Ил Түмэн спикерэ Алексей Еремеев салайааччылаах норуот дьокутааттарын оробуочай бөлөҕө Чурапчы улууһугар үлэлиир

Ил Түмэн спикерэ Алексей Еремеев салайааччылаах норуот дьокутааттарын оробуочай бөлөҕө  олунньу 12 күнүгэр Чурапчы улууһугар үлэтин саҕалаата.

Санатан эттэххэ, норуот дьокутааттара бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэҕэ тыа хаһаайыстыбатынан утумнаахтык дьарыктанар киин улуустарга олох-дьаһах хаамыытын миэстэтигэр сылдьан көрөн-истэн, тыа хаһаайыстыбатын салаатын салайааччыларын, үлэ дьонун кытта көрсөн тыа хаһаайыстыбатын сорох боломуочуйалара улуустарга бэриллибитинэн киириэхтээх мэхэниисимнэр тустарынан  саҥа сокуон олоххо киириитин, инники соруктары дьүүллэһэр сыаллаах-соруктаах үлэлииллэр. Бу туһунан Ил Түмэн пресс-сулууспата суруйар.

Кинилэр Амма улууһугар үлэлээн баран оптуорунньук күн киэһээ Чурапчы улууһугар тиийэн «Мындаҕаайы» тыа хаһаайыстыбатын оҥорон таһаарар кэпэрэтиибигэр сырыттылар. Кэпэрэтиип хороҕор муостааҕы иитиинэн, туораахтаах культураны үүннэриинэн дьарыктанар. Кинилэр эт-үүт бородууксуйатын оҥорон таһаарыынан уонна ыһыынан 1998 сылтан үлэлэрин саҕалаабыттар.

Күн бүгүн «Мындаҕаайы» кэпэрэтиибигэр 300-тэн тахса төбө ынах-сүөһүнү иитэллэр. Былырыын 364 кэриҥэ туонна үүтү соҕотуопкалаабыттар. Быйылгы дьылга сүөһү эбии аһылыгын 222 гектар иэннээх сиргэ ыһаллар, 1100 туонна сиилэһи бэлэмнээбиттэр. Кинилэр өссө 2015 сыллаахха 200 төбө төрүүр-ууһуур сүөһү турар механизированнай комплексын арыйбыттар уонна үлэни-хамнаһы былааннаахтык ыытан тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын онорон таһаарыыга оройуон, өрөспүүбүлүкэ биир тутаах тэрилтэтэ буолар.

Хаһаайыстыба салайааччыта Прокопий Старостин билиҥҥи тэтими ыһыктыбакка үлэни-хамнаһы күүһүрдэр соругу туруорарын кэпсээтэ. Ол иһигэр материальнай-техническэй баасаны сөргүтэр былааннаахтарын билиһиннэрдэ.

Ол кэнниттэн дьокутааттар оҕуруот аһын уонна хортуопуйу үүннэриинэн дьарыктанар урбаанньыт Данил Павлов хаһаайыстыбатын көрдүлэр. Тэрилтэ 2016 сыллаахха «Начинающий фермер» диэн граны ылан үлэтин-хамнаһын балачча кэҥэппит.

Былырыын хортуопуйу кинилэр 31 га сиргэ олордон валовай хомуур 25 туонна буолбут. Сиргэ үүннэриллэр оҕуруот аһын 2,6 га иэҥҥэ ыһаллар. Оҥорон таһаарар баасаларыгар 500 туонна хортуопуйу харайар ыскылааттаахтар. Хаһаайын эбии 2 үлэ миэстэтин арыйбыт. Хомуур кэмигэр дуогабарынан дьону эбии наймылаһан үлэлэтэр. Данил Данилович тыа сиригэр саамай туттуллар МТЗ-82 тыраахтары субсидиялаах техникалар кэрискэлэригэр киллэрэллэрэ буоллар диэн дьокутааттарга баҕа санаатын тиэртэ.

Мантан салгыы норуот дьокутааттара Чурапчы улууһун дьаһалтатын дьиэтигэр тыа хаһаайыстыбатын салаатын салайааччыларын, исписэлиистэрин, бааһынай уонна тус хаһаайыстыбалаах дьону кытта көрсүһүүлэрэ буолла.

Төгүрүк остуолга тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар бааһынай,  тэриллиилээх хаһаайыстыбалар салайааччылара ыччаты тыа сиригэр олохтуур сорук күүскэ турбутун уонна бу сорук судаарыстыба бэлиитикэтин быһыытынан улахан таһымҥа тахсан ырытыллан үлэ-хамнас салгыы  сүрүннэнэрэ олох туруорбут ирдэбилэ буолла  диэн эттилэр.
Холобур, «Земский аграрий» программа баар буоларыгар баҕа санаалаахтарын мустубут дьон биллэрдилэр. Кинилэр тыа хаһаайыстыбатыгар олохторун тухары хотон уустук үлэтин билбит, ыарахан үлэҕэ  эриллибит хотон үлэһиттэрэ, чуолаан ыанньыксыттар эрдэ биэнсийэҕэ тахсалларын сокуонунан мэктиэлиир наадатын туруорустулар. Нэһилиэктэргэ бэтэринээр суоҕа, сэлээркэ сыаната ыарахана тыа сиригэр сытыы кыһалҕа буоларын дьон бэлиэтээтилэр.

Маны таһынан, уоҕурдууга сиэмэ көрүллүүтүн, мелиорация үлэтин ыытыыга саҥа техника атыылаһарга субсидия көрүллэрэ наадатын, чааһынайдартан үүтү тутуу боппуруоһун уо.д.а. кыһалҕалары олохтоохтор туруорустулар. Ил Түмэн салайааччыларын уонна дьокутааттарын кытта  маннык атах тэпсэн олорон аһаҕас кэпсэтии, көрсүһүү элбэхтик буоларыгар санааларын тиэртилэр уонна сокуону оҥорор дьон үлэни-хамнаһы иһиттэн көрө-истэ сылдьаллара кэрэхсэбиллээҕин ыйдылар.

Ил Тумэн дьокутаата Дмитрий Поисеев оробуочай бөлөх бу иннинэ Мындаҕаайыга уонна Одьулууҥҥа тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар хаһаайыстыбаларга сылдьан үлэ дьонун кытта көрсөн кэпсэппиттэрин сырдатта. Кини маннык көрсүһүүлэр уонна тыа сирин дьонун кытта аһаҕас кэпсэтиилэр былаас уонна норуот ситимин бөҕөргөтөллөрүн ааһан, инники өттүгэр бу кыһалҕалары туоратарга үлэни-хамнаһы туһаайаллар уонна сокуоннар олоххо-дьаһахха чопчу дьайыыларын ырытыыга, анаарыыга олук уураллар диэн эттэ.

Арассыыйа үтүөлээх фермера, үлэ бэтэрээнэ Иван Пономарев Ил Түмэн спикера Алексей Еремеев бэйэтинэн кэлэн уонна тутаах кэмитиэттэр салайааччылара дьону-сэргэни кытта атах тэпсэн олорон аһаҕастык баар кыһалҕалары ырытан кэпсэппиттэрин сэргээтибит диэн этиннэ. Кини санаабытын хото этиннибит, хоруйдары ыллыбыт, маннык аһаҕас кэпсэтиилэр бараллара үчүгэй диэн бэлиэтээтэ. Тыа сирин олоҕун-дьаһаҕын миэстэтигэр сылдьан көрүү-истии, үлэ дьонун кытта үрдүкү былаас атах тэпсэн олорон кэпсэтиитэ тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга, сөптөөх сокуоннары ылыныыга олук ууруоҕа диэн эрэлин биллэрдэ.

Ил Түмэн пресс-сулууспата
Василий Кононов хаартыскаҕа түһэриитэ