Ил Дархан Айсен Николаев Норуот сомоҕолоһуутун күнүнэн эҕэрдэтэ

Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо!

Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтатын аатыттан уонна тус бэйэм  Норуот сомоҕолоһуутун күнүнэн итиитик-истиҥник эҕэр­дэлиибин!

Дойдубут бүгүн уустук тургутуулары ааһар, урукку курдук неонацизм алдьархайын сөргүппүт күүстэргэ утарылаһар. Көҥүл, сырдык кэскилин тас дьайыыттан уонна сиэрэ суох бэрээдэктэрин уонна сыаннастарын соҥнооһунтан көмүскүүр.

Польша уонна Литва халабырдьыттарын Москваттан үүрүүттэн саҕаламмыт бырааһынньык бүгүн хаһааҥҥытааҕар да сытыы суолталаах. Устуоруйаҕа “Смута” диэн ааттанан киирбит аймалҕан кэмин түмүктээбит Кыайыы – Арассыыйа но­­руоттарын сомоҕолоһуута – Аҕа дойдубут көҥүл, атын дойдулартан тутулуга суоҕун мэктиэлиир сүдү күүс буоларын туоһулуур.

Оччотооҕу 1612 сыл сэтинньи 4 күнүгэр, ону тэҥэ 1812 сыл ыар кэмигэр уонна Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар Арассыыйа бары норуоттара түмсэн, күүстээх өстөөҕү урусхаллаан, дойдуларын өлүүттэн быыһаабыттара. Модун су­­даарыстыбабыт устуоруйата Арассыыйа ааспыт көлүөнэлэрин улуу кыайыыларын, дойдуга уҕараабат тапталларын уонна бэриниилээх буолууларын кэрэһилиир. Ааспыт сыллар кыайыы көтөллөөх өрөгөйдөрө, дойду норуоттарын сомоҕолоһуулара – сэрии хонуутугар уонна үлэҕэ сити­һиилэрбит бигэ тирэҕэ буоларын туоһулуур.

Дьиэ кэргэн духуобунай уонна сиэр-майгы өттүнэн сыаннастара, кырдьыгы туруулаһыы, алаһа дьиэҕэ таптал, дойдуга бэриниилээх буолуу уонна биир дойдулаахтарбыт хорсун санаалара – бу барыта сомоҕолоһуубут төрдө.

Биһиги судаарыстыба интэриэһин, биир кэлим буолуутун көмүскүүр,  сиэрдээх олоҕу саа-саадах тутан чөлгө түһэрсэр биир дойдулаахтарбытынан киэн туттабыт. Анал байыаннай эпэрээссийэҕэ кыттар хас биирдии боотурбутугар уҕараабат болҕомтобутун, кыһамньыбытын ууруох­таахпыт. Дойдуларын көмүскүү барбыт дьонноох дьиэ кэргэттэр бары өттүнэн хааччыллыахтаахтар.

Саха АССР 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир сылбытыгар Саха сирин олохтоохторо, өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннаһын төрүттээччилэрбит курдук түмсүүлээх уонна Аҕа дойдуга бэриниилээх буолуу холобурун көрдөрөллөр.

Норуоттар сомоҕолоһууларын күнүгэр кэлэр көлүөнэҕэ эйэлээх олоҕу хааччы­йар инниттэн дойдубут Бэрэсидьиэнэ Владимир Владимирович Путин тула түм­сэргэ, Сэбилэниилээх Күүстэри өйүүргэ ыҥырабын.

Саха сирэ – модун Арассыыйа быстыспат сорҕото. Саха дьоно  үлэбитинэн-хамнаспытынан дойду экэнэмиичэскэй кыаҕын бөҕөргөтөргө дьулуһабыт. Өрөспүүбүлүкэ бу улахан сыалы ситиһэргэ, дьон олоҕун тупсарыыга кыаллары барытын оҥоруоҕа диэн эрэнэбин.

Айсен Николаев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана.