Ил Дархан РФ бэрэсидьиэнигэр Тиксии бырайыагын туһунан иһитиннэрдэ

Ил Дархан Айсен Николаев ахсынньы 11 күнүгэр РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Арктикаҕа тэриллибит тирэх пууннар сайдыыларыгар Архангельскайтан быһа сибээһинэн ыыппыт мунньаҕар кытынна.

Санатан эттэххэ, быйыл алтынньыга Арктикаҕа тирэх нэһилиэнньэлээх пууннар испииһэктэрин бигэргэппиттэрэ. Арассыыйа үрдүнэн барыта тоҕус эрэгийиэҥҥэ 16 нэһилиэнньэлээх пуун киирбитэ. Манна Саха сириттэн Булуҥ улууһун Тиксии бөһүөлэгэ уонна Найба сэлиэнньэтэ киирбиттэрэ.

— Арктика тирэх пууннарыгар биһиги өрөспүүбүлүкэбититтэн Тиксии уонна Найба киирдилэр. Бу тирэх пууннар Хотугу муустаах муоранан сырыыны хааччыйарга улахан суолталаахтар, ону сэргэ кыраныыссаны харабыллааһыҥҥа эмиэ суолталара улахан. Манна биһиги байыаннайдарга уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр аналлаах социальнай эбийиэктэри, ол иһигэр балыыһа, оскуола, коммунальнай хаһаайыстыба эбийиэктэрин тутуутун былааннаан олоробут. Ону сэргэ олорор дьиэлэри тутууга билигин “ДОМ.РФ” хампаанньаны кытары үлэлэһэ сылдьабыт, — диэн иһитиннэрэр Айсен Николаев.

Быйыл Тиксии порда норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах порт статуһун ылбыта. Айсен Сергеевич бэлиэтээбитинэн, Тиксии уонна Хара Уулаах инникитин Арктика сайдыытыгар улахан суолталаахтар.

— Тиксиигэ билигин “Роскосмос”, наука сайдыытыгар Тиксии улахан оруоллааҕын учуоттаан туран, космическэй аппараттары кэтээн көрөр пуун арыйар былааннаах. Итини таһынан биһиги “Хоту” научнай-үөрэтэр кииммит үлэтин чэрчитинэн, Арктиканы чинчийэр үлэбитин кэҥэтиэхпитин баҕарабыт. Оттон Найба туһунан эттэххэ, манна порду сайыннарыы биһиэхэ эмиэ инники күөҥҥэ турар сорукпут буолар. Биһиги былааммытынан порт үс хайысханан сайдыахтаах. Бастакытынан, дьону таһар суудуналары сайыннарыы барыахтаах. Иккиһинэн, таһаҕаһы таһар суудуналары тутуу. Үсүһүнэн, порду бэйэтин сайыннарыы. Бу бырайыак 2030-2032 сылларга былааннанан турар. Порт олоххо киирдэҕинэ сылга уон биэс мөлүйүөн туоннаҕа тиийэ таһаҕаһы таһыы барыахтаах. Ону таһынан Уус Куйгаҕа диэри суол оҥоһуллуохтаах. “Росатом” хампаанньа манна дьоҕус кыамталаах атомнай станцияны тутар. Бу станция Күчүстээҕи улахан кластербытын уотунан хааччыйыахтаах. Онон бу бырайыак суолтата улахан, — диэн бэлиэтиир Айсен Сергеевич.