Кэлин, дьиэҕитин көтүрүҥ диэхтэрэ турдаҕа…

Сир дьыалата былыр-былыргыттан элбэх айдааннаах, быһаарыллыбатах боппуруостардаах буолар. Ылан да көрдөххө, ааспыт сыл сэтинньитигэр тахсыбыт “Сатал” айдаана элбэҕи кэрэһэлиир.

Ол курдук, тыа хаһаайыс­тыбатынан дьарыктанарга анаммыт сирдэргэ дьон чааһынай дьиэ-уот туттан олохсуйбута. Дьокуускай куорат дьаһалтата тутуллубут дьиэ­лэри көтүрэргэ модьуйан, уу харчыларынан уһаайба атыылаһан, дьиэ-уот туттан олорор дьон уйаларыгар ууну  киллэрбитэ… Маныаха майгынныыр түгэн билигин Табаҕа бөһүөлэгин таһынааҕы уһаайба сирдэригэр хатыланыах чинчилээх.

Били, сүгэ түһүөр диэри дүлүҥ сынньанар

Дьиэ-уот, уһаайба туһунан биллэриилэргэ 10-нуу суотай сир 350-400 тыһ. солк. атыыланар диэн тахсар. Куоракка таас кыбартыыра хас эмит төгүл үрдээбит кэмигэр, арай туран чэпчэки сыанаҕа атыыланар уһаайба сирдэрэ дьиэ-­уот туттан олохсуйуон баҕарар эдэр дьоҥҥо хараҥаҕа тыкпыт сырдык кэриэтэ буолбуттара… Ол эрээри, бу атыыланар сирдэр үксүлэрэ чааһынай ­дьиэ-уот туттарга буолбакка, тыа хаһаа­йыстыбатынан дьарыктанарга анаммыттар. Били, сүгэ түһүөр диэри дүлүҥ сынньанар диэн саха өһүн хоһооно маныаха майгынныах курдук. Дьон атыылаһан дьиэ-уот туттан олохсуйан олордохторуна, дьиэ­ҕитин көтүрүҥ диэн модьуйуу кэлэн, эмиэ айдаан тахсыа турдаҕа.

Чиэһинэйэ суох атыыһыттары бэрэбиэркэлиэхтэрэ

Нэдиэлэ саҥатыгар, олунньу 3 күнүгэр, Дьокуускай куорат баһылыга Евгений Григорьев Муниципальнай иниспиэксийэ управлениетыгар Табаҕа аттыгар сирдэри атыылааччылары бэрэбиэркэлииргэ сорудахтаабыта. Евгений Григорьев этэринэн, Табаҕаҕа уһаайба сирдэрин атыылааччылар дьону булкуйаллар. Ол курдук, бу атыыланар уһаайбалар Табаҕаҕа да, Хатаска да сыһыарыллыбаттар, чааһынай дьиэ туттуутугар көҥүллэммэттэр. Онон сири чэпчэки сыанаҕа түргэнник атыылыы охсон барыһыра сатыыр атыылааччылары бэрэбиэркэ күүтэр. Сорох риэл­тордар бу атыыланар сирдэр Өлүөнэ муостата тутулуннаҕына да чааһынай дьиэ туттарга көҥүл ылалларын саарбахтыыллар. Билигин бу сирдэр 350 тыһ. солк. атыыланаллар. Ол эрээри дьон дьиэ туттан олохсуйаары гыннаҕына, сатаан уот ситимин да тардар кыаҕа суоҕун этэллэр.

Хас да хаһаайыннаах уһаайбалар

Хортуоппуй олордуом этэ диэн, Табаҕа хайатын дабайан атыыласпыт уһаайбаларыгар айанныахтара дуо? Бэлиэтээн суруйдахха, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанарга анаммыт сиргэ чааһынай дьиэ-уот туттар бобуллар. Чааһынай дьиэ-­уот туттарга анамматах сирдэр тастарынан уот, гаас ситимэ тардыллара, суол оҥоһуллара биллибэт. Онон, хаһан бэрэбиэр­кэ ыытыллан, Табаҕа сирдэрин кимнээх хайдах атыылаһан атыылаан эрэл­лэрэ чопчуланыар диэри дьон атыылаһартан тутту­нуон наада. Били, “Сатал” айдаана тахсыан аҕай иннинэ дьиэ­лээх уһаайба сирдэрин удамыр сыанаҕа хамаҕатык атыылаабыттара. Дьон бас билии­гэ, чааһынай дьиэ туттууга көҥүл ыла илик дьиэлээх уһаай­балары харса суох атыыласпыттара. Маныаха кинилэр ый ахсын табаарыс­тыба харчытын да төлүүргэ бэлэмнэрэ сөхтөрбүтэ. Маннык дьыалаҕа, дьон барыта атыылаһар эбэтэр син быһаарыллар ини диэн санаа­нан салайтараллара кэлин үгүс кыһалҕаны үөскэтэрин өйдөөбөт. Дьиэ-уот туттан олохсуйуон баҕарар киһи уһаайба атыылаһарыгар, бастатан туран, улахан бэрэбиэркэни ыытыахтааҕын юристар үгүстүк сүбэлээччилэр. Тоҕо диэтэххэ, биир сир хас да хаһаайыннаах эбэтэр ким эрэ кимиэхэ эрэ хаалларбыт нэһилиэстибэтэ буо­луон сөп. Маннык киһи үөйбэтэх өттүттэн түгэннэр өрүү тахсалларын умнумаҥ. Арассыыйаҕа ордук сөбүлээн “Самозахват” диэнинэн, уһаайба сирин  бас билбит дьон үгүс. Ким да олорботоҕо ырааппыт, быраҕыллыбыт уһаайбалары көрөн, хаһаа­йыннааҕын-суоҕун бэрэбиэркэлээн баран, бэйэлэрин ааттарыгар оҥорторор муода кэлэ сылдьыбыта. Ол эрээри туттан ньир-бааччы олордохторуна, өлбүт хаһаайын сиэнэ эбэтэр аймаҕа эмискэ күөрэс гыммыт да түгэннэрэ бааллара.

Виктория Паланычка, Табаҕа бөһүөлэгин дьаһалтатын салайааччы:

– Табаҕа бөһүөлэгэр атыыланар уһаайбаларга туһаайан эттэххэ, билигин бэрэбиэркэ бара турар, онон этэрим суох да курдук. Ити уһаайбалар биһиги бөһүөлэкпитигэр сыһыана суох­тар. Табаҕа бөһүөлэгин кыраныыссата хайа аннынан ааһар. Оттон атыыланар уһаайбалар үөһээ хайаҕа бааллар.

Лариса Алексеева, “Лидер” ааҕыныстыба риэлтора:

– Табаҕа сиригэр уһаайба атыыланарын туһунан биллэ­риилэри көрбүтүм.  Ол эрээри аны 10-20 сылынан ити уһаай­балар генбылааҥҥа да киирдэхтэринэ, хайдах буолуохтара биллибэт. Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныан баҕарар дьон атыылаһыахтарын сөп. Билигин ити сирдэргэ бэрэбиэркэ барыахтаах диэн буолла. Атыылааччылар ити сирдэри хайдах бэйэ бас билиитигэр оҥорторбуттара эҥин биллибэт. Бу уһаайбалары “Саталы” кытта ситимниир сөбө суох буолуо, тоҕо диэтэр “Сатал” уһаайбаларын дьон уларсык (арендаҕа) бас­таан ылбыттара. Кэлин бэйэ бас билиитигэр оҥорторбуттара. Оттон Табаҕа сирдэрэ тута бас билиигэ оҥоһуллаллар. Ол эрээри манна дьиэ-уот туттан олорор көҥүллэнэрин туһунан ханна да суох.

Варвара Петрова, Дьокуускай олохтооҕо:

– Табаҕа сиригэр биһиги сир атыылаһа сыспыппыт. Ол эрээри хайдах эрэ сэрэхэдийэн ылбатахпыт. Билигин аһары чэпчэки сыанаҕа дьиэ, массыына, сир атыылаһар сэрэхтээх. Мин саныахпар, арааһа ити Уһук Илин гектар нөҥүө босхо ылан баран туһаҕа таһаарбакка атыылаан эрэллэр быһыы­лаах. Бэрэбиэркэ барара үчүгэй, эмиэ биир уонча сылынан дьону дьиэҕитин көтүрүҥ диэн турдахтарына көҥүлэ…

Роман Степанов, Дьокуускай олохтооҕо:

– Ити сирдэри чиэһинэй риэлтордар бэйэлэрин биллэрии­лэригэр таһаарбаттар дии саныыбын. Аҥаардас харчы охсон ылыан баҕарар риэлтор дьону албынныыртан куттаммат. Билигин түөкүннээһин үгэннээн турар кэмигэр аһары чэпчэки сыаналаахтан куттаныахха да сөп. Босхону үрдүнэн туох да суох.

Марина Николаева, Дьокуускай олохтооҕо:

– Сир оҥорторуу, өскөтүн нэһилиэстибэнэн кэлбит буоллаҕына, мачайа олус элбэх буолар эбит. Биһиги эһээбит урут Сайсары түөлбэтигэр баар сирин үс сиэнигэр үһүөннэригэр анаабыт этэ. Ону үллэстэрбитигэр эрэй бөҕөтүн көрбүппүт. Муҥур уһугар улахан сиэн уолга бэйэбит өлүүбүтүн удамыр сыанаҕа атыылаабыппыт. Нэһилиэстибэ хаалларааччылар, дьиҥэр, үчүгэйи санаан туран хааллараллар, аныыллар, ол эрээри, уопсайынан, сир докумуона эрэйэ элбэх этэ. Биһиги билигин Дьокуускайга сирбит суох, сайын ахсын дойдубутугар тыаҕа тахсан сайылыыбыт.