Ил Дархан 1 Маай бырааһынньыгынан эҕэрдэлиир

Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо! Эһигини норуот бүттүүнүн тапталлаах бырааһынньыгынан — Сандал саас уонна Үлэ күнүнэн ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин!

“Эйэ, үлэ, маай” — оҕо эрдэхпититтэн биллэр луоһун. Бу, XIX үйэ ортотуттан саҕалаан бэлиэтэнэр күн, баай уонна дириҥ устуоруйалаах. Ыам ыйын 1 күнэ — биһигини барыбытын үтүө санаа, эйэ, кырдьыктаах буолуу бириинсиптэрин тула түмэр эйэлээх, сааскы сырдык бырааһынньык. Бу бырааһынньык маастарыстыбалара, тулуурдара уонна бэйэни харыстаммат үлэлэрэ биһиги дойдубут, өрөспүүбүлүкэбит чэлгийэ сайдыыларыгар эрэллээх акылаатынан буолар үлэ дьонугар ананар.

Кэлиҥҥи сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтэ экэниэмикэ үүнүүтүн тэтиминэн Арассыыйа Уһук Илинигэр эрэллээхтик инники күөҥҥэ иһэр. Эһиги үрдүк идэтийиигит түмүгэр хайаттан хостуур уонна таҥастыыр салаалар, агропромышленнай комплекс, доруобуйа харыстабылын уонна үөрэх, өҥө оҥоруу эйгэлэрэ, култуурунай-социальнай инфраструктура сайдаллар. Ураты билинии тыллара барыгытыгар — күннэтэ өрөспүүбүлүкэ эрэллээх инникитин хааччыйааччыларга.

Үөрүү уонна дуоһуйуу аргыстаах дьиҥ айымньылаах үлэ — улахан дьол. Өрөспүүбүлүкэ үлэҕэ сыһыаннаһыыны утумнаахтык саҥардар, тупсарар, дьон дохуотун үрдэтэр итиэннэ дьиэ кэргэттэри өйөөһүн дьаһалларын кэҥэтэр. Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сорудаҕынан Саха сирин экэниэмикэтин саҥа хаачыстыбалаах таһымҥа таһаарабыт. Быйылгыттан эрэгийиэн экэниэмикэтин үрдүк квалификациялаах каадырдарынан хааччыйыыга, оскуола оҕолорун идэлэргэ туһаайыыттан саҕалаан, үлэһиттэр квалификацияларын үрдэтиигэ тиийэ — исписэлиистэри бэлэмнээһин бары түһүмэҕин хабар “Каадырдар” нассынаалынай бырайыак үлэтин саҕалаата.

Бырааһынньык иннинээҕи өрөгөйдөөх тэрээһиҥҥэ уонунан бастыҥ үлэһиттэргэ “Үлэ киһитэ” бириэмийэлэр туттарылыннылар. 2023 сылтан, бу наҕараада олохтонуоҕуттан, сыбаарсыктар, табаһыттар, машинистар, быраастар, тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин, култуура диэйэтэллэрин итиэннэ социальнай эйгэ 100 бэрэстэбиитэлэ наҕараадаланна. Хас биирдиилэригэр өрөспүүбүлүкэлэрин иннигэр үтүөлэрин билинэн туран, 300 000 солкуобай туттарылынна.

Бүгүн Саха сирин Идэлээх сойуустарын федерацията 167 000‑тан тахса киһини түмэр, итинтэн 144 000‑тан тахсата — үлэһит гражданнар. Чуолаан, былаас, үлэни биэрээччилэр уонна идэлээх сойуустар айымньылаах бииргэ үлэлээһиннэринэн, социальнай мэктиэлээһиннэри бөҕөргөтөбүт, настаабынньыктааһыны уонна көлүөнэлэр утумнаһыыларын үтүө үгэстэрин сайыннарабыт.

Биһиги икки килбиэннээх үлэ куораттарынан — Дьокуускай уонна Алдан куораттарынан киэн туттабыт. Саха сирин олохтоохторо Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыыга бэйэлэрин дьоһуннаах кылааттарын киллэрбиттэрэ. Оттон биһиги биир дойдулаахтарбыт бэйэни харыстаммат үлэлэрэ дойду экэниэмикэтигэр уонна кини оборуонатыгар күн бүгүн да улахан суолталаах. Сомоҕолоһуулаах уонна эппиэтинэстээх буоламмыт, ханнык баҕарар уустуктары туоруохпут, кыайыахпыт.

Бу бырааһынньык күн Арассыыйа Федерациятын Сэбилэниилээх Күүстэрин кэккэтигэр биһиги инники кэскилбитин туруулаһан, Аҕа дойдуларын уонна Арассыыйа олохтоохторун эйэлээх үлэлэрин эрдээхтик көмүскүүр байыаннай сулууспалаахтарга уһулуччу махталбын тириэрдэбин.

Күндү доҕоттор! Саас уонна Үлэ күнэ эһиэхэ саҥа күүһү биэрдин, тус кыаххытыгар итэҕэли бөҕөргөттүн уонна айар-тутар үлэҕитигэр санааҕытын кынаттаатын. Хас биирдиигитигэр или-эйэни, доруобуйаны, дьиэ кэргэҥҥитигэр этэҥҥэ буолууну, дьолу баҕарабын!

 Айсен Николаев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана.