Ил Дархан нэдиэлэтэ: «Сатал» боппуруоһа  быһаарыллыа»

Ыам ыйын 3 күнэ.  Ил Дархан Айсен Николаев бу күн Дьокуускай куорат баһылыга Евгений Григорьевтыын көрүстэ. Салайааччылар «Сатал» түөлбэ олохтоохторун сирдэрин со­­куон быһыытынан докумуоннарын оҥоруу боппуруостарын туһунан кэпсэттилэр.

«Миэхэ “Саталга” олорор элбэх киһи суруйар. Бу дьон бырааптарын чөлүгэр түһэриэхтээхпит. Кинилэр кыһалҕаларын быһаарыыга бары ха­­йысхалары көрүөххэ, учаастактарын докумуоннарын оҥороллоругар көмөлөһүөххэ наада», – диэн соруйда Айсен Николаев.

Маны сэргэ бу түөлбэҕэ олох-дьаһах инфраструктуратын тутууну учуоттуохтара. Ол курдук, аан бас­­таан оскуоланы тутуу боппуруостарын көрүөхтэрэ.

Евгений Григорьев көрсүһүүгэ бу боппуруостар хайдах быһаарыллыахтарын сөбүн билиһиннэрдэ.

«Былааммытыгар көннөрүүлэри киллэрэн баран, бүтэһик барыйаанын Ил Дархан көрүүтүгэр биэриэхпит. Ити түмүгүнэн быһаарыныылары ылыныахпыт», – диэтэ Евгений Григорьев.

РФ миниистирэ Владимир Колокольцев сырыытыттан

Ыам ыйын 3 күнэ. Айсен Николаев Арассыыйа Федерациятын ис дьыалаҕа миниистирэ, полиция генерала Владимир Колокольцевы кытта көрүстэ.

Ис дьыала миниистирэ эрэги­йиэҥҥэ балаһыанньа үчүгэй, хонтуруолланар диэн сыаналаата. Ол курдук, кэлиҥҥи кэккэ сылларга өрөспүүбүлүкэҕэ сокуону кэһии таһыма Уһук Илин Федеральнай уокуругун эрэгийиэннэрин ортолоругар саамай намыһах, ол иһигэр ыарахан буруйу оҥорууга эмиэ.

Ил Дархан өрөспүүбүлүкэ бы­­лаастара уонна Саха сирин Ис дьыалаҕа министиэристибэтэ быраабы, сокуону кэһиини бохсорго туһуламмыт кэккэ бырагыраамалары олоххо киллэриигэ бииргэ үлэлэһэллэрин бэлиэтээтэ.

Ити түмүгэр «Якутское» 2 №-дээх полиция отделын дьиэтэ үлэҕэ киирдэ уонна бүгүн профессиональнай бэлэмнэнии киинигэр тиирдээх спортивнай саала тутуллар. Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн суотугар суолга сырыы куттала суох буолуутун көрөр судаарыстыбаннай иниспиэксийэ өҥөлөрүн оҥорор киин уонна миграция салаата үлэлииригэр анал дьиэни атыылаһыы боппуруоһа быһаарылынна.

Өрөспүүбүлүкэҕэ «Куттала суох куорат» комплексы сайыннараллар. Ол чэрчитинэн 853 кэтээн көрөр видеокамера, «гражданин-полиция» диэн түргэн сибээс 15 систиэмэтэ,  суол быраа­былатын кэһиини көрөр 159 стационарнай уонна хамсыыр комплекстар үлэлииллэр.

Арассыыйа Федерациятын Ис дьыалаҕа миниистирэ уонна Ил Дархан көрсүһүүгэ сокуону кэһиини утары охсуһуу уонна нэһилиэнньэ куттала суох буолуутун хааччы­йыы үлэтин тупсарыы боппуруостарын ырытыстылар.

Холуонньа оҥорон таһаарар сыаҕар сырытта

Ыам ыйын 4 күнэ. Айсен Николаев бу күн 1 №-дээх холуонньа оҥорон таһаарар учаастактарын баран көрдө. Ол курдук, маһы, тимири таҥас­тыыр уонна таҥас тигэр сыахтарга сырытта.

«Манна буруйдарын боруостуу сылдьар дьоҥҥо үлэлиири таһынан өссө идэни ыларга усулуобуйа тэриллибит. Ити көҥүлгэ тахсан оннуларын булуналларыгар туһалаах буолуоҕа. Онон бу хайысханы салгыы сайыннарар сөп», – диэтэ Айсен Николаев.

Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Арас­сыыйа УФСИН начаалынньыга Василий Седрисев аҥаардас быйыл чэпчэки бырамыысыланнас 100 саҥа оборудованиетын атыыластыбыт диэн эттэ. Кини былырыын холуонньаҕа 154 мөл. солкуобай суумалаах сакаас киирбитин иһитиннэрдэ. Ити 2021 сыллааҕы көрдөрүүттэн 73 % элбэх.

Айсен Николаев бырабыыталыс­тыба салайааччыларыгар холуонньа оҥорон таһаарар бородууксуйатын үөрэтэргэ уонна сакаастары салгыы биэрэргэ соруйда. Манна ордук ­дьиэ-уот хомунаалынай хаһаайыстыбатыгар наадалаах тимир конструк­циялар ирдэнэллэрин эттилэр.

Историческай өйдөбүнньүктэри чөлүгэр түһэриэхтэрэ

Ыам ыйын 5 күнэ. Ил Дархан Дьокуускай куоракка архитектура историческай өйдөбүнньүктэрин чөлүгэр түһэриигэ мунньах ыытта. Кини архитектордар, ту­­тааччылар уонна уопсастыбанньыктар Дьокуускайдааҕы Троицкай кафедральнай собуор, Дьокуускайдааҕы реальнай училище, куораттааҕы эр дьон прогимназиятын дьиэлэрин, Шергин шаахтатын чөлүгэр түһэрии­гэ уонна «Мас Дьокуускай. Залог» историческай зонаны ары­йыыга былааннарын иһиттэ. Бу түмүгүнэн Айсен Николаев араас эспэр­тиисэлэри ыытыыны түргэтэтэргэ уонна историческай эбийиэктэри чөлүгэр түһэриигэ, туһаныыга былааннары киниэхэ бигэргэтиигэ киллэрэргэ дьаһайда. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга «Мас Дьокуускай. Залог» историческай зонаны ырытыһыыга бу оройуон маастар-былаана суоҕун бэлиэтээтэ.

«Куорат историческай зонатын маастар-былаанын адьас түргэнник оҥоруохха наада. Архитектордар ту­­тааччылар иннилэригэр сылдьыахтаахтар. Өйдөнүмтүө, ис хоһоон­ноох быһаарыныылар наадалар», – диэн тоһоҕолоон эттэ Айсен Николаев.

Маныаха дьиэлэр историческай тас көстүүлэрин төһө кыалларынан хаалларар уонна бу зонаны ирдэнэр инфраструктуранан хааччыйар сорук турар.  Ил Дархан бу тутуулар хатыламмат кэрэлээхтэрин, ааспыт кэмнэр тыыннарын бэйэлэригэр иҥэриммиттэрин бэлиэтээтэ.

Архитектура историческай өйдөбүнньүктэрин чөлүгэр түһэрии­гэ үлэ Саха сирэ Арассыыйа судаа­рыстыбатыгар киирбитэ 400 сылыгар бэлэмнэнии чэрчитинэн уонна Дьокуускай куорат 400 сыллаах үбүлүөйүн  көрсө ыытыллар.

Афанасий Ноев.