Икки бырайыак кыайыыта — кыттыгас үлэ ситиһиитэ

Горнай улууһугар үөрэх уонна экэниэмикэ управлениеларын холбоһуктаах үлэлэрэ үтүө түмүктээх буолла.

СӨ үпкэ министиэристибэтэ “Школьно-инициативное бюджетирование” куоҥкурус түмүгүн таһаарда. Бу күрэскэ Горнай улууһуттан икки оскуола бырайыага кыайыылаахтар ахсааннарыгар киирдэ.

Күрэс туһунан улуустааҕы экэнэмиичэскэй сайдыы управлениетын начаалынньыга Сахая Филиппова билиһиннэрдэ:

— Бу күрэс пилотнай бырайыак быһыытынан ыытыллар эбит буоллаҕына, быйыл улуустар бары кыттар бырааптаммыттара. Сүрүн ирдэбилинэн биир бырайыак 270 000 тыһ. солк диэри үбүлээһини көрдүүр уонна улуус бүддьүөтэ 10 быраһыанын уйунуохтаах. Онуоха  оҕолор бырайыактарын өйүүр туһуттан, кыайбыт барыллары улуус өйүүрүн туһунан быһаарыныы ылыммыта. Улууспутуттан барыта 9 оскуола кыттыыны ылла. Олортон икки оскуола кыайыылаах үрдүк аатын ылары ситистэ. Бу күрэс инникитин оҕолорбутугар барылы сөпкө оҥорууну уонна стратегическай былааннааһыны баһылыылларыгар туһалыаҕа диэн эрэнэбит,  — диэтэ кини.

Күрэскэ кыттыы хаамыытын туһунан сиһилии улуус үөрэҕин управлениетын оҕону иитии уонна эбии үөрэхтээһинин салаатын салайааччыта Мария Магомедова бу курдук кэпсиир:

— Бэрт сэргэх тэрээһин буолан ааста диэн бэлиэтээтибит. Хас даҕаны түһүмэхтээх. Бастакынан, 8-11 кылаас үөрэнээччилэрэ бэйэлэрэ бырайыактарын оҥорон баран, оскуола иһинэн оҕолорго сырдаппыттара (презентациялаабыттара). Онтон оҕолор сөбүлээбит бырайыактарыгар куоластаан бастыҥы талбыттара.  Оскуолалар истэринэн талыллыбыт бастыҥ бырайыактар улуус аатыттан өрөспүүбүлүкэҕэ түмүктүүр түһүмэххэ кыттыбыттара. Хамыһыйа өрөспүүбүлүкэттэн бастыҥ 23 кыайыылаах бырайыагы быһаарбытыттан, иккитэ биһиги улууспут оскуолалара буолалларын истэммит үөрүүбүт муҥура суох. Бастатан туран, оскуолаларбытыгар барыларыгар көхтөөхтүк кыттыбыттарыгар махтанабыт. Инникитин итинник көхтөөх буолалларыгар баҕарабыт.  Салаабыт сүрүннүүр исписэлииһин Степан Константинович Пахомовы бэлиэтиэхпин баҕарабын. Кини хас биирдии оскуола сайаапкатын кытары үлэлэлэһэн, бырайыактар кыайыы кынаттаннылар диэтэхпинэ сыыспатым буолуо.

 Ханнык барыллар олоххо киирэр буоллуларый?

— В.Д.Лонгинов аатынан Атамай орто оскуолатын 8-9 кылааһын оҕолорун  “Көтөр мээчик – 2025. Школьная волейбольная лига” диэн бырайыага оскуолатааҕы түһүмэххэ 60-тан тахса быраһыаны ылан ааспыта. Бырайыак чэрчитинэн 4 хамаандаҕа толору форма, 32 устуука профессиональнай волейбол мээчиктэрэ ылыллыахтара. Дьокуускайга волейболга маастар кылаастар, атын улуустарынан сылдьан табаарыстыы күрэхтэһиилэр ыытыллыахтара. Түмүктүүр тэрээһининэн оскуола оҕолоругар улуустааҕы аһаҕас волейбол күрэхтэһиитэ былааннанар, — диэн Атамай оскуолатын бырайыактыыр үлэҕэ методиһа Татьяна Павлова сырдатта.

А.Н.Осипов аатынан туспа биридимиэттэри дириҥэтэн үөрэтэр Бэрдьигэстээх орто оскуолатын “БердШкола”: ”Эфирга биһиги оскуолабыт” барылын ааптара Анджелика Гаврильева бу курдук иһитиннэрдэ:

— Оскуолабыт оҕолорун куоластааһыннарын түмүгүнэн, “БердШкола”: ”Эфирга биһиги оскуолабыт” барыл бастакы түһүмэҕи ааһан, күрэскэ кытынна. Бу барыл сүрүн сыала оҕолор креативнай өйдөрүн-санааларын сайыннарарга туһааннаах. Ол курдук, юный блогер, мультстудия (сахалыы олоҥхо мультиктарын оҥороллор), тэттик киинэлэри устуу, хаһыаттарга ыстатыйалары суруйуу, хаартыскаҕа түһэриилэри үөрэтии былааннаахтык барарыгар ананар. Киирбит үп-харчы үксэ медиакиин үлэлииригэр, тэрилгэ уонна бырагыраамынай хааччыйыыны оҥорууга ыытыллыаҕа. Ону таһынан араас сатабылы сайыннарар, билиини кэҥэтэр үөрэхтэр буолуохтара. Баҕарыам этэ бу бырайыактан кынаттанан оҕолор салгыы сайдан, олохторугар суолларын булунан, уопсастыбаҕа туһалаах дьон буола улааталларыгар.

Семен Семенов, Саргылана Петрова,

Горнайдааҕы кииннэммит библиотечнай ситим бырайыактыыр киинин исписэлиистэрэ

Хаартыскалар: В.Д.Лонгинов аатынан Атамай орто оскуолатын, А.Н.Осипов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын тиксэриилэрэ