2019 сылтан 102 саҥа мэдиcсиинискэй эбийиэк үлэҕэ киирдэ.
Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Владимир Путин көҕүлээһининэн “Доруобуйа” национальнай бырайыак кэнниттэн 2025 сылтан «Көхтөөх уһун олох» национальнай бырайыак саҕаламмыта. Күн бүгүн саҥа бырайыак өрөспүүбүлүкэҕэ тэтимнээхтик олоххо киирэ турар.
Саха сиригэр «Уһун уонна көхтөөх олох» национальнай бырайыагы олоххо киллэрии чэрчитинэн балыыһалар өрөмүөннэнэллэр, мэдисcиинэ саҥа эбийиэктэрэ тутуллаллар. Ол курдук, 2019 сылтан 102 саҥа мэдиcсиинискэй эбийиэк үлэҕэ киирдэ.
Чугастааҕы 5 сылга 57 саҥа эбийиэк тутуллара былааннанар — поликлиникалар, стационардар, түргэнник тутуллар модульнай амбулаториялар, ФАП-тар. Эбийиэк үлэҕэ киирэригэр аныгы тэрилинэн хааччыллар. Күн бүгүн национальнай бырайыак чэрчитинэн 8 бөдөҥ эбийиэк тутулла турар: Амма сэл. поликлиника, Бүлүү, Ньурба куораттарга, Нам, Андреевскай сэл. эмтиир куорпустар, Майаҕа, Сангаарга балыыһа комплекстара, Аллараа Бэстээххэ учаастактааҕы балыыһа.
«Көхтөөх уһун олох» национальнай бырайыак хабар соруктара кэҥээн, ырааҕы-чугаһы араарбакка дьон туһугар үлэлииллэр.
Сыл бүтүүтэ Сангаар уонна Нам эбийиэктэрэ үлэҕэ киириэхтээхтэр. Билигин манна ис үлэтин оҥоруу, инженернэй ситимнэрин тардыы, ону тэҥэ мэдиссиинэ тээбиринин атыылаһыы бара турар. Майа, Ньурба эбийиэктэригэр кыраапыктан хаалыы баарынан, Ил Дархан суһал ыстаап мунньаҕар тустаах биэдэмистибэлэргэ үлэҕэ бэрээдэги олохтуулларын, кыраапыгы ситиһэр былааны оҥостоллорун, үлэһити элбэтэн, сыл бүтүүтэ дьиэ көҥдөйүн сабан ититэр ситимҥэ холбуулларын сорудахтаабыта.
Оттон Нерюнгрига Киин балыыһа «В» эмтиир блога саҥардылла турар. Эбийиэк эмиэ бу сыл бүтүөр диэри үлэҕэ киириэхтээх, дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин бигэргэппит Нерюнгри куорат агломерациятын маастар-былааныгар киирэр. Үлэ түһүмэҕинэн 2030 сылга диэри ыытыллар.
Үчүгэйэ диэн, эдэр быраастар эбэтэр уопуттаах исписэлиистэр Нерюнгрига кэлэн үлэлииллэригэр усулуобуйа оҥоһуллар, ол курдук көҕүлүүр бырагырааманан ипотекаҕа 6 мөл. солк. бэриллиэхтээх. Муниципалитет бу бэрээдэккэ уларытыылары киллэрэр былааннаах. Исписэлиистэргэ ипотекаҕа 5 сылга
6 мөл. солк. эбэтэр 3 сылга 3 мөл. солк. бэриллэр буолуоҕа. Уопсайа, бу сылларга эмчиттэргэ 78 кыбартыыра бэриллибит.
Ураты болҕомтоҕо «Мин Саха сирэ 21 үйэҕэ» үтүө дьыала хамсааһын турар. Бырайыак ыраах сытар нэһилиэктэргэ бүддьүөт дьоҕус сууматыгар олохтоох бүддьүөтү эбэн, нэһилиэнньэ көҕүлээһининэн социальнай суолталаах, кыра кээмэйдээх эбийиэктэри тутарга табыгастаах. 2020–2024 сылларга 56 социальнай суолталаах эбийиэк үлэҕэ киирбит. Онон төһө да уустуктар баалларын үрдүнэн, Ил Дархан 2026 сылга Үтүө дьыала хамсааһыны өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн урукку сыллартан итэҕэһэ суох үбүлүүргэ, кыаллар буоллаҕына эбии үбү көрөргө сорудахтаата.
Өрөспүүбүлүкэ доруобуйатын харыстабылыгар информационнай технологиялар көдьүүстээхтик олоххо киирэллэр. Ол курдук сыл саҕаланыаҕыттан Саха сирин олохтоохторо “Судаарыстыбаннай өҥөлөр” порталынан бырааска 544 төгүл суруйтарбыттар, оттон эмчити дьиэҕэ ыҥырыы — 9 тыһ. кэриҥэ. Бүгүн эмчит өҥөтүнэн туһанарга, Судаарыстыбаннай өҥөлөргө “Мин доруобуйам” диэн тус бэйэ кэбиниэтин аһар кыах баар буолла.
Нэһилиэнньэ хото исписэлиистэргэ суруйтарар, эмчити дьиэҕэ ыҥырар, быһыы ыларга, диспансеризацияҕа, полклиникаҕа сыһыарыыга, ыспыраапканы, направлениены, бүлүтүөн лииһин ылыыга туһанар.
Бу соторутааҕыта Саха сирин онкологическай сулууспата мэдиссиинэ 67 аныгы тэрилин, ол иһигэр ыарахан тиэхиньикэни ылла. СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтэ иһитиннэрбитинэн, үрдүк технологиялаах лабаратыарыйалар, ангиограф, МРТ, КТ, рентген аппарааттара, маммография аппарааттара, эндоскоптар, ол иһигэр “өйдөөх” эпэрээссийэни оҥорор тэриллэр кэллилэр. Бу оборудование барыта 2024 сыл саҥатыгар Дьокуускайга аһыллыбыт саҥа онкологическай кииҥҥэ үлэлээн эрэллэр.
Тустаах исписэлиистэр этэллэринэн, магнитнай-резонанснай томография (МРТ) уонна компьютернай томография (КТ) эмиэ биллэ элбээбит. Былырыын 50 тыһыынчаттан тахса бэрэбиэркэ ыытыллыбыта.
Ону таһынан, ангиограф курдук үрдүк технологиялаах тэрил кэлиитэ уустук эпэрээссийэлэри оҥорор кыаҕы биэрдэ, ол иһигэр быар искэнигэр үөс тымырынан химиопрепараты киллэрии, рентген-хонтуруолунан тыҥа искэнигэр диагностическай пункцияны оҥоруу, синньигэс иннэнэн эми киллэрэн, быар искэнигэр термическэй дьайыыны оҥоруу. Ангиографы туһанан 900‑тэн тахса эпэрээссийэ оҥоһуллубут.
Искэни эмтээһин үрдүк таһымҥа тахсан, олохтоохтор өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр эмтэнэ бараллара биллэ аҕыйаабыт.
Сэтинньи 8 күнүгэр Николаев‑Киинигэр 35‑гэр диэри саастаах быраастарга мэдсиэстэрэлэргэ, атын да үлэһиттэргэ аналлаах “Бэйэҕэр саҥа доруобуйа харыстабылын арый” диэн өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус түмүктүүр күрэҕэ буолла. Күрэстэһээччилэр бырайыактарын көмүскээтилэр.
Бастыҥынан Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2 №-дээх балыыһа — Мэдиссиинэ суһал көмөтүн киинин «Стремление» бырайыага буолбут. Иккис миэстэҕэ Е. Н. Андреев аатынан Фтизиатрия киинин «Фтизиатрия» НПЦ хамаандата тахсыбыт. Үсүһү Мэҥэ Хаҥалас оройуоннааҕы киин балыыһатыттан «Өрөгөйдөр» кэлэктиип ылбыт.
Тэрийээччилэр бэлиэтээбиттэринэн, эдэр новатордар дириҥ билиилэрин-көрүүлэрин, инновационнай идиэйэлэрин көрдөрбүттэр.
Бу күһүн Илиҥҥи экэнэмиичэскэй пуорум түмүгүнэн Бэрэсидьиэн Уһук Илиҥҥэ мэдиссиинэ көмөтүнэн туһаныыны үрдэтэргэ сорудах биэрэн турар. Ол чэрчитинэн уокурук ыраах, суола-ииһэ суох сирдэригэр уонна тыатын сиригэр эрэгийиэннээҕи мобильнай биригээдэлэр кииннэрэ тэриллиэхтэрэ.
Манна, бастатан туран, доруобуйа харыстабылын быраастарынан хааччыйыы турар. РФ премьер-миниистирэ Михаил Мишустин уонна УИФУо субъектарын баһылыктара бу сорудаҕы олоххо киллэрэргэ эппиэтинэстээхтэринэн анаммыттара. Бэрэсидьиэҥҥэ сорудах толоруу туһунан дакылааттарын 2026 сыл алтынньы 15 күнүгэр диэри туттарыахтаахтар.
Салгыы Бэрэсидьиэн доруобуйаны харыстыыр эрэгийиэннээҕи бырагыраамалары оҥорууну уонна олоххо киллэриини 2026 сылтан саҕалыырга соруйбута. Уһук Илин эрэгийиэннэригэр төрөөһүн суотугар нэһилиэнньэ ахсаана үүнэ турарын ситиһэргэ, бу бырагыраамалары федеральнай бүддьүөттүүн бииргэ үбүлээһин 2027 сылтан былааннанар.
Арассыыйа бырабыыталыстыбата 2026 сылтан саҕалаан суола-ииһэ суох, ыраах эрэгийиэннэргэ үлэлиир Федеральнай медико-биологическай ааҕыныстыба (ФMБA) эмчиттэригэр анаан биир кэмнээх төлөбүр бырагырааматын кэҥэтиэҕэ. Бу үбү сабыылаах административнай-территориальнай тэриллиилэргэ (ЗАТО) үлэлиир дьон эрэ буолбакка, ааҕыныстыба Уһук Хоту уонна Уһук Илин баар эбийиэктэригэр үлэҕэ киирээччилэр эмиэ ылыахтара.
Итинник «Көхтөөх уһун олох» национальнай бырайыак хабар соруктара кэҥээн, ырааҕы-чугаһы араарбакка, дьон туһугар үлэлииллэр.
САНАА
Лена Афанасьева, доруобуйа харыстабылын миниистирэ:
— Кэлиҥҥи сылларга рекордка киирэр тутуу барда. Бүлүүгэ, Ытык Күөлгэ, Хонууга, Чурапчыга, Уус Маайаҕа улахан балыыһалар, онкодиспансер радиологическай куорпуһа, Сүрэҕи-тымыры уонна Искэни эмтиир кииннэр үлэҕэ киирдилэр. Улуустарга 100‑чэ амбулатория, ФАП аһылынна. Үлэлии турар балыыһалары саҥардыы тигинэччи бара турар — 53 эбийиэккэ хапытаалынай өрөмүөн түмүктэннэ. Балыыһаларга 769 аныгы оборудование, 18 көһө сылдьар мобильнай диагностыыр комплекс уонна 349 санитарнай массыына бэрилиннэ. “Земскэй дуоктар”, “Земскэй биэлсэр” бырагыраамалар 100% үлэлии тураллар.
БАЛАҺАҔА ИЛ ДАРХАН, БЫРАБЫЫТАЛЫСТЫБА ПРЕСС-СУЛУУСПАТЫН, НИКОЛАЕВ-КИИН МАТЫРЫЙААЛЛАРА ТУТТУЛУННУЛАР.
ХААРТЫСКА: SAKHA.GOV.RU
Интэриниэт киириэҕиттэн, хас биирдии киһиэхэ, бүтүн уопсастыбаҕа дьайар күүһэ улааттар улаатан иһэр. Ону бэйэбит да…
С.С.Васильев-Борогонскай аатынан улуустааҕы киин бибилэтиэкэ федеральнай модельнай ааты ылан, "Дьиэ кэргэн" национальнай бырыайыак иитинэн ааҕааччы…
Сэтинньи 15 күнүгэр "Триумф" успуорт уораҕайыгар СӨ Ил Дархана Айсен Николаев САССР, РСФСР, ССРС үтүөлээх…
Күн-дьыл туруга бу күннэргэ хайдаҕый? Күнү-дьылы кэтээн көрөөччүлэр туох дииллэрий? Өрөспүүбүлүкэ хотугулуу-илин өттүгэр кыралаан хаардыа.…
Бүгүн -- өрөбүл. Бу күнү Күн салайар. Күүс-уох эбэр, санааны көтөҕөр, айар-тутар дьоҕуру уһугуннарар уонна…
Синньииргэ дьулуһар дьон киэһэтин банааны сииртэн туттуналлар. Элбэх калорийдаах, киһини уотуон сөп диэн бу фруктаны…