Кэс тыл, андаҕар ханнык түгэҥҥэ туттуллалларын билэҕин дуо?
15.05.2025, 20:30
Хаартыска: М.Васильева (СИА) түһэриитэ
Бөлөххө киир:
Кэс тыл, кэриэс тыл, андаҕар, кырыыс ханнык түгэҥҥэ туттуллалларын билэҕин дуо? Бэрт судургу быһаарыыны манна аах.
Тыл иччитэ – киһи тылын итэҕэтэр күүһэ. Үтүө санаанан этиллибит тыл үтүөнү оҥорор. Ыарахан ис хоһоонноох тыллар киһиэхэ ыарахан санааны үөскэтэллэр, онтон киһи куһаҕаны эрэ күүтэр.
Былыргы сахалар олохторун-дьаһахтарын, итэҕэллэрин кытта сибээстээх сиэр-туом силиги толоруу барыта тыл күүһүнэн ырыа-тойук доҕуһуоллаах барара.
| Тыл суолтата | Ханнык түбэлтэҕэ этиллэрэ | Туолуута |
| Алгыс – киһиэхэ үтүөнү баҕарыы | Ыһыах, уруу, малааһын, булт-алт барыта алгыстан саҕаланар | Тыл саамай сылааһынан, сымнаҕаһынан ытык кырдьаҕас ыллаан да, этэн да толорор |
| Кэс тыл – кэлэр кэскили, инникини түстээһин | Өрөгөй, үөрүү, өйгө хатанан хаалар бэлиэ, умнуллубат түгэҥҥэ | Ытык кырдьаҕас, аҕа баһылык эбэтэр күн күбэй ийэ, эбэтэр кэс тылын ылыннарар ыччат |
| Кэриэс тыл туолуохтаах, тутуһуллуохтаах | Биир эрэ түгэҥҥэ – киһи орто дойдуттан арахсарыгар этэр тыла | Көлүөнэ быстыбат ситимэ, олох утумнааһына |
| Андаҕар – бэйэни кыраныы, усулуобуйа туруоруу | Кырдьык-сымыйа мөккүөрэ үөскээтэҕинэ, өлөр-тиллэр охсуһуу тирээтэҕинэ этиллэр | Андаҕары кэспэтэҕинэ, кырыыс тыла тиийбэт |
| Кырыыс – быһа этии, самнарыы | Өстөөхтөрү утары этиллэр эбэтэр собус-соҕотох киһи бэйэтин көмүскэнэн этэр тыла |
(“Төрүт культура. 8 кылаас” кинигэттэн. 2007 с.)
Сообщить об опечатке
Текст, который будет отправлен нашим редакторам: