Ил Дархан Айсен Николаев Оҕо көмүскэлин күнүнэн эҕэрдэтэ

Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо!

Ис сүрэхпиттэн Оҕо көмүскэлин күнүнэн эҕэрдэлиибин! Бу биһиги кэнчээри ыччаппытыгар, үүнэр көлүөнэбитигэр күндү уонна кэрэ, сырдык бырааһынньык. Хас биирдии оҕо бэйэтэ личность, дьоҕурдаах, талааннаах. Кинилэр оҕо саастара дьоллоох буоларын туһугар бары кыһамньы ууруллар.

Биһиги сорукпут — оҕолор доруобуйалара чэгиэн буоларын, кинилэргэ куттал суоһаабатын, этэҥҥэ сылдьалларын туһугар кыһамньыны ууруу. Ону тэҥэ, хас биирдии оҕо дьоҕурун сайыннарарыгар болҕомтолоох буолуу. Үөрэх тиһигин бөҕөргөтөбүт, дьиэ кэргэҥҥэ социальнай өйөбүлү оҥорууну сайыннарабыт, саҥа оскуолалары, уһуйааннары, култуура уонна успуорт дыбарыастарын тутабыт, аныгы технологиялары киллэрэбит, кыахтарын арыйарга көмөлөһөбүт.

Саха сирэ Уһук Илин федеральнай уокурукка уонна дойдуга нэһилиэнньэ эбиллиитинэн (демография көрдөрөрүнэн) инники күөҥҥэ сылдьар. Үс сылтан ордук кэмҥэ 35 тыһыынчаттан тахса дьиэ кэргэн «Үйэ оҕолоро» хапытаалы ылла. 2025 сылга хапытаал кээмэйэ — 116 756 солк. тэҥнэстэ. Үһүс уонна онтон салгыы төрөөбүт оҕолорго бэриллэр «Дьиэ кэргэн» өрөспүүбүлүкэтээҕи ийэ хапытаала 316 200 солк. “Үйэ оҕолоро” тус сыаллаах хапытаалы учуоттаан, 2025 сылга үһүс уонна онтон төрөөбүт оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ биир кэмнээх көмө (өйөбүл) кээмэйэ билигин 433 тыһыынча солк.

Өрөспүүбүлүкэҕэ 34 тыһ. тахса элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн олорор, биһиги кинилэринэн киэн туттабыт!

Оҕо төрөөһүнэ салгыы элбээн иһэр — бу дьиэ кэргэн үгэстэрэ бигэтин уонна судаарыстыба бэлиитикэтэ көдьүүстээҕин көрдөрөр.

Биһиги оҕолорбут билиигэ-көрүүгэ тардыһаллар, үтүө, кэрэ санаалаахтар уонна бары тэрээһиннэргэ, күрэхтэһиилэргэ көхтөөхтүк кытталлар. Аҕа дойду уоттаах сэриитигэр Улуу Кыайыы 80 сылынан Саха сиригэр ыытыллыбыт тыһыынчаттан тахса араас тэрээһиҥҥэ өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын уонунан тыһыынча үөрэнээччитэ кыттыыны ылла.

Далааһыннааҕынан биллэр «Бастакылар хамсааһыннара» оҕо уонна ыччат Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай-судаарыстыбаннай хамсааһын Саха сиринээҕи салаата таһаарыылаахтык үлэлиир. Олохтоох салаалар бары улуустарга тэриллибиттэрэ. Биир кэлим «Дьулуур» оҕо хамсааһыныгар 800 уопсастыбаннай холбоһук, 100 тыһ. тахса оҕо түмсэр.

Ураты болҕомто байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын дьиэ кэргэттэригэр ууруллар. Кинилэр оҕолоро судургута суох кэмҥэ судаарыстыбаттан тирэхтээхтэрин билэллэригэр биһиги туох баары барытын оҥорорго кыһаллабыт.

2022 сылтан Саха сиригэр талааннаах выпускниктары өйүүр бырагыраама үлэлиир — БКЭ саамай үрдүк баалы ылбыт оҕоҕо 100 тыһ.солк. туттарыллар. Быйыл биир кэлим судаарыстыбаннай эксээмэни 8505 үөрэнээччи туттарар, кинилэртэн 8112 — быйылгы выпускниктар. Сүрүн судаарыстыбаннай эксээмэни (ОГЭ) тохсус кылааһы бүтэрэр 14 865 оҕо туттарар. Саҥа ситиһиилэри күүтэбит!

Биһиги оҕолорбут манна уонна өрөспүүбүлүкэбит тас өттүгэр олимпиадаларга, куонкурустарга, бэстибээллэргэ уонна күрэхтэһиилэргэ кыайаннар, призер буоланнар улахан ситиһиилэнэллэр. Физкултуура биридимиэтигэр үөрэнээччилэр Бүтүн Арассыыйатааҕы олимпиадаларыгар быйыл үс оҕо кыайда, үс оҕо призер буолла. 10 кылаас үөрэнээччитэ Максим Евсеев французскай уонна английскай тылларга Бүтүн Арассыыйатааҕы олимпиадаҕа икки төгүллээх призер буолла. Музыка Үрдүкү оскуолатын духовой оркестрын үөрэнээччилэрэ «Кубок Сталинграда» духовой оркестрдар Бүтүн Арассыыйатааҕы бэстибээл-куонкурустарыгар кыттаннар I истиэпэннээх лауреат аатын ыллылар. 63 тыһ. тахса оҕо кыттыбыт «Ледокол знаний» норуоттар икки ардыларынааҕы научнай-сырдатар бырайыакка Дьокуускай үөрэнээччилэрэ түмүктүүр түһүмэххэ киирдилэр.

Бу уонна мантан да атын ситиһиилэр оҕолору иитиигэ төрөппүттэр, педагогтар, быраастар, волонтердар, үрдүкү салалта бэрэстэбиитэллэрин кыһамньыларынан, сыраларынан, эппиэтинэстээх, болҕомтолоох буолууларынан кэлэллэр. Биллэн турар, манна оҕолорбут талааннара, дьоҕурдара эмиэ оруоллаах.

Барыгытыгар чэгиэн доруобуйаны, үөрүүнү, өрө көтөҕүллүүнү, бараммат күүһү-уоҕу баҕарабын! Сүрэх тапталынан арыалланнын, олох суолун доҕордоһуу сырдаттын, барыта чаҕылхай, сырдык уонна кэскиллээх буола турдун!

СӨ Ил Дархана Айсен Николаев