Ил Дархан нэдиэлэтэ: «Биһиги өрүү эһигинниин!»

Биир дойдулаахтарбытын кытта

Бэс ыйын 19 күнэ. Айсен Николаев байыаннай эпэрээссийэ буола турар сиригэр тиийэн, сулууспалыы сылдьар биир дойдулаахтарбытын кытары көрүстэ. «Саха сириттэн сылдьар уолаттарбыт баар байыаннай чаастарыгар сырыттым. Байыастар биир дойдулаахтарбыт өйөбүллэрин мэлдьи билэллэрин туһунан кэпсээтилэр. Кинилэр истиҥ махталларын тиэрдэллэр. Тирэх пууннар үлэлэрин хайгыыллар. Кыайыахпыт диэн бигэ эрэллээхтэр уонна кыайыыны чугаһатарга туруулаһа сылдьаллар. Биһиги өрүү эһигинниин! Бэйэҕитин харыстаныҥ уонна дьиэҕитигэр түргэнник төннүҥ!», — диэн Айсен Сергеевич эттэ.

Ил Дархан бу сырыытыгар байыаннай сулууспалаахтары хааччыйар тирэх пууннарга сырытта. Саха сириттэн гуманитарнай таһаҕаһы тириэртэ, бойобуой сорудаҕы көдьүүстээхтик толорууга туһанылларга тиэхиньиичэскэй тэриллэри туттарда. Кини байыастарга өссө төгүл «Сокол» квадроцикллары тиксэрдэ. Бу маннык квадроцикллары Дьокуускайга «Якт-Сокол» тэрилтэ оҥорон таһаарар. Уһук Илиҥҥэ Бэрэсидьиэн боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ, вице-премьер Юрий Трутнев Саха сиригэр кэлэ сылдьан, бу маннык оҥорон таһаарыыны элбэтэр туһунан эппитэ. Онон өссө 50 квадроциклы оҥорон, тиксэрэр былааннаахтар.

Кировскайга саҥа филиал

Бэс ыйын 20 күнэ. Айсен Николаев Донецкай Норуодунай Өрөспүүбүлү-кэтигэр сырыытын кэмигэр Кировскай куоракка Саха сиринээҕи офтальмологическай балыыһа филиалын арыйда. Дьокуускайтан харах быраастара тиийэн, миэстэтигэр бэс ыйын 30 күнүттэн үлэлэрин саҕалыахтара. Билигин анал тэриллэрин аҕалан туруордулар. Филиал аһыллыыта Кировскай олохтоохторугар эрэ буолбакка, Донбасс илиҥҥи өттүнээҕи нэһилиэнньэтигэр улахан көмөлөөх буолуоҕа.

Бииргэ үлэлээһин былаанын ырыттылар

Айсен Николаев Кировскай куоракка Донбасс Норуодунай Өрөспүүбүлүкэтин баһылыгын эбээһинэһин толорооччу Денис Пушилины кытта инникитин бииргэ үлэлээһин былаанын ырыттылар. Ил Дархан бары чөлүгэр түһэрии, өрөмүөн үлэтин былаан быһыытынан оҥоруохпут, Кировскайга ИТ-киин аһылларыгар көмөлөһүөхпүт диэн бэлиэтээтэ. Денис Пушилин Саха сирин олохтоохторугар, салалтатыгар махтанна. Айсен Николаев уонна Денис Пушилин саҥардыллар МФЦ дьиэтин көрдүлэр. Эбийиэк от ыйын 15 күнүгэр оҥоһуллан бүтүөҕэ. Ил Дархан оскуоланы бүтэрээччилэр үөрүүлээх тэрээһиннэригэр сырытта, музыкальнай оскуола кэллэктиибин кытта көрүстэ. Кировскай куорат дьаһалтатыгар коммунальнай хаһаайыстыбаҕа анаан саҥа тиэхиньикэ туттарда. Донбасска сырыытыгар Айсен Николаев байыаннай госпиталга сырытта. Байыаннай дьайыыга кыттар «Илин» байыаннай чаастар бөлөхтөрүн салалтатын кытта байыастары өйөөһүн боппуруостарын кэпсэттилэр.

Үрүҥ Тунах ыһыаҕынан

Бэс ыйын 21 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Саха сирин олохтоохторун уонна ыалдьыттарын Үрүҥ Тунах Ыһыаҕынан эҕэрдэлээтэ. Бу күн Айсен Николаев Майа сэлиэнньэтин Ураһалаах алааһыгар улуус олохтоохторун уонна ыалдьыттарын Үрүҥ Тунах ыһыаҕынан эҕэрдэлээтэ, Мэҥэ Хаҥалас дьоно-сэргэтэ Саха сирин уонна дойду сайдыытыгар кылааттарын, наукаҕа, успуорка, култуураҕа, тыа хаһаайыстыбатыгар, онтон да атын салааларга ситиһиилэрин бэлиэтээтэ.

«Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Попов курдук саха норуотун чулуу уолаттара өйбүтүгэр-сүрэхпитигэр куруук бааллар. Күн бүгүн Мэҥэ Хаҥалас улууһун олохтоохторо өрөспүүбүлүкэ уонна дойду социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар сүҥкэн кылааттарын киллэрэллэр. Кэлиҥҥи сылларга улууска 19 социальнай эбийиэк тутулунна, өссө 18 эбийиэк тутулла турар. Үтүө түмүктэр тыа хаһаайыстыбатыгар, хаарбах дьиэлэртэн дьону көһөрүүгэ бааллар», — диэн Ил Дархан эттэ.

44 бырайыак олоххо киирэр

Бэс ыйын 22 күнэ. Ил Дархан Уһук Илин уокурук эрэгийиэннэрин уонна муниципальнай тэриллиилэрин хонтуруоллуур-суоттуур уорганнарын үлэтигэр сыыппараны киллэриигэ анаммыт мунньахха кытынна. Хонтуруоллуур-суоттуур үлэҕэ саҥа технологиялары туттуу судаарыстыбаннай салайыныыга сыыппаралааһын ситэригэр-хоторугар тутаах оруолу ыларын бэлиэтээтэ. Саха сиригэр 12 национальнай бырайыак сыалын-соругун толорууга эрэгийиэн 44 бырайыага олоххо киирэр, онно анаан бүддьүөттэн 66,88 млрд солк. үп, ол иһигэр 52,76 млрд солк. федеральнай киинтэн көрүллүбүтэ. Ону бириэмэтигэр тус сыалга туттууну хонтуруоллааһыны тэҥэ, дьон олоҕун хаачыстыбатын тупсарыгар дьайыытын сыаналааһын тоҕоостооҕун туһунан Ил Дархан эттэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын быһыыны-майгыны кэтиир киинигэр эрэгийиэн Ааҕар-суоттуур палаатата холбонон, мониторинг уонна хонтуруоллуур тэрээһиннэри ыытыы толору автоматизациянан хааччыллыбыт.

Оҕо уонна ийэ доруобуйатын туһугар

Бэс ыйын 23 күнэ. Ил Дархан Дьокуускайга буолан ааспыт Бүтүн Арассыыйатааҕы чөл олоҕу тутуһуу култууратын сайыннарыы туһунан научнай-практическай кэмпириэнсийэҕэ кыттыбыт федеральнай эспиэртэри кытта көрүстэ. Айсен Николаев доруобуйа харыстабылыгар ыытыллар үлэ туһунан кэпсээтэ. эспиэртэр Саха сиригэр оҕо уонна ийэ доруобуйатын харыстааһыҥҥа үгүс түмүктээх үлэ барарын бэлиэтээтилэр. Сүрүнэ — ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр үлэни ыытыы, үлэлиир эр дьон доруобуйатын харыстыырга анал бырайыагы киллэрэр тоҕоостооҕун туһунан эттилэр.

Туймаада ыһыаҕа

Бэс ыйын 24 күнэ. Туймаада ыһыаҕын өрөгөйдөөх аһыллыытын кэмигэр Ил Дархан үөрүүлээх сонуну иһитиннэрдэ — өрөспүүбүлүкэбит мөлүйүөннээх олохтооҕунан бэҕэһээ Мииринэй куоракка Онуфриевтар дьиэ кэргэттэригэр төрөөбүт кыыс оҕо буолбут. Сахабыт сирэ Арассыыйа биир саамай тэтимнээхтик сайда турар эрэгийиэнэ буолар уонна өссө даҕаны салгыы сайда туруохпут, Саха сирэ — иннибит диэки диэн Айсен Николаев бэлиэтээтэ. Ил Дархан улахан уларыйыылары ааһа турар кэмҥэ бииргэ сомоҕолоһон кыайыыга дьулуһарга ыҥырда. Алгыска этиллибит тыллар анал дьайыыга сылдьар уолаттарбытын араҥаччылаатыннар, этэҥҥэ кыайыылаах эргиллэн кэллиннэр диэн баҕа санаатын эттэ.

Айсен Николаев Ыһыах түһүлгэтиттэн Саха сирин олохтоохторун мөлүйүөн ахсааҥҥа тиэрдибит оҕо ийэтин Арина Онуфриеваны телефонунан эҕэрдэлээтэ. Кыысчаан билигин ийэтинээн Дьокуускайга перинатальнай кииҥҥэ сыталлар, этэҥҥэлэр, сотору дьиэлэригэр тахсыахтара. Кыыс ийэтэ кырачааны сахалыы ааттыылларын туһунан эттэ.

Ил Дархан Туймаада Ыһыаҕын тэрээһиннэригэр кытынна. Технопарка түһүлгэтигэр «Саха инновации 2023» быыстапкаҕа саҥа олоххо киирбит бырайыактары көрдө. Барыта 35‑тэн тахса бырайыагы туруорбуттар. Олор истэригэр — ууга устар кыахтаах «Мамонт» вездеход, биирдэ сэрээттэнэн баран ыраахха диэри айанныыр электрическэй бэлисэпиэт, эчэйбит дьону кыргыһыы толоонуттан таһаарар бронекапсула, электрическэй көлөөскө, элбэх функциялаах погрузчик, бэйэтэ айанныыр тэлиэгэ уо. д.а.

Саха сирэ Владимир Владимирович Путины кытта бииргэ!

Ил Дархан бэйэтин телеграм-ханаалыгар Саха сирэ дойдубут Бэрэсэдьиэнэ Владимир Путины өйүүрүн биллэрдэ. «Саха сирэ Владимир Владимирович Путины кытта бииргэ! Арассыыйа күүһэ — үгүс омуктары сомоҕолуур норуотугар! Билигин ити күүһү көрдөрөр хаһааҥҥытааҕар да суолталаах — ис уонна тас өстөөхтөрбүт биир иллээх дьиэ кэргэммитигэр өстөһүүнү аҕалбаттарын туһугар. Бүгүн саха омук ытык бырааһынньыгар Ыһыах кэмигэр айыыларга алгыс анаан буойуттарбыт туһугар, Кыайыы туһугар үҥэбит!» — диэн бэлиэтээтэ.

Ил Дархан бирииһигэр ат сүүрдүүтэ

Бэс ыйын 25 күнэ. Туймаада ыһыаҕар Ил Дархан бирииһигэр өрөспүүбүлүкэтээҕи ат сүүрдүүтэ буолла. Уопсай бириис пуондата — 6 мөлүйүөн 200 тыһыынча солкуобай. Ил Дархан бирииһигэр 2400 миэтэрэҕэ 4 саастарын ааспыт, өрөспүүбүлүкэҕэ төрөөбүт ыраас боруода хааннаах аттарга Амма улууһуттан Строд аатынан кэпэрэтииптэн Ламан Леча кыайда. Тириэньэр-жокей — Спиридон Тимофеев. Кини 2 мүнүүтэ 38,26 сөкүүндэ көрдөрүүлээх. Айсен Николаев кыайыылаахха 2,5 мөл. солк. сэртипикээти туттарда. 1 мөл. тахса солк. бириистээх иккис миэстэҕэ Чурапчыттан Кинээс Болотоков таҕыста. Үһүс миэстэни — 750 тыһ. солк. Намтан Аутлендер, төрдүһү — 500 тыһ. солк. Сунтаартан Байсар Барс ыллылар.

Афанасий Ноев