Ил Дархан нэдиэлэтэ: Айсен Николаев үлэтин сүрүн түгэннэрэ

Ахсынньы 8 күнэ.  Айсен Николаев РФ Бэрэсидьиэнигэр стратегическай сайдыыга уонна национальнай бырайыактарга Сэбиэт мунньаҕар кытынна.

Владимир Путин бэйэтин этиитигэр болҕомтотун дьиэ кэргэн, оҕолор, олох хаачыстыбатын, үлэ, дохуот уонна дойду инникитин тустарынан боппуруостарга уурда. Бэрэсидьиэн национальнай бырайыактар отчуоттарынан буолбакка, куораттарга, сэлиэнньэлэргэ олорор усулуобуйа хайдаҕынан сыаналанарын эттэ. Путин судаарыстыбаннай былаас тиһигэр сөптөөх хайысханы ыйда уонна хас биирдии киһи олоҕо тупсарын туһугар үлэлэһэргэ сорук туруорда. Мунньах кэмигэр ураты болҕомто төрөөһүҥҥэ, үс уонна онтон элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ уурулунна. Маны сэргэ дойду экэниэмикэтин сайыннарар бырамыысалыннас саҥа уонна саҥардыллыбыт эбийиэктэрин туһунан дьүүллэстилэр. Улахан болҕомто оҥоһуу өй, сыыппара сервистэрин уонна экэниэмикэ саҥа салааларыгар ууруллар.

 Ахсынньы 9 күнэ. Ил Дархан  Аҕа дойду Дьоруойдарын күнүнэн эҕэрдэлээтэ. «Бүгүн биһиги Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээннэрин киэн тутта ахтан-санаан ааһабыт. Кинилэр 80 сыл анараа өттүгэр  кытаанах киирсиигэ биһиги инники олохпут туһугар  фашистскай Германияны урусхаллаабыттара. Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар хас даҕаны тыһыынча буойун уонна хамандыыр Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа буолбута. Ол иһигэр  24 биир дойдулаахпыт — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа итиэннэ – Михаил Стрекаловскай  Арассыыйа Дьоруойа ааты ылбыттара. Бүгүн биһиги  Аҕа дойду Улуу сэриитин кыайыылаахтарын удьуордарын, анал байыаннай дьайыыга дьоруойдуу быһыыларын көрдөрөн,  дойду устуоруйатыгар киирбит байыастарбытын эҕэрдэлиибит. Күн бүгүн Саха сириттэн  12 киһи  «Арассыыйа Дьоруойа» үрдүк наҕарааданы ылбыта, ол иһигэр   Александр Колесов, Алексей Неустроев, Филипп Евсеев, Дмитрий Егоров, Николай Соболев, Игорь Юргин, Николай Евдокимов, Дмитрий Куценко, Родимир Максимов, Андрей Григорьев, Петр Киприянов,  Алексей Петров», — диэн Айсен Сергеевич эҕэрдэтигэр этиллэр.

Ахсынньы 9 күнэ. Аҕа дойду Дьоруойдарын күнүгэр Айсен Николаев Москваҕа биир дойдулаахтарбытын — Арассыыйа Дьоруойдарын кытары көрүстэ. Көрсүһүүгэ  Александр Колесов, Игорь Юргин, Николай Соболев, Дмитрий Куценко уонна  Алексей Неустроев кытыннылар. Кэпсэтии иһирэхтик ааста. Дьоруойдар сулууспаларын, олохторун, дьиэ кэргэттэрин тустарынан уонна  хантан күүс ылалларын туһунан үллэһиннилэр. Кинилэр хас биирдиилэрэ эппиэтинэстээх, тылларыгар турар, дойдуларыга бэриниилээх, күүстээх санаалаах, хорсун дьон буоланнар, бу үрдүк ааты чиэстээхтик сүгэллэр уонна барыбытыгар холобур буолаллар. Биһиги Дьоруойдарбытынан киэн туттабыт.

Ахсынньы 9 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга РФ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустин салалтатынан  2036 сылга диэри Уһук Илин социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын саҥа стратегиятыгар анаммыт  сиэссийэҕэ кытынна.

«Бу стратегия РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сорудаҕынан уонна федеральнай биэдэмистибэлэр, эрэгийиэннэр уонна экспертэр улахан үлэлэрин түмүгүнэн оҥоһуллар. Бары тутаах  быһаарыылар дьон интэриэһин туһугар оҥоһуллаллар. Дьиэ-уот, суол-иис, тырааныспар сырыыта, хоту таһаҕаһы тиэрдии, мэдиссиинэ, үөрэхтээһин, куораттары, бөһүөлэктэри тупсарыы курдук тыын суолталаах боппуруостар көрүлүннүлэр», – диэн Ил Дархан бэлиэтиир.

Айсен Николаев этэринэн, Саха сиригэр саҥа стратегия бырамыысалыннаһы, логистиканы, энергетиканы, туризмы, креативнай уонна үрдүкү технология салааларын түргэн тэтиминэн сайыннарарга кыахтары биэрэр. Өрөспүүбүлүкэ Уһук Илин уонна дойду экэниэмикэтигэр оруолун бигэтик чиҥэтэр.

Ахсынньы 10 күнэ.  Айсен Николаев «ОКТО» хампаанньа дириэктэрдэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Толоконниковка кытта көрүстэ. Ааспыт сайын Өймөкөөн улууһа халаан уутуттан эмсэҕэлээбитигэр биир бастакынан «ОКТО» кыһыл көмүһү хостуур хампаанньа көмөлөспүтүгэр Ил Дархан махталын биллэрдэ. Көрсүһүүгэ сыл түмүктэрин уонна кэлэр сыллааҕы былааны ырыттылар. Өрөспүүбүлүкэ сиригэр-уотугар баар хампаанньа тэрилтэлэрин сайдыыларын, саҥардыыга былааннары, геологияҕа чинчийиилэргэ уонна Өймөкөөн оройуонугар саҥа оҥорон таһаарар кыахтары киллэрии туһунан кэпсэттилэр. Каадырдары бэлэмнээһиҥҥэ уонна үөрэхтээһиҥҥэ болҕомто уурулунна. Хампаанньа геологияҕа уонна хайа дьыалатыгар профильнай үөрэх бырагыраамаларыгар, анал кылаастар аһыллыыларыгар, итиэннэ Уус-Ньаара бөһүөлэгэр үөрэх тэрилтэтин тутарга бэлэмин биллэрдэ. Бырамыысыланнаска туһуламмыт урбаан оройуон олоҕор кыттыһара, дьоҥҥо уонна сиргэ-уокка эппиэтинэстээх сыһыан үтүө холобурунан буолар.

Ахсынньы 10 күнэ. Ил Дархан Айсен Николаев салалтатынан «Сахатранснефтегаз» хампаанньа 2025 сыллааҕы үлэтин  барыллаан түмүгүн таһаардылар. Сыл устата өрөспүүбүлүкэҕэ 396 км уһуннаах гаас ситимэ тардыллан, бу гастааһын историятыгар инники көрдөрүүлэри куоһарда. Өрөспүүбүлүкэ кытаанах оттугу умайар гааска кубулутууга дойду үрдүнэн алтыс, Уһук Илиҥҥэ уокуругар бастакы миэстэни ылар. Гаас ситимэ нэһилиэнньэлээх пууннарга тиийиитэ олох-дьаһах хаачыстыбатын тупсарар. Билигин гаастааһын үлэтэ көхтөөхтүк Алдан, Ленскэй, Нүөрүҥгүрү, Өлүөхүмэ оройуоннарыгар бара турар.

«Соҕуруу уонна Арҕаа Саха сиригэр гаастааһын бырагырааматын олоххо киллэрии өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар улахан суолталаах. Бырагыраама нэһилиэнньэ олоҕун хаачыстыбатын биллэ тупсарарга көмөлөһүөҕэ, Алдан, Ленскэй, Нерюнгри уонна Өлүөхүмэ улуустарыгар бырамыысыланнас уонна тыа хаһаайыстыбата сайдарыгар  саҥа усулуобуйалары үөскэтиэҕэ», — диэтэ Айсен Николаев. Кини бырайыак экэнэмиичэскэй өттүн  сөбүлэһинии ааспытын уонна түргэнник саҕалыырга сүрүн түһүмэҕинэн буоларын бэлиэтээтэ.

«Биһиги «Газпрому» кытары уопсай сорукпут – гаас   туһанааччыларга муҥутуур табыгастаах буолуохтаах. Гаас сыанатыгар, нэһилиэнньэни уонна биисинэһи  өйүүр механизмнары быһаарарга улахан үлэ ыытылынна. Тиэхиньиичэскэй боппуруостар билигин бастакы суолталаахтар», — диэн Ил Дархан нэһилиэнньэлээх пууннарга гааһы киллэрэргэ саҥа автоматизированнай  модульнай хочуолунайдарга көһүү наадатын ыйда.

Ахсынньы 10 күнэ. «Соҕуруу Саха сирэ» ТОР — урутаан сайдыы сирин сайыннарыы саҥа былаанын Кэтээн көрөр сэбиэт мунньаҕар бигэргэттилэр. Уһук Илин уонна Арктика сайдыытын корпорациятын кытта түһэрсиллибит сөбүлэһии быһыытынан «Соҕуруу Саха сирэ» ТОР-га 29 резидент 125 млрд солк.  кээмэйдээх бырайыагы олоххо киллэрэр, 10 тыһ. тахса үлэ миэстэтин тэрийэр. «Инаглинскай» ГОК сылга 12 мөл. тонна чоҕу хостуур былааннаах, билиҥҥитэ 4 мөл. тоннаны хостуур. Оттон «Денисовскай» ГОК 38 млрд солк. инвестицияҕа 3 тыһ. тахса саҥа үлэ миэстэтин таһаарыа. Саҥа былааҥҥа экологическай бырайыактар, аччыгый бизнеһи өйүүр, гражданскай инфраструктураны уонна туризмы сайыннарар хайысхалар киирбиттэр. Ил Дархан бэлиэтээбитинэн, дьоҕус кыамталаах бырайыактарынан эрэ муҥурдаммакка, Саха сирин соҕуруу өттүн уонна Уһук Илини сайыннарар бөдөҥ инфраструктураны кытта ситимнээх бырайыактар олоххо киириэхтээхтэр. Мунньахха саҥа бырайыактары олоххо киллэрэргэ ТОР кыраныыссатын кэҥэтэр наадатын эмиэ дьүүллэстилэр. Айсен Николаев үлэ федеральнай таһымнаах стратегическай соруктары учуоттуохтааҕын бэлиэтээтэ.

Ахсынньы 11 күнэ. Бу күн Дьокуускайга «Төрөөбүт дойду – Арассыыйа күүһэ» диэн Бүтүн Арассыыйатааҕы III муниципальнай пуорум эрэгийиэннээҕи күннэрэ үлэтин саҕаланнылар. Пуоруму үөрүүлээхтик арыйыыга Айсен Николаев суолталаах тэрээһиҥҥэ дойду 89 эрэгийиэнин кэлбит кыттааччыларга Саха сирин бүгүҥҥү күннээҕи олоҕун-дьаһаҕын, ситиһиитин билиһиннэрдэ. Бастакы күҥҥэ олохтоох салайыныы уорганнарын  бэрэстэбиитэллэрэ “Үүнүү тирэҕэ: сир-уот эйгэтин сайдыыта” тиэмэнэн үлэлээтилэр, араас былаһааккаларга кыттан, санааларын үллэһиннилэр. Ыалдьыттар Горнай уонна Нам улууһустарыгар тупсаҕай көстүүлээх эйгэни тэрийиигэ  үлэ хайдах барарын билистилэр. Эригийиэннэр муниципалитеттарын баһылыктара, биисинэс уонна бырабыыталыстыба уорганнарын бэрэстэбиитэллэрэ араас былаһааккаларга бүгүҥҥү кыһалҕалары ырыттылар уонна өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар туһуламмыт салайар үлэ бастыҥ уопутун кытта билистилэр.

Ахсынньы 11 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Айсен Николаев уонна Олохтоох бэйэни салайыныы Бүтүн Арассыыйатаабы холбоһугун хос бэрэссэдээтэлэ Ирина Гусева «Үлэ кыбартаалыгар» сырыттылар. Ыалдьыттарга эрэгийиэҥҥэ креативнай индустрияны сайыннарыы саҥа хайысхаларын туһунан кэпсээтилэр. «Кама Хана» продакшен устуудьуйатын, «UUU» анимационнай устуудьуйа, «Үлэ кыбартаала» креативнай кластер дорҕоону устар устуудьуйатын бырайыактарын билиһиннэрдилэр. «Экстра Синема» хампаанньа дойду дьоҕус нэһилиэнньэлээх пууннарыгар киинэни тарҕатыы, сайыннарыы туһунан былаанын Ирина Гусева сэҥээрдэ. «Биһиги көмөлөһүөхпүтүн сөп», — диэтэ кини. Маны сэргэ, кинилэр виртуальнай киинэ устар инновационнай былаһааккаҕа сырыттылар.

Ахсынньы 11 күнэ. Айсен Николаев «Төрөөбүт дойду – Арассыыйа күүһэ» Бүтүн Арассыыйатааҕы III муниципальнай пуорум эрэгийиэннээҕи күннэрин кыттааччыларын кытта уопутун үллэһиннэ. Аһаҕас кэпсэтии кэмигэр эрэгийиэннэргэ көдьүүстээх салайыы сүрүн тосхоллорун дьүүллэстилэр. Ил Дархан муниципалитеттар баһылыктарын нэһилиэнньэҕэ саамай чугас, дьон олоҕун хаачыстыбатын иһин толору эппиэтинэһи сүгэр салайааччыларынан ааттаата. Айсен Сергеевич киин куоракка мээринэн үлэлээбит уопута Ил Дархан дуоһунаһыгар сүрүн тирэх буолбутун бэлиэтээтэ.  Кини олохтоохтору кытта сирэй көрсөн кэпсэтии суолталааҕар ураты болҕомтотун уурда. «Норуоту кытта сибээс сүттэҕинэ, кыһалҕалар саҕаланаллар. Дьиэ кэргэттэргэ булгуччу сылдьан, сорудахтар хайдах толоруллалларын бэрэбиэркэлиэххэ наада. Бу — саамай сүрүнэ», — диэн Ил Дархан  бэлиэтээтэ.

Айар индустриялары уонна урбаанньыты өйөөһүн туспа тиэмэнэн көтөҕүлүннэ. Айсен Николаев дьоҕурдаах ыччакка уонна биисинэскэ анаан эйгэни тэрийиигэ сыаллаах-соруктаах үлэ ыытылларын туһунан кэпсээтэ. Кини бу хайысха сайдыытын бэйэтэ тус хонтуруолугар тутарын эттэ.

Ахсынньы 11 күнэ. Ил Дархан улуустар баһылыктара кыттыылаах Олохтоох салайыныы сэбиэтин кэҥэтиллибит мунньаҕын ыытта. Сэбиэт үлэтигэр РФ Бэрэсидьиэнин дьаһлататын ис бэлиитикэҕэ управлениетын начаалынньыгын солбуйааччыт Евгений Грачев, РФ Бэрэсидьиэнин иһинэн үлэлиир Олохтоох салайыныыны сайыннарыыга сэбиэт президиумун чилиэнэ Ирина Гусева кыттыыны ыллылар. Мунньахха тирэх нэһилиэнньэлээх пууннары сайыннарыы бырайыактарын олоххо киллэрии түмүктэрин билиһиннэрдилэр. 2020–2024 сылларга Саха сирин 43 тирэх пуунугар 23 тыһ. тахса киһи саахалланар туруктаах дьиэттэн көһөрүлүннэ, 200 км кэриҥэ массыына суола саҥардылынна, 153 оптуобус атыыланан бэрилиннэ, социальнай эйгэ эбийиэктэрэ саҥардылыннылар, гаастааһын уонна инженернэй ситимнэри сайыннарыы бырайыактара олоххо киирдилэр. Үбүлээһин уопсай кээмэйэ 129 млрд солк. тэҥнэстэ, ол иһигэр федеральнай, эрэгийиэннээҕи, муниципальнай уонна бүддьүөттэн тас үп-харчы киирэр. Түмүккэ Сэбиэт муниципальнай тэриллиилэргэ сири-уоту былааннааһын докумуоннарын саҥардыыны түмүктүүргэ, бырайыак-симиэтэ  докумуоннарын кэмигэр бэлэмнииргэ уонна федеральнай бырагыраамалар куонкурустарыгар көхтөөхтүк кыттарга сүбэлээтэ. «Биһиги нэһилиэнньэлээх пууннарбытыгар олох-дьаһах төһө табыгастаах буолара былаас бары таһымын дьүөрэлээн үлэлээһиниттэн тутулуктаах. Бииргэ сүбэлэһэн, инники диэки барыахтаахпыт», — диэтэ Айсен Николаев.

Ахсынньы 11 күнэ. Иван Горнай аатынан хараҕынан мөлтөхтүк көрөр уонна көрбөттөргө аналлaах өрөспүүбүлүкэтээҕи анал бибилэтиэкэ «Брайль рельефнэй-туочуканан шрифтэринэн саха тылын учуобунньуктарын таһаарыы» бырайыага РФ тыл эгэлгэтин харыстааһыҥҥa Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай бириэмийэ «Бастыҥ социальнай көҕүлээһин» номинациятыгар кыайыылаах таҕыста. Бибилэтиэкэ кэлэктиибин кыайыытынан Айсен Николаев эҕэрдэлээтэ. «Бу көҕүлээһин төрөөбүт тылы уонна култуураны харыстыырга, ону таһынан өрөспүүбүлүкэҕэ инклюзивнай үөрэхтээһини өйүүргэ сүҥкэн суолталаах. Саха сиригэр тыллары харыстыыр уонна сайыннарар туһугар киэҥ далааһыннаах үлэ ыытыллар. Үөрэхтээһини, медианы, кинигэни таһаарыыны, сыыппара технологияларын хабар араас көҕүлээһиннэр уонна бырайыактар олоххо киирэллэр. Хараҕынан көрбөттөргө аналлаах бибилэтиэкэ үлэтин курдук бырайыактар федеральнай таһымҥа биһирэбиллэрин ылбыта – биһиги сөптөөх хайысханан баран иһэрбитин бигэргэтэр» – диэн кини иһитиннэрэр.

Ахсынньы 12 күнэ. Ил Дархан Саха сирин олохтоохторун Арассыыйа Федерациятын Конституциятын күнүнэн эҕэрдэлээтэ. «Дойдубут сүрүн докумуонугар  дойду судаарыстыбаннай тутулун төрүөттэрэ, үйэлэри уҥуордаан кэлбит сыаннастарбыт – сомоҕолоһуу, дойдуга бэриниилээх буолуу, өбүгэ үгэһигэр ытыктабыллаахтык сыһыаннаһыы, дьиэ кэргэн уонна духуобунай төрүттэри тутуһуу, Улуу Арассыыйабыт кэлэр кэскилигэр итэҕэйии бигэтик сурулла сылдьаллар», — диэн бэлиэтээтэ. Арассыыйа Федерацията Т6р8т сокуоннаах буолан, дойдубут бары норуоттара социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыга, төрүт үгэстэрин уонна төрөөбүт тылларын чөл хаалларар, үөрэтэр уонна сайыннарар бырааптара мэктиэлэнэрин туһунан эҕэрдэҕэ этиллэр.

Ахсынньы 12 күнэ. Дьокуускайга Ил Дархан Айсен Николаев бэрэссэдээтэллээх эрэгийиэҥҥэ бэрээдэги уонна куттал суох буолуутун хааччыйыыга сүрүннүүр сэбиэт мунньаҕар  Саҥа дьыллааҕы бырааһынньык кэмигэр үлэни күүһүрдүү боппуруоһун көрдүлэр. «Бырааһынньык кэмигэр бары сулууспалартан сатабыллаах, эппиэтинэстээх үлэ ирдэнэр. Куттала суох буолуу миэрэлэрэ олоччу олоххо киириэхтээхтэр. Уһун өрөбүл кэмигэр ыксаллаах быһыыны-майгыны сэрэтэр, нэһилиэнньэ олоҕун хааччыйар эбийиэктэр уонна суһал управление уорганнара, ону тэҥэ дьон олоҕун, доруобуйатын хааччыйыы суолталаах соругунан буолар» – диэн Ил Дархан бэлиэтээтэ.

Ахсынньы 13 күнэ. Дьокуускай куорат «Звёзднай» түөлбэтигэр 990 миэстэлээх саҥа оскуола тутулла турар. Тутуу үлэтэ былаан быһыытынан ыытыллар. Айсен Николаев оскуола тутуутун хаамыытын баран миэстэтигэр көрдө. Кини аны күһүн үөрэх саҥа дьылыгар оскуола үлэҕэ киирэрин туһугар тутуу тэтимин ыһыктыбакка ыыталларыгар сорудахтаата.

Ил Дархан салгыы «Звезднай» түөлбэҕэ водоузел тутуутун көрдө. Эбийиэк бэлэм турар, докумуоннары  толоруу силигэ ситэн эрэр. Водоузелга олохтоох сиргэ оҥоһуллубут оборудование туруоруллубут. Маны таһынан кини ДСК саҥа собуотун матырыйаалыттан тутулла турар бастакы панельнай дьиэ тутуутун хаамыытын билистэ. Чугастааҕы кэмҥэ өссө икки саҥа дьиэ тутуута саҕаланыа.

Ол кэнниттэн эрэгийиэн салайааччыта дойдуга бөдөҥ Адаптивнай үөрэх комплексын тутуутун иккис түһүмэҕин бэрэбиэркэлээтэ. «Дьиэ кэргэн» национальнай бырайыагынан доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолорго тутуллар эбийиэккэ балаҕан ыйын 1 күнүгэр оскуола дьиэтэ үлэҕэ киирэн, билигин толору кыаҕынан үлэлиир, кабинеттарга уруоктар ыытыллаллар, мастарыскыайдарга оҕолор дьарыктаналлар. Билиҥҥитэ 150 миэстэлээх интэринээт уонна 200 миэстэлээх уһуйаан тутуу хаамыыта 72% сиппит, манна 106 киһи үлэлиир. Ил Дархан тутааччыларга уонна туһааннаах министиэристибэлэргэ болдьоҕу тутуһан, 2026 сыл үһүс кыбаарталыгар комплексы толору үлэҕэ киллэрэргэ сорудахтаата.

Ахсынньы 13 күнэ. Айсен Николаев чэпчэтиилээх куортам бырагырааматынан тутуллубут саҥа дьиэҕэ олорор элбэх оҕолоох Ивановтар дьиэ кэргэҥҥэ ыалдьыттаата. 2022 сыллаахха Илиҥҥи экэнэмиичэскэй пуорум үлэтин түмүгүнэн дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин көҕүлээһининэн «Уһук Илин уокурукка табыгастаах куортам дьиэтэ» бырагыраама олоххо киирэр. Ыал ийэтэ — эдэр исписэлиис, аҕалара — байыаннай дьайыы бэтэрээнэ. Тута киирэн олорорго бэлэм кыбартыыра эдэр ыалга улахан көмө, өйөбүл буоларын Ил Дархан бэлиэтээтэ. Чэпчэтиилээх куортамынан эрэгийиэҥҥэ кэлэр исписэлиистэр эбэтэр Уһук Илин тэрилтэлэригэр үлэҕэ киирэр үрдүк үөрэҕи бүтэрбит дьон туһанар кыахтаахтар.

 Ахсынньы 14 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Саха норуодунай учуутала, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Бүлүү улууһугар олорор Николай Афанасьев 100 сааһын томточчу туолбутунан  эҕэрдэлээтэ. Николай Иванович үөрэх эйгэтигэр 51 сыл үлэлээн, тыһыынчанан оҕоҕо уонна педагогтарга  үтүөкэн  уһуйааччы буолбута. Уһуннук Бороҕон агрооскуолатыгар дириэктэрдээбитэ, оскуолата үстэ Арассыыйа таһымыгар «Сыл оскуолата» ааты ылбыта. Кини эргиччи талааннаах, дьоҕурдаах педагог, омуктуу билэр тылбаасчыт, 12 кинигэ ааптара, хоһоон 6 хомуурунньуктаах, оҕону иитиигэ элбэх ыстатыйалаах. Ил Дархан ытык киһиэхэ уһун олоҕу, бары үтүөнү баҕарда.

Күндү Саха сирин олохтоохторо! Сахабыт сирин кыһынын будулҕан туманнаах тымныы күннэрэ сатыылаабыт кэмнэригэр бэйэни харыстанан, этэҥҥэ буолуоҕуҥ, ахсынньы ый хаалбыт күннэригэр сылы түмүктүүр түбүктэрбит ситиһиилээх буоллунар.

Афанасий Ноев