Кэнники сылларга Бырабыыталыстыба отчуотугар нэһилиэнньэ кыттыыта улаатта

Бырабыыталыстыба нэһилиэнньэ иннигэр быйылгы отчуота бу нэдиэлэттэн саҕаланна. Үгэс быһыытынан өрөспүүбүлүкэ бары нэһилиэктэрин хабан, дьону кытары сирэй көрсөн кэпсэтии быһыытынан барар.

СӨ Бырабыыталыстыбатын 2024 сыллааҕы үлэтин түмүгүнэн отчуота быйыл Горнай улууһуттан саҕаланна. Салгыы Саха сирин бары улуустарыгар Бырабыыталыстыба салалтата, министиэристибэлэр салайааччылара хас да бөлөххө арахсан нэһилиэктэри кэрийэн үлэ түмүгүн, өрүү да буоларын курдук, көрсүһүүлэргэ олохтоохтор биэрбит ыйытыыларыгар хоруйдары биэриэхтэрэ, дьон санаатын, кыһалҕаларын истиэхтэрэ.

2021 сылга аан дойду үрдүнэн хамсык дьаҥа туран, олохпут укулаатын уларытан, бырабыыталыстыба отчуота онлайн быһыынан, улуус дьаһалтатын, салайааччыларын эрэ мунньан ыытыллыбыта, ону нэһилиэнньэ сөбүлээбэтэҕин биллэрбитэ.

2022 сыллаахха хамсык дьаҥын кэнниттэн Бырабыыталыстыба отчуота өрөспүүбүлүкэ бары нэһилиэктэригэр миэстэтигэр тиийэн ыытыллыбыта. Отчуот саҕаланыаҕыттан, олунньу саҥатыттан кулун тутар бастакы күннэригэр диэри ыытыллыбыта. Онно уопсайа 27 тыһыынчаттан тахса киһи кыттыбыта. Ол курдук отчуокка Саха сирин 400-тэн тахса нэһилиэнньэлээх пууна хабыллыбыта.

Отчуот чэрчитинэн Бырабыыталыстыба чилиэннэрэ биирдиилээн дьону кытары сирэй көрсөн кэпсэтиилэрэ ыытыллар буолбута. Кыһалҕалаах боппуруостар үгүстэрэ социальнай инфраструктура, ОДьКХ уонна энергетика, доруобуйа харыстабыла, тырааныспар табыгастаах буолуутун уонна ас-үөл туһунан буолбуттара.

Оттон 2023 сылга Бырабыыталыстыба отчуотугар 29 тыһыынчаттан тахса киһи кыттыбыта, 461 нэһилиэнньэлээх пуун хабыллыбыта. Отчуоттартан көрдөххө, 13 куорат уонна 448 тыа сирин нэһилиэктэригэр бырабыыталыстыба бөлөхтөрө сылдьан дьону кытар көрсүбүттэр.

Мантан көстөрүнэн кэнники сылларга дьон отчуоттарга кыттыыта улааппыт, туруорсар боппуруостара даҕаны кэҥээбит. Нэһилиэнньэ уопсай мунньах кэнниттэн биирдиилээн бырабыыталыстыба чилиэннэрин кытары көрсүөн баҕарара элбээбитэ бэлиэтэнэр. Ол аата дьон-сэргэ гражданскай өйө-санаата күүһүрбүтүн уонна дойдуларын туһугар кыһанарын туоһулуур. Үөһээҥҥи салайааччылар бэйэлэринэн тиийэн кэлэн дьону кытары ирэ-хоро кэпсэтэн, кыһалҕаларын истэн, көрөн бараллара көдьүүстээҕэ биллэр.

Кыракый даҕаны нэһилиэктэргэ социальнай эбийиэктэр, кулууптар, уһуйааннар, оскуолалар, элбэх өҥөнү оҥорор кииннэр тутулланнар кэнники сылларга дьон санаата көтөҕүллүбүтэ бэлиэтэнэр. Кырдьык «Үөрэхтээһин», «Доруобуйа харыстабыла», «Култуура», «Олорор дьиэ уонна куорат эйгэтэ», «Куттала суох хаачыстыбалаах суоллар» национальнай бырайыактарынан өрөспүүбүлүкэҕэ элбэх социальнай эбийиэктэр тутулуннулар.

Холобур, Бүлүү бөлөх улуустарыгар Бүлүү эбэни туоруур муостаны тутуу, Орто Түҥтэн гаас ситимин тардыы, уотунан туһаныы, үүтү туттарыыга төлөбүр туһунан үгүстүк туруорсубуттара. Оттон илин эҥээр улуустарыгар сүрүннээн Өлүөнэ муостатын тутуу, суолу оҥоруу, киин ититэр ситимҥэ олорор дьиэлэри холбооһун туһунан буолбута. Оттон хоту улуустарга, биллэрин курдук, суол-иис суоҕунан, салгынынан көтүү, билиэт сыаната ыарахана, мэдиссиинэ пууннара суохтара, оскуолаҕа да, балыыһаҕа да исписэлиис тиийбэтэ, күннээҕи туттуллар табаардары, таһаҕаһы тиэйии, сибээс мөлтөҕө, ыйыллыбыттара.

Ити курдук, нэһилиэнньэттэн саамай элбэх ыйытыы ОДьКХ, энергетика, доруобуйа харыстабыла, үөрэхтээһин, социальнай эбийиэктэри тутуу, сибээс хаачыстыбатын тупсарыы, суолу оҥоруу, кыһыҥҥы суоллары көрүү-истии уонна салгын тырааныспарын сайыннарыы боппуруостара киирэр.

Быйылгы Бырабыыталыстыба отчуота саҕаланна, кулун тутарга диэри ньиргиччи барыа. Баҕар бырабыыталыстыба отчуота туохха нааданый диэн ыйытыахтара. Бырабыыталыстыба отчуота, үрдүкү салайааччылар бэйэлэрэ тиийэн иһитиннэриилэрэ, сирэй көрсөн кэпсэтиилэрэ элбэҕи эрэннэрэр. Итиэннэ нэһилиэнньэ этиитигэр, көрдөһүүтүгэр олоҕуран муниципальнай тэриллиилэр уонна бүттүүн өрөспүүбүлүкэ сайдыытын былаана оҥоһуллар. Оттон маннык көрсүһүүлэргэ кыһалҕалаах киһи сирэй көрсөн кэпсэтиитэ, туруорсуута, көрдөһүүтэ көдьүүстээх буолар. Хас биирдии боппуруос мээнэ таах хаалбат, тустаах биэдэмистибэлэр ыкса үлэлээн, хоруйу биэрэллэр.

Онон Бырабыыталыстыба отчуотугар нэһилиэнньэ кыттыыта, кыһалҕаны туруорсуута, санаатын этиитэ хайаан да наада. Онтон тутулуктаах нэһилэкпит, улууспут, өрөспүүбүлүкэбит сайдыыта.