Ил Дархан нэдиэлэтэ: Айсен Николаев үлэтин сүрүн түгэннэрэ

Сэтинньи 24 күнэ. Ил Дархан Дьокуускайга 2-с №-дээх куораттааҕы балыыһа SMART-поликлиникатын үөрүүлээхтик арыйыы тэрээһинигэр кытынна.

Гагарин уокуругар аһыллыбыт саҥа мэдиссиинэ эбийиэгэ биир симиэнэҕэ 600 киһини көрөр кыахтаах.

«Бу биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр саамай улахан поликлиника буолар. Эбийиэк аныгы оборудованиенан хааччылынна. Манна сыһыарыллыахтаах 55 тыһыынча куорат олохтооҕо диагностика уонна мэдиссиинэ хаачыстыбата тупсубутун билиэхтэрэ диэн эрэнэбин», – диэн эттэ Айсен Николаев. Тоҕус тыһыынча кэриҥэ квадратнай миэтэрэ иэннээх поликлиникаҕа 120 киһини көрөр дьахтар консультацията, күнүскү стационар, диагностическай уонна терапевтическай отделениелар, сардаҥанан диагностикалыыр отделение, чөлүгэр түһэрэр эмтээһин, клинико-диагностическай лаборатория, суһал көмө уонна стоматология кабинеттара бааллар.

Поликлиника магнитнай-резонанснай уонна компьютернай томографтардаах, сыыппара ультразвугунан диагностикалыыр системалардаах. Маны сэргэ экспертнэй кылаастаах рентгеннээх, эндоскопическай, маммографическай уонна флюорографическай оборудованиелаах.

SMART-поликлиниканы «ВИС» Бөлөх Саха сирин Бырабыыталыстыбатын кытта судаарыстыбаннай-чааһынай партнёрство сөбүлэҥинэн бүддьүөттэн буолбакка, тастан үбү булан тутта. Кирэдьииттээһини Газпромбанк мэктиэлээтэ. Баан тутуу үбүлээһинин 60%-н кэриҥин кирэдьиит быһыытынан хааччыйда. Саҥа поликлиника тутуллуута өрөспүүбүлүкэ доруобуйатын харыстабылын тиһигэ сайдарыгар уонна Бэрэсидьиэн Владимир Путин көҕүлээбит «Уһун уонна көхтөөх олох» национальнай бырайыак соруктарын толорууга көмөлөһүөҕэ.

Сэтинньи 24 күнэ. Ил Дархан дьаһалтатын уонна өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын салалтатын былаанныыр мунньаҕын ыытта.  Манна эрэгийиэн салайааччыта аныгы цифровой технологиялары киллэриигэ систиэмэлээх үлэ наадатын бэлиэтээтэ. Айсен Николаев дойду Бэрэсидьиэнэ «AI Journey» норуоттар икки ардыларынааҕы кэмпириэнсийэ пленарнай сессиятыгар биэрбит сорудаҕын толорон, оҥоһуу өйү (ИИ) киллэриигэ ыстаабы тэрийэргэ дьаһал биэрдэ. Бу ыстаап өрөспүүбүлүкэҕэ ИИ бырайыактарын сайыннарыыны сүрүннүүр киин буолуоҕа.  Ил Дархан мунньахха доруобуйа харыстабылын систиэмэтин тупсарыыга уонна дойду бырамыысыланнай сайдыытыгар туһуламмыт саҥа федеральнай көҕүлээһиннэргэ болҕомтотун уурда.

Арассыыйа Бырабыыталыстыбата доруобуйа харыстабылыгар территориальнай былааннааһын схематын бигэргэттэ. Саҥа докумуон дойду 2030 сылга диэри пространственнай сайдыытын Стратегиятын балаһыанньатын учуоттаан, 2036 сылга диэри билгэлээһиннээх оҥоһулунна. Ити сыала-соруга дьоҥҥо мэдиссиинискэй, ол иһигэр үрдүк технологиялаах көмө кыаҕын тупсарыы буолар. Саҥардыллыбыт схемаҕа 136 медицинскэй тэрилтэ, ол иһигэр Саха сирин үс эбийиэгэ киирдэ.  Реконструкция үлэтин Өрөспүүбүлүкэтээҕи инфекционнай клиническай балыыһаҕа, 2 № -дээх Өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһаҕа уонна   Өрөспүүбүлүкэтээҕи медицинскэй реабилитация уонна спортивнай мэдиссиинэ киинигэр ыытыллара былааннанар.

Дойду Бырабыыталыстыбата реабилитационнай индустрияны 2030 сылга диэри сайыннарыы Стратегиятын бигэргэттэ. Докумуон реабилитационнай индустрия сайдыытын бигэ таһымын ситиһиигэ, уһун болдьоххо доруобуйаларыгар хааччахтаах нэһилиэнньэни хаачыстыбалаах, көдьүүстээх уонна куттала суох техническэй реабилитация сириэстибэлэринэн хааччыйыыга туһуланар.  «Өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатыгар Саха сиригэр бу Стратегияны олоххо киллэрэргэ үлэни саҕалыырга сорудах биэрэбин», – диэтэ Ил Дархан.

Айсен Николаев Арассыыйаҕа норуоттар икки ардыларынааҕы урутаан сайдыы сирдэрин резиденнэрин реестрэ баар буолуоҕа диэн иһитиннэрдэ.   «Итинник сирдэри Саха сиригэр эмиэ тэрийиэххэ сөп. Норуоттар икки ардыларынааҕы урутаан сайдыы сирдэрэ омук дойдуларыттан улахан инвестициялары киллэрэргэ кыах биэриэхтэрэ», – диэтэ Ил Дархан.

Сэтинньи 24 күнэ. Ил Дархан Ил Түмэн салалтатын кытта көрүстэ. Манна 2026 сыллааҕы уонна былааннаммыт 2027–2028 сылларга судаарыстыбаннай бүддьүөт туһунан сокуон барылын иккис ааҕыыга ылыныы туһунан кэпсэттилэр.

Айсен Николаев үп сүрүн докумуона олус уустук усулуобуйаҕа ылылларын бэлиэтээтэ. Кини парламеҥҥа уонна туһааннаах кэмитиэттэргэ бүддьүөтү көрүүгэ  үлэлэрин иһин махталын биллэрдэ.

Дьокутааттар соторутааҕыта өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын уонна тустаах министиэристибэлэр, биэдэмистибэлэр салайааччыларын кытта эрэгийиэн үпкэ-харчыга  бэлиитикэтин чугастааҕы кэмҥэ быһаарар сүрүн сокуоннар барылларын көрдүлэр. Хамыыһыйалар мунньахтарыгар кэлэр үс сылга өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн туһунан сокуон бырайыагар 700-тэн тахса уларытыы көрүлүннэ. Барыллаан 28 млрд солкуобай суумалаах федеральнай бүддьүөт эбии дохуотун үллэриигэ, ону тэҥэ дьокутааттар киллэрбит 270-ча көннөрүүлэригэр ураты болҕомто уурулунна.

Уопсай ороскуокка 2026 сылга 349 млрд солкуобай барыаҕа. Мантан аҥаара үгэс быһыытынан социальнай салааларга, ол иһигэр доруобуйа харыстабылыгар, үөрэхтээһиҥҥэ уонна социальнай көмүскэлгэ ыытыллара былааннанар. Айсен Николаев парламентарийдары кытта көрсүһүүтүгэр хомунаалынай хаһаайыстыба тэрилтэлэригэр субсидияны биэриини дьүүллэстэ. Түмүккэ бүддьүөт бырайыагар бу сыалга 46 млрд кэриҥэ солкуобай көрүлүннэ, ол уопсай ороскуот сэттэ гыммыт биирэ буолар. Мунньах кыттыылаахтара агропромышленнай комплекс үбүлээһинин туһунан эмиэ кэпсэттилэр. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга тыа хаһаайыстыбатыгар ороскуоту кыччаабыта былырыыҥҥы таһымҥа тутар наадалааҕын тоһоҕолоото. Итиэннэ авиация үлэтин тэрийии ыйытыыларын туһунан кэпсэттилэр.

Сэтинньи 25 күнэ. Олоҥхо күнүгэр Ил Дархан олоҥхоһуттарга, оһуокайдьыттарга, тимир уустарыгар уонна норуот маастардарыгар – барыта 26 киһиэхэ анал истипиэндьийэ анаммытын туһунан туоһу суруктары туттарда.

«Хас биирдиигитигэр саха норуотун үгэһин, сиэрин-туомун, култууратын илдьэ сылдьаргыт, тарҕатаргыт иһин махтанабын. Төрөөбүт дойдубутун, төрүт култуурабытын сайыннарар буоламмыт бигэ тирэхтээхпит. Олоҥхоһуттар, оһуохайдьыттар, уустар, норуот маастардара, эһиги хас биирдиигит бэйэҕит хайысхаҕытынан бэриниилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьаҕыт, ыччаты уһуйаҕыт. Ийэ култуурабыт биһиги барҕа баайбыт буолар. Быйыл Олоҥхо иккис уон сыла түмүктэнэр. Бу кэрдиис кэм устата ийэ култуурабытын сайыннарарга киэҥ үлэни ыыттыбыт, улахан бырайыактары бары сомоҕолоһон олоххо киллэрдибит. Ол курдук, олоҥхо аныгы кэм ирдэбиллэригэр сөп түбэһэн, үөрэх-билии уонна култуура эйгэтигэр киэҥник тарҕанарын, олоҥхону этии тэнийэрин ситистибит. Төрүт эйгэни чинчийии, олоҥхо тылларын кинигэҕэ уонна куйаар ситимигэр киллэрии, талааннаах дьону өйөөһүн салҕанар. Улуустарга үлэлиир олоҥхо дьиэлэрин ситимин өйүүргэ 2026 сылга бүддьүөттэн 50 мөлүйүөн солкуобайы көрөргө Бырабыыталыстыбаҕа сорудахтаатым», – диэтэ Ил Дархан.

Айсен Николаев 20 сыл устата утумнаахтык ыытыллыбыт киэҥ далааһыннаах үлэ салҕаныахтаах диэн эттэ уонна 2026 сылтан Олоҥхо үһүс уон сыла саҕаланарын туһунан биллэрдэ.

«Бу үрдүк үөрүүлээх түгэҥҥэ эһиги ортоҕутугар анал дьаһалга илии баттыырбын көһүллээҥ. Бука барыгытын өссө төгүл итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин, чэгиэн-чэбдик туругу, дьолу-соргуну уонна айар-тутар үлэҕитигэр үрдүк ситиһиилэри баҕарабын!» – диэн түмүктээтэ Ил Дархан.

Сэтинньи 25 күнэ. Дьокуускайга дойду Бэрэсидьиэнин көмөлөһөөччүтэ уонна Арассыыйа Федерациятын Муоратааҕы кэллиэгийэтин бэрэссэдээтэлэ Николай Патрушев кэлэ сырытта.  Федеральнай салайааччы Ил Дархан Айсен Николаевы кытта көрүстэ.

Манна Өлүөнэ өрүһүнэн Хотугу муора уонна Трансарктическай тырааныспар суолугар тахсар интермодальнай транзитнай норуоттар икки ардыларынааҕы тырааныспар суолун оҥоруу боппуруостарын көрдүлэр.

Салгыы Лаптевтар муораларын Хара Уулаах хомотугар саҥа муора пуордун тутуу бырайыагын дьүүллэстилэр. Бу пуорт 2050 сылга диэри Хотугу муора уонна Трансарктическай тырааныспар суолун сайыннарар стратегия чэрчитинэн «Мохэ-Найба» норуоттар икки ардыларынааҕы тырааныспар суолун биир сүрүн эбийиэгинэн буолуоҕа.

Көрсүһүүгэ дьоһун тиэмэнэн Өлүөнэ бассейнын флотун саҥардар сорук буолла. Итиэннэ Ил Дархан иһинэн үлэлиир Муора сэбиэтигэр дьүүллэһиллиэхтээх ыйытыылары көрдүлэр.

Николай Патрушев Саха сиригэр сырыытыгар Ил Дарханы кытта Жатайга баар устар ааллары тутар эбийиэги баран көрдө. Верфэни оҥорон таһаарыы үлэтин графигар көһөрөргө бэлэмнииллэр. Элиэнэтэҕи холбоһуктаах өрүс пароходствотын сүрүн устар аалын оҥоруу ыытыллар. Маны сэргэ баржалар, буксирдар уонна Арктикаҕа сөптөөх устар ааллар бырайыактар оҥоһуллар. Николай Патрушев Элиэнэ бассейныгар уонна Арассыыйа Арктическай зонатын аныгы өрүс флотунан хааччыйар туһугар сакааһы кэҥэтии ирдэнэрин бэлиэтээтэ.

Николай Патрушев итиэннэ Элиэнэ өрүс бассейыныгар таһаҕаһы таһыы боппуруостарыгар мунньах ыытта. Манна дойду Бэрэсидьиэнин сүбэһитэ Игорь Левитин, Бэрэсидьиэн Национальнай муора бэлиитикэтигэр управлениетын  салайааччыта Сергей Вахруков, Муора уонна өрүс тырааныспарын федеральнай ааҕыныстыбатын салайааччыта Андрей Тарасенко кытыннылар.

Николай Патрушев Элиэнэ бассейнын пуортарын модернизациялааһын уонна өрүс флотун саҥардыы наадатын тоһоҕолоон эттэ. Кини федеральнай биэдэмэстибэлэргэ, ол иһигэр бырамыысалыннас, атыы-эргиэн уонна тырааныспар министиэристибэлэригэр Жатайдааҕы эбийиэги устар ааллары тутуу бырагыраамаларыгар киллэрэргэ дьаһал биэрдэ.

Сэтинньи 26 күнэ. Ил Түмэн пленарнай мунньаҕар Саха Өрөспүүбүлүкэтин 2026 сыллааҕы бүддьүөтүн ылыннылар. Ил Дархан докумуон уустук усулуобуйаҕа оҥоһуллубутун, Ил Түмэн уонна Бырабыыталыстыба сүүсчэкэнэн көннөрүүлэри көрбүттэрин, элбэх сүбэлэһии мунньахтары ыыппыттарын бэлиэтээтэ.

«Саамай сүрүнэ – бүддьүөт социальнай хайысхатын тутан хаалла. Барыллаан ороскуот 2026 сылга 349,7 млрд солкуобай. Мантан аҥаара доруобуйа харыстабылыгар, үөрэхтээһиҥҥэ уонна социальнай көмүскэлгэ барыаҕа. Ил Түмэҥҥэ иккис ааҕыыга өрөспүүбүлүкэ федеральнай бүддьүөттэн эбии 28 млрд солкуобайы ылла, ити сүрүн хайысхалары бөҕөргөтөргө уонна кэлэр сылга бүддьүөт туруктаах буолуутун хааччыйарга кыах биэрдэ. Былаас толорооччу уорганнарыгар сүрүн соругунан бүддьүөтү көдьүүстээхтик толоруу буолар. Бырабыыталыстыба бүддьүөтү толоруу кэмигэр дьокутааттар этиилэрин учуоттуохтаах, ороскуоттар чопчу буолалларын уонна бары быһаарыылар кэмигэр олоххо киирэллэрин хааччыйыахтаах. Судаарыстыбаннай мунньахха (Ил Түмэҥҥэ) өйөбүлүн, үрдүк таһымнаах үлэтин иһин махтанабын», – диэтэ Айсен Николаев.

Сэтинньи 27 күнэ. Ил Дархан Дьокуускай куорат «Спортивнай» микрооройуонугар саҥа уһуйааны үөрүүлээхтик аһыыга кытынна. Бу дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин бигэргэппит Дьокуускай куорат маастар-былаанын чэрчитинэн кэлимник тутулла турар түөлбэҕэ бастакы социальнай эбийиэк буолар. Сотору кэминэн манна өссө успуорт саалатын аһыахтара.

Оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго аналлаах тэрилтэ Кулаковскай уулуссатыгар баар «Улыбка» уһуйаан филиала буолар. Уопсайа 3,7 тыһ. кв. м иэннээх тутуу 240 миэстэҕэ суоттаммыт. Саҥа тэрилтэҕэ физкултуура, муусука саалалара бааллар, тиэргэнигэр спортивнай былаһааккалаах.

«Бу куорат дьаһалтатын кытта бииргэ толкуйдаабыт 17 кыбаартал олохтоохторун көһөрөр бырайыакпыт. Билигин ону олоххо киллэрии саҕаланар. Социальнай эбийиэктэр бастакынан тутуллаллара ордук. Тоҕо диэтэххэ, манна көһөн кэлэр дьоҥҥо наадалаах инфраструктуралара тута баар буола түһэр. Сири-уоту сайыннарыы кэлим бырайыагын тиһэҕэр тиэрдиэхпит диэн эрэнэбин. Бу эбийиэк хааччыллыытынан Саха сиригэр биир бастыҥ буолар», — диэн бэлиэтээтэ Айсен Николаев.

Сэтинньи 27 күнэ. Айсен Николаев Дьокуускайга VI Хотугу пуорум пленарнай мунньаҕар кытынна.

«Тэрээһиҥҥэ Арассыыйа Арктикатыттан уонна хотугу эрэгийиэннэртэн  170-тан тахса бэрэстэбиитэл, ону тэҥэ Кытайтан, Норвегияттан, АХШ-тан, Камерунтан, Монголияттан, Индияттан, Данияттан уонна Бразилияттан экспердэр кытыннылар. Бу Арктикаҕа интэриэс улааппытын уонна Саха сирэ дойду Арктическай зонатыгар Бэрэсидьиэн туһулаабыт стратегическай соруктарынан сөптөөх кэпсэтиини сатаан ыытарын бигэргэтэр», — диэн эттэ Ил Дархан.

Айсен Николаев Арктика сайдыытыгар уонна дьон олоҕун хаачыстыбатын тупсарыыга туһуланар сүрүн бырайыактары билиһиннэрдэ. Ол иһигэр «Мохэ–Найба» тырааныспар көрүдүөрүн, Найба дириҥ уулаах пуордун, Арктикаҕа аччыгый атомнай электростанцияны тутуу, 61 нэһилиэнньэлээх пууну сибээс ситимигэр холбуохтаах «Арктика Синергията» бырайыактар туһунан кэпсээтэ.

Пленарнай мунньахха кыттааччылар киэҥ араҥа боппуруоһу көтөхтүлэр. Ол курдук, тырааныспар суолларын уонна кэлим инфраструктуратын сайыннарыыттан саҕалаан, энергетикэни саҥардыыга, норуоттар икки ардыларыгар научнай үлэҕэ, төрүт олохтоох култууралары харыстааһыҥҥа тиийэ.

Сэтинньи 28 күнэ. Ил Дархан «Полярнай» диэн ааттаах пилота суох авиационнай систиэмэ научнай-оҥорон таһаарар киинин арыйыыга кытынна.

Киини «Пилота суох авиация систиэмэлэрэ» национальнай бырайыак чэрчитинэн арыйдылар. Былырыын Саха сирэ федеральнай куонкуруска бу салааҕа инники күөҥҥэ сылдьар 7 эрэгийиэн ахсааныгар киирбитэ уонна 550 мөлүйүөнтэн тахса солкуобайы ылбыта. Ити өйөбүлүнэн өрөспүүбүлүкэҕэ бырайыактыыр, оҥорон таһаарар, тургутар киини тэрийдилэр.

«Киини тэрийии пилота суох көтөр аппаараттары уонна кинилэр модификацияларын оҥорон таһаарыы тэтимин уонна кээмэйин улаатыннарыаҕа. Бу ырыынакка саҥа быһаарыылары түргэнник киллэрэргэ уонна маннык көтөр ааллары киэҥ эйгэҕэ туһанарга кыах биэриэҕэ», — диэтэ Айсен Николаев.

Сэтинньи 28 күнэ. Арассыыйаҕа саамай улахан «Арктика Синергията» диэн телекоммуникационнай инфраструктураны тутуу саҕаланна. Тэрээһиҥҥэ Айсен Николаев уонна Арассыыйа сыыппараны сайыннарыыга миниистирэ Максут Шадаев кытыннылар.

«Бу аныгы Арассыыйаҕа сибээс инфраструктуратын тутуутун саамай улахан бырайыага буолар. «Арктика Синергията» Арктика зонатыгар сыыппара сайдыытын уонунан сылларга быһаарыаҕа. Бу бырайыак – Саха сирин идиэйэтэ. Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин өйөбүлүнэн уонна Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын быһаарыытынан көҕүлээһин федеральнай статустанна.  Сэттэ тыһыынчаттан тахса килэмиэтир усталаах оптоволокно ситимин тутуу саҕаланна, үлэ үс сыл иһигэр түмүктэниэхтээх. Бырайыакка федеральнай бүддьүөттэн 5,5 млрд солкуобай уонна өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн эмиэ оччо суумма көрүллүөҕэ. Бу Арктика 61 нэһилиэнньэлээх пуунун  с/100Мбит түргэннээх интернетинэн хааччыйыаҕа. Бырайыак хотугу сиргэ дьон олоҕун хаачыстыбатын тупсарыаҕа», — диэн эттэ Айсен Николаев.

Сэтинньи 28 күнэ. Ил Дархан «Сыыппара алмааһа» 4-с федеральнай пуорум пленарнай мунньаҕар кытынна.

Айсен Николаев искусственнай интеллект – оҥоһуу өй Саха сирин курдук ыраах сытар эрэгийиэннэргэ конкуренциялаһар кыаҕы биэрэрин бэлиэтээтэ.

«ИИ пилота суох технологияларга көһүүгэ, робототехникаҕа, баар кыахтары улаатыннарыыга наада. Мин билигин оҥоһуу өйгө бырайыактарбытын барыларын кэпсээбэппин. Искусственнай интеллеккэ норуоттар икки ардыларынааҕы AI Journey кэмпириэнсийэҕэ көрдөрүллүбүт 108 бастыҥ бырайыактан 11 биһиэнэ буолара – улахан ситиһии. Ол иһин буолуо, «ИИ лидердэрэ» национальнай бириэмийэҕэ оҥоһуу өй сервистэригэр кыайыылааҕынан таҕыстыбыт», — диэтэ Айсен Николаев.

Кини Саха сиригэр элбэх бэртээхэй толкуйдар, ол иһигэр эрэгийиэн уонна муниципальнай былаас бюрократическай аппарааттарын кыччатар, административнай мэһэйдэри аҕыйатар, дьон күннээҕи олоҕор көмөлөһөр бырайыактар баалларын, ону олоххо түргэнник киллэрэр наадатын бэлиэтээтэ.

Сэтинньи 29 күнэ. Ил Дархан Алдан оройуонугар үлэтинэн сырыытыгар Аллараа Кураанах бөһүөлэгин олохтоохторугар 24 саҥа кыбартыыра күлүүһүн туттарыы үөрүүлээх сиэригэр-туомугар кытынна. Эбийиэги  «Дьону 2019-2025 сылларга саахалланар туруктаах  дьиэттэн-уоттан көһөрүү» судаарыстыбаннай бырагырааманан туттулар.

«Олоххо аналлаах инфраструктура» национальнай бырайыак көмөтүнэн Саха сиригэр 51 тыһыынча киһи саҥа дьиэҕэ көспүтүттэн, ол иһигэр Алдан оройуонугар 6 сыл иһигэр 8 тыһыынчаттан тахса киһи саҥа дьиэлэммититтэн үөрэбин. Биһиги Бэрэсидьиэммит Владимир Владимирович Путин бу бырагырааманы  тэрийэн, сүҥкэннээх дьыаланы оҥордо», – диэтэ Айсен Николаев.

Алдан оройуона дьону саахалланар туруктаах дьиэттэн-уоттан көһөрүү өрөспүүбүлүкэтээҕи бырагырааматын биир бөдөҥ кыттыылааҕа буолар. Бырагыраамаҕа барыта 179, 9 тыһ. кв. м. иэннээх,  2012-2017 сылларга саахалланар туруктаах диэн билиниллибит уонна көтүрүллүөхтээх 765 элбэх кыбартыыралаах дьиэ киирдэ. Ордук элбэх маннык дьиэ Алдан, Томмот куораттарга, ону тэҥэ Ленинскэй, Лебединай, Аллараа Кураанах уонна Ылламах бөһүөлэктэригэр баар. Алдан оройуонугар көһөрүү үлэтэ тиһиктээхтик ыытыллар: 2019-2023 сыллар түһүмэхтэрин былааннара бары толоруллубуттар.

Маны сэргэ Аллараа Кураанахха Оҕо искусствотын оскуолатыгар хапытаалынай өрөмүөн ыытыллар. Ил Дархан үлэ хаамыытын бэрэбиэркэлээтэ.

«Соторутааҕыта Алдаҥҥа Искусство оскуолата арыллыбыта, оттон бүгүн Аллараа Кураанахха олох бэлэм искусство оскуолатын көрдүбүт. Кыһа үлэлээбитэ номнуо 50 сыла буолла эрээри, бэйэтин дьиэтэ суох. Кэлэр кэм көлүөнэлэрин сыаллаах фондата, «Полюс» хампааньыйа уонна оройуон дьаһалтата бииргэ үлэлэһиилэрин түмүгэр бырайыак олоххо киирдэ. Онон кэлэр сыл бастакы кыбаарталыгар оҕолор үөрэхтэрин саҥа, бэртээхэй дьиэҕэ-уокка салгыахтара», — диэтэ Айсен Николаев.

Оҕо искусствотын оскуолатыгар хапытаалынай өрөмүөн Ил Дархан Алдан оройуонун сайыннарыыга туһуламмыт ыйааҕын чэрчитинэн ыытыллар.

Сэтинньи 29 күнэ. Айсен Николаев Алдан оройуонугар сырыытыгар Томмот куорат 36 № — дээх орто оскуолатын саҥардыллыбыт спортивнай саалатын арыйыыга кытынна.

Ил Дархан оскуола үөрэнээччилэрин, учууталларын эҕэрдэлээн туран, кыһаҕа спорт тээбиринин сертификатын туттарда.

Реконструкция түмүгэр оскуола спортивнай саалатын икки этээстээх саҥа сыһыарыыны кытта холбоотулар. Эбийиэккэ суунар сирдээх, бэртээхэй сыгынньахтанар хостор баар буоллулар.

Итини таһынан Ил Дархан Томмот куоракка 75 миэстэлээх оҕо уһуйаанын тутуу хаамыытын билистэ.

Саҥа эбийиэги инвестор уонна генеральнай бэдэрээччит – “Саха сирин тимир суоллара” тэрилтэ бүддьүөтүн таһынан үбүн суотугар тутуллар. Уһуйааны сыл бүтүөр диэри үлэҕэ киллэриэхтээхтэр. Томмот олохтоохторо саҥа уһуйаан тутулларын күүппүттэрэ быданнаабыт. Ол курдук, «Черёмушка» уһуйааннара былыргы, ирдэбиллэргэ эппиэттээбэт дьиэҕэ-уокка үлэлии турар.

«Сотору Томмокко оҕолор сайдалларыгар сөптөөх, сырдык, сылаас, бэртээхэй уһуйаан үлэҕэ киириэҕэ», — диэтэ Айсен Николаев.

Бу эбийиэк эмиэ Ил Дархан Алдан оройуонун сайыннарыыга туһуламмыт ыйааҕын чэрчитинэн тутуллар.

Саха сирин күндү олохтоохторо! Сылбытын түмүктүүрбүт чугаһаата. Барыгытыгар ситиһиилээх, тахсыылаах үлэни баҕарабын. Этэҥҥэ буолуҥ!

Афанасий Ноев