Айсен Николаев: «Уруй-Айхал улуу Арассыыйаҕа!»

Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо! Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтатын уонна тус бэйэм ааппыттан бука барыгытын Арассыыйа күнүнэн — судаарыстыбаннай бырааһынньыгынан ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин!

Отут ордугуна биэс сыллааҕыта, 1990 сыл бэс ыйын 12 күнүгэр, Арассыыйа Федерациятын судаарыстыбаннай суверенитетын туһунан дойдубут дьылҕатын быһаарбыт докумуон – Декларация ылыныллыбыта. Онтон ыла Аҕа дойдубут устуоруйатыгар демократическай сыаннастары, гражданнар сомоҕолоһууларын, омук быһыытынан бэйэни билиниини бөҕөргөтүү кэмэ саҕаламмыта.

Билигин, дойдубутугар кытаанах тургутуу бара турар кэмигэр, омуктар сомоҕолоһуулара, бэйэ күүһүгэр бигэ эрэл уонна Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу туохтааҕар да улахан суолталаах. Арассыыйа элбэх омуктаах норуотун сомоҕолоһуута дойдубутугар ханнык баҕарар ыарахаттары туораан, эрэллээхтик сайдан, саҥа үрдэллэри дабайар кыаҕы биэрэр.

Арассыыйа  саҥа судаарыстыбаннаһа олохтонуоҕуттан Саха сирэ дойду бигэ тирэҕинэн буолла. Бүгүн биһиги өрөспүүбүлүкэбит Арассыыйа Федерациятын экэниэмикэтин сайыннарарга, суверенитетын бөҕөргөтөргө уонна ис кыаҕын арыйарга сүҥкэн кылаатын киллэрэр.

Саха сирэ улуу дойдубут каартатыгар ураты миэстэни ылар. Биһиги стратегическай суолталаах эрэгийиэн уонна Уһук Илиҥҥи экэниэмикэ тирэҕэ буолабыт – Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка эрэгийиэннээҕи баалабай бородуукта 23 бырыһыанын өрөспүүбүлүкэбит ирээтэ ылар. Билиҥҥи уустук быһыыга-майгыга Саха сирэ бигэ туруктаахтык сайдар, сир баайын хостооһуҥҥа көрдөрүүлэрин үрдэтэр, саҥа салаалары баһылыыр уонна сайыннарар.

Алмааһы хостооһун Сахабыт сирин ураты киэн туттуутунан буолар. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит Арассыыйаҕа алмааһы хостооһун 99 бырыһыанын, ол аата аан дойдуга хостонор алмаас чиэппэрин хааччыйар. Бу көрдөрүү биһиги эрэгийиэммит улуу державабыт кылааттаах сиринэн буоларын туоһулуур. Биһиэхэ айылҕаҕа сэдэхтик көстөр ураты алмаастарга сүҥкэн үтүөлээх дьон аатын иҥэрэр үгэс олохтонон, Анал байыаннай дьайыыга уһулуччу хорсун быһыыны көрдөрбүт биир дойдулаахтарбытыгар – Россия Федерациятын Дьоруойдарыгар ытыктабылбытын биллэрэн, 11 алмааска кинилэр ааттарын иҥэрдибит.

Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыытын 80 сыллаах үбүлүөйүн 11 Дьоруойдаах көрсүбүппүт дойдуга таптал уонна бэриниилээх буолуу холобурунан эрэ буолбакка, көлүөнэлэр быстыбат ситимнэрин кэрэһилиир. Кыайыы иһин олохторун толук ууран хорсуннук кыргыспыт фронтовиктар көлүөнэлэригэр махталлаах кэриэстэбил хас биирдиибит сүрэҕэр сөҥөн сылдьар. Аҕа дойдуну көмүскээччилэргэ барыларыгар үйэлээх махтал буолуохтун!

«Көмүстээх Саха сирэ» – бу сир баайын эрэ туһунан этии буолбатах. Биһиги күүспүт – дьоммутугар, киһи ис кыаҕар кистэнэн сылдьар. Ол кыаҕы арыйар туһугар биһиги креативнай индустрияны көхтөөхтүк сайыннарабыт, бу хайысхаҕа үлэбит дойдуга биир бастыҥынан билиннэ. Арассыыйа Бэрэсидьиэнин сорудаҕынан Саха сирин уопута эрэгийиэннэргэ айар сиэктэри сайыннарыы саҥа стандартын киллэрэргэ төрүт буолуоҕа.

Соторутааҕыта өрөспүүбүлүкэбит киин куоратыгар – Дьокуускайга – «Уһук Илиҥҥэ оҥоһуллубут: айымньыттан – экэниэмикэҕэ» норуоттар икки ардыларынааҕы креативнай индустрия II форума буолан ааста. Бу тэрээһиҥҥэ Арассыыйа 36 эрэгийиэниттэн уонна тас дойдулартан барыта холбоон икки тыһыынча кэриҥэ киһи кытынна. Айымньылаах санаалар, айар талааннар уонна төлөннөөх сүрэхтэр кэлэр кэм экэниэмикэтин бөҕө акылаатынан буолалларыгар бигэ эрэллээхпит.
Элбэх омуктаах Сахабыт сирэ былыр-былыргыттан сомоҕолоһон, өйөһөн олорууга, дойдуну таптыырга чаҕылхай холобурунан буолар. Улууканнаах Ийэ дойдубутугар бэриниилээх, күүстээх санаалаах дьонунан өрөспүүбүлүкэбит олохтоохторо буолаллар.

Күндү биир дойдулаахтарым! Төрөөбүт өрөспүүбүлүкэбит, дойдубут сайдарын туһугар күннэтэ киллэрэр кылааккыт иһин барҕа махталбын тиэрдэбин. Арассыыйа дьиҥ күүһэ, киэн туттуута, бигэ тирэҕэ – эһиги!

Арассыыйа күнүнэн өссө төгүл эҕэрдэлиибин! Ис сүрэхпиттэн чэгиэн туругу, дьиэ кэргэҥҥитигэр дьолу-соргуну, үлэҕитигэр ситиһиини, эйэни, үтүөнү баҕарабын!

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев