Хаартыска: М.Васильева (СИА) түһэриитэ
Кэс тыл, кэриэс тыл, андаҕар, кырыыс ханнык түгэҥҥэ туттуллалларын билэҕин дуо? Бэрт судургу быһаарыыны манна аах.
Тыл иччитэ – киһи тылын итэҕэтэр күүһэ. Үтүө санаанан этиллибит тыл үтүөнү оҥорор. Ыарахан ис хоһоонноох тыллар киһиэхэ ыарахан санааны үөскэтэллэр, онтон киһи куһаҕаны эрэ күүтэр.
Былыргы сахалар олохторун-дьаһахтарын, итэҕэллэрин кытта сибээстээх сиэр-туом силиги толоруу барыта тыл күүһүнэн ырыа-тойук доҕуһуоллаах барара.
Тыл суолтата | Ханнык түбэлтэҕэ этиллэрэ | Туолуута |
Алгыс – киһиэхэ үтүөнү баҕарыы | Ыһыах, уруу, малааһын, булт-алт барыта алгыстан саҕаланар | Тыл саамай сылааһынан, сымнаҕаһынан ытык кырдьаҕас ыллаан да, этэн да толорор |
Кэс тыл – кэлэр кэскили, инникини түстээһин | Өрөгөй, үөрүү, өйгө хатанан хаалар бэлиэ, умнуллубат түгэҥҥэ | Ытык кырдьаҕас, аҕа баһылык эбэтэр күн күбэй ийэ, эбэтэр кэс тылын ылыннарар ыччат |
Кэриэс тыл туолуохтаах, тутуһуллуохтаах | Биир эрэ түгэҥҥэ – киһи орто дойдуттан арахсарыгар этэр тыла | Көлүөнэ быстыбат ситимэ, олох утумнааһына |
Андаҕар – бэйэни кыраныы, усулуобуйа туруоруу | Кырдьык-сымыйа мөккүөрэ үөскээтэҕинэ, өлөр-тиллэр охсуһуу тирээтэҕинэ этиллэр | Андаҕары кэспэтэҕинэ, кырыыс тыла тиийбэт |
Кырыыс – быһа этии, самнарыы | Өстөөхтөрү утары этиллэр эбэтэр собус-соҕотох киһи бэйэтин көмүскэнэн этэр тыла |
(“Төрүт культура. 8 кылаас” кинигэттэн. 2007 с.)
Бүгүн Ньурба улууһугар Чаппанда сэлиэнньэтигэр бааһынай хаһаайыстыбаҕа үлэлиир 1986 с.т. эр киһи сүппүтүн туһунан суруйбуппут.…
Маскировочнай сиэккэ өрөр волонтердар үлэлэрэ өссө судургутуйууһу. Өлүөхүмэ рационализатора бу сырыыга дьахталлар да туһанар кыахтаах…
Айсен Николаев РФ Дьоруойа, РФ Үөрэхтээһиҥҥэ министиэристибэтин иитии, эбии үөрэхтээһин уонна оҕо сынньалаҥын эйгэтигэр судаарыстыбаннай…
Дьокуускайга 25 саастаах суоппар административнай эппиэтинэскэ тардылынна. Ол төрүөтүнэн массыынаҕа олорбут оҕото түннүгүнэн өҥөйө олорбута…
Социальнай пуонда Саха сиринээҕи салаата аармыйаҕа ыҥырыллыбыт байыаннай сулууспалаах оҕотугар ыйдааҕы босуобуйаны төлүүр. Бу…
Уу – тыын боппуруос. «Уу – олох төрдө» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Киһи олоҕор уонна аан…