сылы Арассыыйа үрдүнэн Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылынан биллэрбиттэрэ ураты суолталаах. Ил Дархан Айсен Николаев Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сыла буолуохтааҕын ааспыт сыл бүтүүтэ, ахсынньы 19 күнүгэр, Ил Түмэҥҥэ туһаайан этии­тигэр биллэрбитэ. Аҕа дойдуну көмүскээччи сыла тэрээһиннэринэн эрэ муҥурдаммат, Ил Дархан эппитин курдук, бу өрөспүүбүлүкэ хас биирдии олохтооҕо дойдубут улуу устуо­руйатыгар кыттыгастааҕын билэригэр, көлүөнэлэр сомоҕолоһууларыгар улахан суолта­лааҕын билинэргэ кыаҕы биэриэхтээх.

Сүрүн торум

Бу күннэргэ Саха сиригэр патриотическай уонна духуо­бунай, сиэр-майгы иитиитигэр торум бигэргэтилиннэ. Ылыллыбыт торум дойду инники кэскилин туһугар патриотизмы бөҕөргөтүүгэ, ийэ дойдуну көмүскээччилэр дьоруойдуу быһыыларын ытыктыырга уонна ыччаттарбыт тус бэйэлэрин санаалара уларыйарыгар тирэх буолуоҕа.

Бу докумуон чэрчитинэн патриотическай иитии­гэ уонна эдэр исписэлиистэр билиилэрин үрдэтэргэ биир кэлим бырагыраама  оҥоһуллуоҕа. Соторутааҕыта ыччат уонна социальнай коммуникация дьылаларыгар миниис­тир э.т., Арассыыйа Дьоруойа Игорь Юргин эппитин курдук, патрио­тическай иитии кэлим бырагыраамата – бы­­лаас бары уорганнарыгар, олохтоох салайыныы уорганнарыгар, ону тэҥэ кэмиэрчэскэйэ суох уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ туһаныллыа.

Патриотическай тэрээһиннэргэ өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун 50% кытыннарыы былаан­нанар. Улахан болҕомто, биллэрин курдук, ыччаты кытары үлэҕэ туһуланыа. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэ бары үөрэнээччилэрэ уонна устудьуоннара патриотическай уонна духуобунай, сиэр-майгы иитиитин төрүттэригэр үөрэниэхтэрэ.

Бу түмүгэр биһиги патрио­тическай тыыҥҥа иитиллибит саҥа көлүөнэни үүннэрэн таһаа­рыахтаахпыт.

Сыл логотиба

Ааспыт нэдиэлэҕэ Патрио­тическай иитиигэ сүрүннүүр сэбиэт Ийэ дойдуну көмүскээччи сылын логотибын бигэргэттэ.

Логотип георгиевскай лиэнтэлээх кыһыл сулус ойуулаах, «Z»  буукуба көрүҥүнэн оҥоһуллубут. Кыһыл сулус, үгэс быһыытынан дьоруойдуу быһыыны уонна албан ааты кытта сибээстээх, хорсун быһыы уонна көмүскэл бэлиэтэ, оттон георгиевскай лиэнтэтэ бэтэрээннэргэ ытыктабылы уонна урукку көлүөнэлэр ситиһиилэрин өйдөбүнньүгүн бэлиэтиир.

Оттон «Z»  буукуба туттуллуута билиҥҥи уустук, байыаннай дьайыы кэмигэр эбии суол­таны биэрэр. Бу биһиги дойду көмүскээччилэрин эр санааларын уонна сомоҕолоһууларын бэлиэтиир, Арассыыйа интэриэһин көмүскүүр байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын официальнайа суох бэлиэтэ буолар.

Аҕа дойдуну көмүскээччи сылын ураты бэлиэтэ үүнэр көлүөнэни угуйар, гражданскай позицияны үрдэтэр, дойдубутунан киэн туттуу өйдөбүлүн иҥэрэр аналлаах. Биллэн турар, туох баар тэрээһиннэргэ, бы­­йылгы сылга сыһыаннаахха барытыгар туһаныллыаҕа.

Байыаннай дьайыы бэтэрээннэрин өйөөһүн

Өрөспүүбүлүкэ Ийэ дойдуну көмүскээччилэри – байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин өйүүр дьаһалларын салгыыр.

Бүгүҥҥү күҥҥэ 1500-н тахса байыаннай дьайыы кыттыы­лааҕа уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин чилиэннэрэ доруобуйаларын чөлүгэр түһэрэр мэдиссиинэ көмөтүн ыллылар. 397 байыаннай дьайыы кыттыылааҕын уонна кини дьиэ кэргэнин чилиэнигэр үлэ буларга көмөлөстө, онтон 154 киһи анал орто үөрэҕи ааста. 2025 сыл тохсунньу 1 күнүттэн ба­­йыаннай дьайыыга сылдьан суох буолбут дьон дьиэ кэргэттэрин чилиэннэригэр уонна инбэлиит буолбут буойуннарга  социальнай өйөбүл саҥа дьаһаллара баар буоллулар. Кэлэр да өттүгэр үлэнэн хааччыйыыга уонна үлэҕэ туһулуур үлэлэр салгыы барыахтара.

Саха сиригэр байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын өйүүргэ улахан болҕомто ууруллар. Кэнники кэмҥэ гуманитарнай көмөнү тиэрдии, бэтэрээннэр доруобуйаларын чөлүгэр түһэрии уонна эдэр көлүөнэни патриотическай иитии сүрүн хайысхаларынан буолаллар.

Байыастарга көмө

Саха сирин тирэх пуунун үлэһиттэрэ байыаннай дьа­­йыы инники кирбиитин ту­­һаайыытынан гуманитарнай көмөнү уонна аадырыс­таах биирдиилээн баһыылканы күн аайы ыыталлар. Бу күннэргэ тыһыынчанан гуманитарнай көмө инники кирбиигэ тиийдэ. Тирэх пуун үлэһиттэрэ түүннэри-күнүстэри ба­­йыастарга дойдуларыттан көмөнү тиэрдэллэр.

Биирдиилээн дьон, араас холбоһуктар уонна тэрилтэлэр тиһиктээхтик көмөлөһөллөр. 2024 сылга Саха сирин нацио­нальнай-култуурунай холбоһуктара байыаннай дьа­­йыыга уонна Курскай уобалаһыгар 2 туоннаттан тахса кэриҥнээх көмөнү оҥорбуттар. Маны таһынан, байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр үбүнэн-харчынан көмөҕө эмиэ кыттыһаллар. Оттон бу холбоһук бэтэрээннэри, тыыл үлэһиттэрин кытары үлэтэ кэмэ суох.

Волонтер хамсааһына

Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80, Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларыгар тэрээһинэри ыытыыга анаан Саха сиринээҕи волонтердар куорпустара тэрилиннэ. Билиҥҥи кэмҥэ волонтер үлэтэ улахан суолталаах уонна киэҥ далааһыннаах.

Волонтердар сүрүн соруктарынан өйдөбүнньүк аахсыйаларга кыттыы, маассабай тэрээһиннэри тэрийии уонна бэтэрээннэри өйөөһүн буолуох­таах.

Оттон «Кыайыы волонтердара» итини сэргэ бэтэрээннэри кытары үлэлииргэ уонна Кыайыы күнүгэр эҕэрдэлииргэ, бырааһынньык кэмигэр көмөлөһөргө бэлэмнэнэллэр.

Түмүк оннугар

Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сыла дьоруой­дуу уонна хорсун быһыыны чиэстээһин бэлиэ сылынан эрэ буолбакка, байыаннай дьа­­йыы кыттыылаахтарын доруобуйаларын чөлүгэр түһэриигэ уонна патриотическай иитиигэ  күүстээх үлэни тэрийии буолар. Бу өйөбүл, көмө тэрээһиннэрэ биир эрэ сылга буолбакка, сүрүн олук быһыытынан тиһиктээхтик барыахтара.

Араас холбоһуктар уонна судаарыстыбаннай тэрилтэлэр кэлим күүстэрэ бэтэрээннэргэ махтанан туран, инникитин уйгулаах олоххо усулуобуйаны тэрийэргэ көмөлөһүөхтэрэ.