Көмөнү, өйөбүлү оҥорууга — бука бары түмсүүлээхтик

Горнайдар улуус салалтатын сүрүннээһининэн байыаннайдарбытыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр көмөнү, өйөбүлү оҥорууга бука бары түмсүүлээхтик кыттыһа олоробут диэн улуус социальнай бэлиитикэҕэ отделын салайааччыта Альбина Алексеева хаһыат саайтын ааҕааччыларыгар кэпсээтэ.
— Бу күннэгэ  Горнай улууһун баһылыга Никита Викторович Андреев байыаннай эпэрээссийэ кыттыылаахтарын уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин кытта көрсүһүүтэ буолбута. Улууспутугар 9 нэһилиэктээхпититтэн байыаннай дьайыыга быстах ыҥырыынан байыаннай сулууспаҕа ыҥырыллыбыт да баар, баҕа өттүнэн уонна хантараах түһэрсэн сулууспалыы барбыттар да бааллар. Хас биирдии буойун дьиэ кэргэнигэр улуус баһылыгын уурааҕынан бүддьүөттэн 38 аҥаар тыһыынча солкуобай төлөнөр. Хомойуох иһин, байыаннай дьайыы сүтүгэ суох буолбат – сүтүктээх ыалларбытыгар туһунан көмө харчы көрбүппүт.

Улууска икки пуонда үлэлиир. Бэтэрээннэр улуустааҕы Сэбиэттэрин иһинэн сүрүн пуондабыт үлэлиир. Иккиспит, улуус дьаһалтатын уопсастыбаннай Сүбэтэ диэн пуонда үлэлиир. Туох баар тэрилтэлэрбит, биирдиилээн дьон күүс-көмө буоланнар, үп-харчы хомуйаммыт, кыахпыт баарынан көмөлөһө олоробут. Төһө көмө киирбитин кыбаартал аайы отчуоттаан иһэбит. Сыл аҥарыгар бу көмөҕө барыта 48 тэрилтэ кытынна. Сорох тэрилтэлэрбит кинилэргэ үлэлии сылдьан байыаннай эпэрээссийэҕэ барбыт буойуннарын дьиэ кэргэнигэр быһа сибээскэ тахсан көмөлөһөллөр. Хас биирдии тэрилтэни байыаннай сулууспалаах дьиэ кэргэнигэр сыһыарыллан улэ барар. Туох баар хаһаайыстыбаннай үлэлэргэ, волонтерскай үлэҕэ көмөлөрө улахан. Нэһилиэктэргэ эмиэ оннук. Билигин биир саамай тирээн турар үлэбит диэн – улуус дьаһалтата байаҥкамааты кытта үлэлээн, байыаннай сулууспалаахпытын ходатайствонан төнүннэрии үлэтин ыытабыт. Ол түмүгэр икки байыаннай сулууспалааҕы төнүннэрэри ситистибит. Билигин үс ходатайство үлэҕэ сылдьар, сөпкө быһаарыллара буоллар диибит. Улуус баһылыгын мунньаҕар боппуруос тура сырытта — биир дьиэттэн икки байыаннай сулууспалаах байыаннай дьайыыга барбыт буоллаҕына, биирдэрин төннөрүү боппуруоһун туруорсуу быһыытынан улуус баһылыгар этии киллэрдилэр. Баһылык Никита Викторович Андреев бу күннэргэ бырабыыталыстыба таһымыгар көрүллүөхтээх байыаннай эпэрээссийэҕэ сыһыаннаах боппуруоска буолар мунньахха кинилэр этиилэрин иһитиннэриэхтээх.

Уоппускаҕа кэлбит уолаттарбытыгар итиэннэ буойуттар дьиэ кэргэттэригэр көмөлөһөр Психологическай кииҥҥэ бастакы кыбаартал түмүгүнэн уопсайа 14 төрөппут, 24 ойохторо, 7 о5олоро, буойуттар чугас дьонноро уонна төннөн кэлбит үс уол, көмөнү ыллылар. “Отуор” психологтар ассоциациялара от ыйын 8 күнүгэр Дьиэ кэргэн норуоттар икки ардыларынааҕы күнүгэр кэлэн, улууска байыаннайдар дьиэ кэргэттэрин кытта босхо үлэлиэхтээхтэр. Улуус дьаһалтата психологтар көмө оҥорор үлэлэригэр сөптөөх усулуобуйаны тэрийиэхтээх. Аҕата байыаннай эпэрээссийэҕэ сылдьар 46 оҕо оскуолаҕа босхо аһылыгынан хааччылынна, 28 төрөппүт оҕотун оҕо саадыгар сырытыннарыы иһин төлөбүртэн босхоломмута, 46 оҕо лааҕырга босхо путевканан баран сынньанна уонна сынньана сылдьар.

“Боевые шелкопряды России” диэн аахсыйанан 11 устуука 10*10 миэтэрэлээх маскировочнай сетканы оҥорон бүтэрдибит. Маҕаны нэһилиэгэ бүтэрдэҕинэ, былааммытын толорон, байыаннай дьайыы сиригэр ыытарга туттарыахтаахпыт. Бу үлэни улуус Дьахталларын сэбиэтэ сүрүннүүр. Горнай улууһун дьахталлара «Ийэлэр сүрэхтэрин сылааһа — саллааттарга» диэн аахсыйаны бу кыһын ыытаннар, ким хайдах бириэмэлээҕинэн кэлэннэр, 178 жилет, 140 балаклава, уопсайа 140 байыаннай таҥас кэмпилиэгэ уонна өссө ордугар 38 жилет тигэн, өрөспүүбүлүкэтээҕи штабка киллэрэн туттарбыппыт. Уолаттарбыт уоппускаҕа балайда кэлитэлээн бардылар. Кинилэри хас биирдиилэрин кытта улуус баһылыга көрсөр. Көрсүһүүлэргэ кэлэ сылдьан уолаттарбыт Горнай улууһун былааҕын көрдөөбүттэрин уонна ону кытта улууспут логотиптээх шевронун, ортотунан 25 тыһыынчалаах байыаннай обмундирование биэрэбит.

«Аҕа дойдуну көмүскээччилэр» диэн федеральнай пуонда салаата биһиги улууска эмиэ тэриллэригэр ырытан көрбүппүт. Федеральнай суолталаах тэрилтэлэр кэлэктииптэрин сөбүлэҥнэринэн үлэһиттэр хамнастарыттан бу пуондаҕа киллэрэллэр. Онтон да атын тэрилтэлэр, уопсастыбаннай түмсүүлэр бу пуондаҕа бэйэлэрин көмөлөрүн киллэрэ тураллар. Уопсайынан, аһымал пуондалар үлэлэрин сүрүннүүр эппиэттээх үлэһиттэр ананан үлэлииллэр.

Нэһилиэк аайы дьиэ кэргэттэри кытта олохтоох дьаьалталар миэстэтигэр ыкса улэни ыыталлар. Кыбаартал түмүгүн ахсын байыаннай сулууспалаахтартан эбэтэр кинилэр дьиэ кэргэттэриттэн төһө сайабылыанньа киирэн, быһаарылларыгар хонтуруолга, учуокка тутабыт. Уопсайа дьиэ кэргэттэриттэн 212 сайабылыанньа киирбиттэн быһаарыллыбыта — 209, быһаарылла илигэ — үс. Бу киирэр сайабылыанньалары боппуруостарынан көрөн аттарбыппыт – уйулҕа туругун чөлүгэр түһэриигэ көмө, олоххо-дьаһахха, хаһаайыстыбаҕа көмө, үбүнэн көмө уонна муниципальнай төлөбүрү оҥоруу. Онно бу сыл бастакы аҥаарыгар итиччэ ахсааннаах сайабылыанньа киирэн быһаарыллан бүтэн эрэр.
Горнайдар улуус салалтатын сүрүннээһининэн байыаннайдарбытыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр көмөнү, өйөбүлү оҥорууга бука бары түмсүүлээхтик кыттыһа олоробут.