«Кэрэни көрбүт» киинэҕэ 185 артыыс уһуллубут

Саха киинэтэ өссө биир үрдэлгэ таҕыста. “Кэрэни көрбүт” (“Не хороните меня без Ивана”) диэн режиссер Любовь Борисова саҥа киинэтэ көрөөччүгэ тиийэ да илигинэ, “Зимний” диэн I Арассыыйатааҕы ааптарыскай киинэ аһаҕас бэстибээлигэр муҥутуур кыайыылааҕынан ааттанна. Сотору кэминэн Казахстаҥҥа ыытыллар «Евразия» бэстибээлгэ кыттыаҕа.

Сэтинньи 12 күнүгэр прессаҕа көрдөрүү буолбутугар, сыанаҕа оонньообут артыыстар, устууга үлэлэспит элбэх дьон тахсан кэчигирэһэн кэбистилэр. Продюсер Дмитрий Шадрин барыларын кытары билиһиннэрдэ. Кини этэр: «Оҕолоргутун хайаан да сырытыннарыҥ, тоҕо диэтэр, бу историческай суолталаах киинэ, оҕолоргут сүүс сыллааҕыта сахалар хайдах олорбуттарын көрүөхтэрэ. Онон киинэ иитэр-үөрэтэр суолтата улахан. Ону тэҥэ, киинэ иннинэ Иван Попов диэн кимин, ханнык хартыыналары уруһуйдаабытын, кини түһэрбит хаартыскаларын, о.д.а. оҕолоргутугар эрдэттэн кэпсээн, көрдөрөн кэлэргит үчүгэй буолуо этэ».

Киинэҕэ 185 артыыс уһуллубут, барыта 300-тэн тахса киһи үлэлээбит. Киин куорат бары тыйаатырдарын уонна Суотту, Таатта норуодунай тыйаатырдарын артыыстара уһуллубуттар. Былырыын сайын Таатта уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарыгар устубуттар. Талыы-талба Таатта үрэх айылҕатын кэрэ көстүүлэрэ сайыҥҥыны эргитэллэр, төрөөбүт дойдуга тапталы, киэн туттууну саҕаллар. Оператор Семен Аманатов таптыыр хараҕынан уһулбута үрдүк хаачыстыбалаах устууну мэктиэлиир. Чахчыта, киһи бу киинэҕэ кэрэ көстүүлэри, ХХ үйэ саҥатынааҕы саха олоҕун көрө, сынньана эрэ кэлиэн сөп курдук.

“Кэрэни көрбүт” киинэ тыйаатырдарыгар ахсынньы 22 күнүттэн тахсыаҕа. Любовь Борисова бастакы киинэтэ “Надо мною сердце не садится” диэн этэ. Бу күннээҕи түбүктээх олоххо үтүө кыырпаҕын булан көрөргө үөрэтэр, киһи дууһатын таарыйар, сырдык иэйиилэри саҕар киинэ этэ. Онон режиссер иккис киинэтэ хайдах буолуоҕун үгүс киһи кэтэспитэ.

Бу дьиҥнээх олоххо буолбут түбэлтэни дьүһүйбүттэр, ону тэҥэ, улуу худуоһунньук, этнограф, фотограф Иван Попов уобараһын арыйар, кини  оҥорбут үтүөтүн-өҥөтүн көрдөрөр улахан сорук турар. Бу уобараһы Литваттан сылдьар артыыс Дариус Гумаускас бэркэ арыйда диэн бэлиэтиир тоҕоостоох (Константин Хабенскай “Собибор” киинэтигэр уһуллубута). Тас дьүһүнүнэн да, туттардыын-хаптардыын да майгынныыр.

Оттон сүрүн дьоруой Ыстапаан Бересеков оруолун артыыс үөрэҕэ суох, учуутал идэлээх Александр Чыычаахап оонньуур, дьүһүнүнэн Бырыһыакапка эмиэ олус майгынныыр. Кини этэринэн, дьоруойун уобараһын арыйарга улахан ыарахаттары көрсүбэтэх, ол эрээри, уһун монологу ааҕарын ыарырҕаппыт, онуоха режиссердар ыйан-кэрдэн, көмөлөһөн биэрбиттэр.

Сценарийын Юлия Клименко, Любовь Борисова суруйбуттар, муусукатын композитор Моисей Кобяков устубут. Маны тэҥэ, худуоһунньук Саргылаана Скрябина, көстүүмнэргэ Дария Дмитриева, продюсердар Алексей Романов, Иван Болотников, Дмитрий Шадрин, Сардаана Саввина үлэлээбиттэр.