Киһи өлүүлээх баһаардар туохтан тахсалларый?

Сыл ахсын баһаар 80%-на элбэх кыбартыыралаах эбэтэр чааһынай дьиэлэргэ тахсар. Баһаар улахан хоромньуну оҥорор. Ардыгар киһи да өлүүлээх иэдээннэр тахсаллар… Алтынньы 27 күнүгэр Дьокуускайга Ленин проспегын 3/1 аадырыһыгар баар сэттэ этээстээх дьиэҕэ икки киһи өлүүлээх, хас да киһи эчэйиилээх улахан баһаар тахсыбыта.

Холуобунай дьыала тэрилиннэ

Бу күн баһаарынайдар 52 киһини быыһаабыттара, ол дьону барыларын үөһээ этээстэртэн автокирилиэс көмөтүнэн түһэрбиттэрэ. 25 киһи умайа турар дьиэттэн бэйэлэрэ тахсыбыттара. Уопсайа баһаары умулларыыга 67 киһи уонна 15 тиэхиньикэ үлэлээбитэ. Ол эрээри дьыала манан бүтэн хаалбата биллэр, тыыннаах хаалбыттар доруобуйаларыгар ылбыт эмсэҕэлээһиннэрэ, тэрилтэлэргэ тахсыбыт хоромньулар, сүтүктээхтэр харахтарын уута… Ол курдук, СӨ Доруобуйаҕа харыстабылын министиэристибэтин пресс-сулууспата иһитиннэрбитинэн, баһаарга улахан эчэйиини ылан реанимацияҕа сыппыт биир киһи суорума суолламмыта. Билиҥҥитэ балыыһаҕа өссө түөрт киһи сытар. Онон икки киһи өлүүлээх, хас да киһи эчэйиилээх иэдээнэ тахсыбыта. СӨ Силиэстийэлиир кэмитиэтин силиэстийэлиир управлениетын исписэлиистэрэ Арассыыйа Федерациятын Холуобунай кодексатын 109‑с ыстатыйатын 1 чааһынан сэрэҕэ суох буолууттан өлүүгэ тиэрдии иһин Холуобунай дьыаланы тэрийбиттэрэ. Сабаҕалааһын быһыытынан, баһаар тахсыбыт төрүөтүнэн, төрдүс этээскэ электрическэй тэрили сыыһа туттуу буолар. Ону таһынан дьиэни бас билээччи баһаартан сэрэхтээх буолууга быраабыланы тутуспатаҕын туһунан Силиэстийэлиир кэмитиэт
пресс-сулууспатыгар бэлиэтээбиттэр.

Буруйдаах көстүө дуо?

Ленин проспегын 3/1 №-дээх аадырыһыгар баар дьиэҕэ хас да тэрилтэ кэбиниэттэри куортамнаан үлэлии олордохторуна, эмискэ баһаар буолбутун туһунан иһитиннэрбиттэр. Тоҕо эрэ баһаарынай сигнализация тыаһаабатах буолан, үгүс дьон бу иһитиннэриини истибэккэ хаалбыт. Тустаах саайтарга суруйбуттарынан, баһаар бу дьиэҕэ төрдүс этээскэ куортамнаан үлэлиир косметолог хоһуттан саҕаламмыт. Косметолог сабыылаах хоско уот ситимигэр холбонор тэрили араарбакка тахсыбыт диэн суруйаллар. Силиэдибэтэллэр бу үлэһити эрдэ булбакка сылдьыбыттар, тоҕо диэтэххэ, куортамныыр дуогабарыгар атын аадырыһы ыйбыт.

Баһаар туохтан тахсарый?

Элбэх кыбартыыралаах дьиэлэргэ, даачаларга баһаар үксүн уот ситимиттэн эбэтэр ситэ умуруоруллубатах табах уотуттан тахсар. Оттон чааһынай дьиэлэргэ маннык баһаардар үксүн саас, күһүн бөх уматыытыттан, тиэргэн иһин өртөөһүнтэн, тыаллаах күн шашлыктааһынтан тахсар. Ол курдук уокка сэрэҕэ суох буолууттан, табахтааһынтан уонна уот ситимин (электричество) прибордарын сэрэҕэ суох туттууттан, гаас ситимиттэн о. д.а. Үгүс баһаар дьон дьалаҕай туттуутуттан тахсар. Хас биирдии киһи дьиэтиттэн тахсаары туран, уот ситимиттэн барытын араарбытын дуу, суоҕун дуу бэрэбиэркэлиэхтээх. Суотабай төлөпүөн иитиллэр боруобатын (зарядник) хаһан даҕаны уот ситимин розеткатыгар холбоон хаалларымаҥ диэн сүбэлииллэр. Арассыыйаҕа зарядник эстиититтэн хас да быһылаан тахсан турар.

Киһи өлүүлээх иэдээннэр…

Былырыын, ахсынньы ыйга Чурапчы улууһугар тоҕус киһи эмсэҕэлээһиннээх баһаар элбэх кыбартыыралаах дьиэҕэ тахсыбыта. Бу ааспыт саас, ыам ыйын 4 күнүгэр, Дьокуускайга Ленин проспегар баар «Илин эҥэр» маҕаһыыҥҥа тахсыбыт баһаар бу дьиэҕэ баар хас да кыбартыыраны хабан ааспыта. Онно быһаарбыттарынан, баһаар маҕаһыын кырыыһатыттан тахсыбыта биллибитэ. Баһаар түмүгэр уопсайа 19 кыбартыыра эмсэҕэлээбитэ. Бу ааспыт сайын от ыйын 25 күнүгэр, Лермонтов уулуссаҕа баар элбэх кыбартыыралаах дьиэ 15‑c этээһин болкуонугар тахсыбыт баһаарга биэс саастаах оҕо эмсэҕэлээбитэ. Оҕону суһал мэдиссиинэ көмөтүнэн ожоговай кииҥҥэ аҕалбыттара да, барахсан этэ-сиинэ 90% уокка сиэтиллибит буолан, тыына быстыбыта. Оттон Дьокуускай куорат чааһынай дьиэлэригэр, даачаларга төһөлөөх элбэх баһаар тахсарый? Социальнай ситимҥэ сайын устата хаста даҕаны туга даҕаны суох турар бэйэлэринэн хаалбыт дьоҥҥо көмө көрдөөһүн туһунан элбэх биллэрии тахсар. Былырыын, быйыл сайын “Сатал” түөлбэтигэр хас даҕаны чааһынай дьиэҕэ уот ситимиттэн сылтаан баһаар барбытын туһунан суруйбуттара. Оттон бу соторутааҕыта, алтынньы 30 күнүгэр, Дьокуускайга, Неустроев аатынан уулуссаҕа баар чааһынай дьиэ уонна кыра тутуулар умайбыттарын туһунан иһитиннэрии баһаарынай сулууспаҕа киирбит. Баһаарынай сулууспа үлэһиттэрэ кэлиилэригэр баһаар аһаҕас уотунан көрсүбүт. Тустаах үлэһиттэр суһаллык кэлэн, чааһынай дьиэни уокка былдьаппатахтар. Ол эрээри 10 кв. м. иэннээх тутуу уонна массыына уокка былдьаммыттар. Баһаар тахсыбыт төрүөтүн, хоромньуну быһаара сылдьаллар. Баһаары умуруорууга 23 киһи уонна 7 тиэхиньикэ кыттыбыт.

Арассыыйа үрдүнэн балаһыанньа хайдаҕый?

Ааспыт сылга Арассыыйа үрдүнэн, ойуур баһаарын аахпакка туран, уопсайа 352,5 тыһ. баһаар умуруоруллубут. Бэлиэтээн суруйдахха, бу сыыппара баһаарынайдар тиийэн умуруорбут баһаардара буолар. Бу статистикаҕа уот ситимин боруобата умайан ылбыта, чаанньык эстибитэ, өтүүк умайбыта аахсыллыбат. Ааспыт сылга Арассыыйа үрдүнэн маннык баһаардарга 7746 киһи тыына быстыбыт. Уопсай тахсыбыт хоромньу 18,7 млрд солк. тэҥнэһэр.

Сэрэхтээх буолуоҕуҥ!

Ыксаллаах быһыыга-майгыга хас биирдии сөкүүндэ күндү буолар. Баһаарынай сулууспа нүөмэрэ — 01. Суотабай төлөпүөнтэн 112 эбэтэр 101 (босхо нүөмэрдэр) эрийиэххэ сөп. Диспиэччэргэ дьиэ аадырыһын, туох умайбытын чуолкайдык иһитиннэриллиэхтээх. Сэрэхтээх буолууга кыра саастаах оҕолору эмиэ үөрэтэр уонна наадалаах төлөпүөн нүөмэрдэрин көстөр сиргэ ыйыыр булгуччулаах. Ханнык да түгэҥҥэ баһаар кэмигэр лиибинэн туһанар бобуллар. Тоҕо диэтэххэ, баһаар кэмигэр уот ситимэ арахсар түгэнигэр лиипкэ хаайтаран хаалыахха сөп.