Инбэстииссийэлэр уонна үлэ оҥорон таһаарыыта

Сэтинньи 11 күнэ – Арассыыйаҕа экэнэмиис күнэ.

Бүгүн Арассыыйаҕа экэнэмиистэр идэлээх күннэрин бэлиэтииллэр. Бу даата РФ экэниэмикэтин сайдыытын министиэристибэтин бирикээһинэн 2015 сылтан бэлиэтэнэр буолбута.

Экэнэмиис күнэ урут даҕаны син бэлиэтэнэрэ эрээри, чопчу күнэ ыйыллыбат этэ. Ити күнү 2011 с. диэри бэс ыйын 30 күнүгэр Үп үлэһиттэрин күнүгэр сөрөөн, 1917 с. Арассыыйаҕа Үп норуодунай хамыссарыйаатын тэриллибит күнүгэр, историяны кытары сибээстээн, бэлиэтиир буолбуттара.

Арай, 2015 с. экэнэмиистэр идэлээх бырааһынньыктарын төннөрөн, сэтинньи 11 күнүгэр уларыйбат даатанан биллэрбиттэрэ. Бу күн эмиэ историческай суолталаах, ол курдук 1765 с. Екатерина II ыраахтааҕы Ыйааҕынан Императорскай көҥүл экэнэмиичэскэй уопсастыба тэриллибитэ.

Бүгүн, сэтинньи 11 күнүгэр,  Арассыыйаҕа экэнэмиис күнүн бэлиэтиир тэрээһиннэр чэрчилэринэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтин экэниэмикэҕэ министиэристибэтэ киэҥ ыҥырыылаах кэллиэгийэтин уонна Общественнай сэбиэтин мунньаҕа буолан ааста. Мунньахха икки сүрүн: «СӨ инбэстииссийэлиир бэлиитикэ» уонна «Үлэ оҥорон таһаарыыта» национальнай бырайыагы олоххо киллэрии туһунан боппуруос көрүлүннэ. СӨ Экэниэмикэҕэ министиэристибэтин уонна СӨ Нолуок федеральнай сулууспатын үлэһиттэрэ, ХИФУ үп-экэнэмиичэскэй институтун устудьуоннара кытыыны ыллыылар.

СӨ Экэниэмикэтин миниистирэ Майя Данилова бэлиэтээбитинэн,  САССР 100 сылын көрсө министиэристибэ туруоруллубут экэнэмиичэскэй сайдыы соругун толорон үрдүк көрдөрүүнү ситиспит.

«Көрдөрүүбүт Арассыыйа орто көрдөрүүтүттэн даҕаны, Уһук Илин эрэгийиэннэр да ортолоругар үрдүк диэн этиэххэ сөп. 2022 сылга биһиги сыаналыырбытынан 8%-тан итэҕэһэ суох. Итиниэхэ бырамыысалынай оҥорон таһаарыы улаатыыта сабыдыаллаата, билигин тохсунньу-алтынньы ыйдарга 10% үрдээтэ. Итини таһынан дьон олоҕун хаачыстыбата тупсан, дьарыктаах буолуу таһыма улаатан иһэрин бэлиэтиэххэ наада», – диэн эттэ кини.

Экэниэмикэ министиэристибэтин иһинэн үлэлиир Үлэ кэмпитиэнсийэтин эрэгийиэннээҕи киинин директора Егор Петров: «Үлэ оҥорон таһаарыыта» национальнай бырайыакка биһиги 2020 с. киирбиппит. Аан бастаан биирдиилээн тэрилтэлэр бэйэлэрэ кыттыбыттара, ол кэнниттэн 2021 с. Кэмпитиэнсийэ федеральнай киинэ кыттыспыта, түмүгэр биһиги кииммит тэриллибитэ. Быйылгыттан киэҥник тахсаммыт, билигин 6 тэрилтэни кытары үлэлиибит, ол аата 6 бырайыагы үлэлэтэбит. 2024 с. диэри өссө 12-ни арыйар былааннаахпыт. Инньэ гынан 18 тэрилтэни кытары бырайыак оҥорон үлэлиэхпит. Бу национальнай бырайыакка тэрилтэлэр кыттыылара олох босхо буолар, судаарыстыба бэйэтин оҥорон таһаарар сыаҕын тутууга көмөлөһөр, үп- харчы өттүнэн өйүүр атын дьаһаллары таһаарарыгар тирэх буолуо», – диэн саҥа киин үлэтин сырдатта.

Оттон Экэниэмикэ министиэристибэтин Общественнай сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Афанасий Лугинов: «Бүгүн биһиги холбоһуктаах мунньахпыт буолла. Биһиги нэһилиэнньэ олоҕо туруктаах буоларын туһугар үлэлиибит, бу үөрүүлээх күҥҥэ даҕатан, дьоммут-сэргэбит дьоллоох, чэгиэн буолалларыгар, үптэрэ-хамнастара элбии турарыгар баҕарабын», – диэн баҕа санаатын эттэ.

Мария Васильева хаартыскалара.