Хаартыска: куйаар аһаҕас ситимиттэн
В. В. Никифорова, ХИФУ Хотугу сир эрэгийиэннээҕи экэниэмикэтин үнүстүүтүн сир аннын туһаныы экэниэмикэтигэр отделын үлэһитэ, экэниэмикэ наукатын хандьыдаата көмүс бырамыысыланнаһын экэниэмикэтинэн утумнаахтык дьарыктанар учуонай быһыытынан, бу салаа инники кэскилин хайдах көрөрүн туһунан санаатын үллэстэр.
Валентина Васильевна көмүс бырамыысыланнаһын экэниэмикэтинэн дьарыктанар. Көмүс тиэмэтигэр суруллубут монография уонна элбэх ыстатыйалар ааптардара.
— Көмүс стратегическай суолталаах күндү металл. Көмүс былыр-былыргыттан бары судаарыстыбалар экэнэмиичэскэй уонна валютанан кыахтарын төрүтүн оҥорор уһулуччу улахан оруоллаах. Кэлиҥҥи сылларга көмүс аан дойдутааҕы саппааһа чарааһаан иһэрэ бэлиэтэнэр. 2007 сыллааҕы туругунан, көмүс аан дойдутааҕы саппааһа111,6 тыһ. туоннаҕа тэҥнэһэр. Көмүһүн саппааһынан бастакы миэстэҕэ САӨ ( 31 тыһ. туонна), иккискэ – АХШ (10,1 тыһ. туонна) уонна үһүс миэстэҕэ Арассыыйа (8,4 тыһ. туонна) сылдьаллар. Саха сиригэр Арассыыйа көмүһүн саппааһын 20%-тан ордуга тарҕанан сытар. Өрөспүүбүлүкэбит көмүһүн бырамыысыланнаһа, туох да мунааҕа суох, улахан кэскиллээх салааларыттан биирдэстэрэ буолар.
Ыһыллаҕас көмүһүн саппааһа өр сылларга хостонон, чарааһаата. Ол быһыытынан, уруудалаах көмүскэ көһүү түргэнник уонна киэҥник барыаҕа. Ол процесс саҥа технологияны киэҥник олохтооһуну ирдиэҕэ. Саҥаттан саҥа компаниялар, ол иһигэр омук киэннэрэ үлэлии кэлиэхтэрэ. «Сир аннын туһунан» федеральнай сокуоҥҥа уларытыылары киллэриини күүскэ көҕүлүөххэ баара. Хостуур компания үлэлиир сиригэр эрэгистирээссийэлээх буолара, биисинэс социальнай эппиэтинэһэ анал сокуоннарынан бигэргэнэрэ наада. Өрөспүүбүлүкэ интэриэһэ диэн эмиэ баар буолуохтаах, онто суох хайдах сатаныай.
Прокопий Иванов
2025 сылга биисинэһи өйүүр сыаллаах «Көдьүүстээх уонна күрэстэһиилээх экэниэмикэ» саҥа национальнай бырайыак саҕаламмыта. Национальнай бырайыак…
Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин көҕүлээһининэн ыытыллыбыт «Доруобуйа харыстабыла» национальнай бырайыагы олоххо киллэрии кэмигэр Саха сирин…
Ааспыт нэдиэлэҕэ байыастарга анаан үс тиэхиньикэ барда. Бу туһунан "Бары бииргэ Кыайыыга!" хамыыһыйа сүрүннүүр киинин…
Өлөөн улууһугар өрүһү туоруур суолу Өлөөн уонна Харыйалаах сэлиэнньэлэрин икки ардыгар астылар. Муус халыҥа 3…
Ил Дархан көҕүлээһининэн Арктика улуустарын үөрэҕин тэрилтэлэригэр эдэр исписэлиистэри сыһыарыыга туһаайыллар “Арктика учуутала” бырайыак ситиһиилээхтик…
Өрөспүүбүлүкэтээҕи доруобуйалара хааччахтаах оҕолорго аналлаах реабилитациялыыр кииҥҥэ байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын дьиэ кэргэттэрин 642 чилиэнэ, ол…