Кирэдьиити ылартан бэйэни бобуу

Түөкүттэр аһара элбээннэр, кинилэртэн харыстанар араас ньымалар олоххо киирэллэр.

Ол курдук, кулун тутар 1 күнүттэн кирэдьиити ылартан бэйэни бобуу киирдэ, бу түөкүннээһин икки саамай тарҕаммыт көрүҥүн утары үлэлиэхтээх: уоруллубут эбэтэр албын докумуоннарынан киһи аатыгар кирэдьиити ылыыны тохтотуо, бэйэни бобуу баар буоллаҕына, түөкүттэр докумуону тута да сылдьан кыайан кирэдьиит ылыахтара суоҕа. Иккиһинэн, киһини сибилигин кирэдьииттэ ыл диэн ыгар түгэннэригэр, бэйэни бобуу толкуйданарга бириэмэ биэрэр.

Кирэдьиити ылартан бэйэни бобуу диэн тугуй?

Бу аата, киһи бааннартан эбэтэр микрофинансовай тэрилтэлэртэн (МФО) кирэдьиит ылартан бэйэтин көҥүлүнэн аккаастанар. Аккаастаммытын туһунан суруйуу гражданин кирэдьиитин устуоруйатыгар киирэр. Ону көтүртэриэр диэри үп тэрилтэтэ бу киһиэхэ кирэдьиити да, кыра иэһи да биэриэ суохтаах, диэн быһаарар “Холбоһуктаах кирэдьиитинэй бюро” дата-аналитикаҕа дириэктэрэ Николай Филиппов. Ханнык баҕарар киһи бэйэтин аатыгар кирэдьиити эбэтэр иэһи бүтүннүү эбэтэр чаастаан бобууну олохтуур кыахтаах. Оччоҕо киһи кирэдьиитин устуоруйатыгар бэйэтин бопто диэн суруйуу оҥоһуллар, ол кэннэ хас биирдии кирэдьиит биэрээччи кирэдьиит биэриэн иннинэ бобуу баарын-суоҕун хайаан да бэрэбиэркэлиэхтээх. Өскөтө бэйэни бобуу баарын үрдүнэн баан кирэдьиити биэрэн кэбиспит буоллаҕына, ону баан эбэтэр МФО килийиэнтэн төлөтөр, ону тэҥэ бырыһыаны уонна ыстарааптары төлүүрүн ирдиир бырааба суох. Бэйэтэ буруйдаах.

Кирэдьиит бюрота киһи сайабылыанньаны киллэрдэ да, ол күн кирэдьиитин устуоруйатыгар бэйэтин боппутун туһунан суруйууну киллэрэр эбээһинэстээх. Ол гынан баран, сайабылыанньатын хойутаан — 22:00 чаас кэнниттэн киллэрбит буоллаҕына, суруйуу сарсыҥҥы күнтэн хойутаабакка киириэхтээх. Ол киирбитин кэнниттэн бобуу бэйэтэ сарсыныгар күүһүгэр киирэр.

Холобур, киһи бобууга сайаапкатын 15:00 чааска киллэрдэҕинэ, кирэдьиит бюрота ол күн кирэдьиитин устуоруйатыгар угар, оттон бобуу бэйэтэ сарсыҥҥы күнтэн саҕаланар.

Болҕойуҥ! Бэйэ бобуута урут ылыллыбыт кирэдьииттэргэ, иэстэргэ сабыдыаллаабат, ону тэҥэ эрдэтээҥҥи кирэдьииттэри суһаллык саба охсорго тиэтэппэт.

Ханнык кирэдьииттэргэ бэйэни бобууну туһаныахха сөбүй;

— Потребительскай кирэдьииттэргэ (иэстэргэ), ол иһигэр баантан бырыһыаннаах иэс ылыыга (овердрафт);

— кирэдьииттээх каарталары анньан биэриэхтэрин сөп дуогабардарга.

Оттон маннык кирэдьииттэргэ туруоруллубат:

— ипотекаҕа;

— массыынатын солуок уурбут эбэһээтэлистибэлээх буоллаҕына, автокирэдьииккэ;

— үөрэх кирэдьиитигэр (төлөбүр тута үөрэх кыһатыгар ааһар);

— мэктиэлээһиҥҥэ.

Маны тэҥэ, бэйэни бобуу уруккуттан баар кирэдьиит каартатынан харчы бэриллэригэр уонна урут бэриллибит кирэдьиит иэһин төлүүргэ тарҕаммат.

Болҕойуҥ! Бэйэ бобуутун араастык оҥорторуохха сөп: кирэдьиит биэрээччи көрүҥэр (баан эбэтэр микрофинансовай тэрилтэ), иэһи (займ) эбэтэр кирэдьиити көрдүүр көрүҥҥэ (офистан дуу, тэйиччиттэн дуу эбэтэр тэйиччиттэн эрэ). Баҕарар буоллахха, барытыгар да бэйэни бобууну туруоруохха сөп.

Бэйэни боборго сайабылыанньаны хайдах биэрэбит?

2025 сыл кулун тутар 1 күнүттэн «Госуслуги» онлайн-портал нөҥүө электроннай сайабылыанньаны биэрэн, кирэдьииккэ бэйэни бобуу туруоруллар (онно кунуопка баар буолуо дииллэр). Элбэх хайысхалаах кииннэр (ЭХК) нөҥүө сайабылыанньа биэрии эмиэ кулун тутар 1 күнүттэн саҕаланыаҕа, ол гынан баран, балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри араас салааларынан сыыйа-баайа тарҕанан иһиэҕэ. ЭХК-ҕа маннык сулууспа тахсар болдьоҕо чуолкайа суох, онон бэйэни бобууну оҥороллорун дуу, суоҕун дуу эрэгийиэннээҕи офистарга чуолкайдыахха наада.

Бэйэни бобууну оҥорторорго пааспары таһынан, ИНН ирдэнэр.

Сайабылыанньаҕа киһи толору аата, төрөөбүт күнэ-дьыла, пааспарын дааннайдара, ИНН, бобуу усулуобуйата уонна сайабылыанньа киирбит күнэ ыйыллаллар. Бэйэни бобууну кытта кирэдьиитин устуоруйатыгар, бобуу оҥоһуллубут күнэ, чааһа, бириэмэтэ курдааһыныгар тиийэ суруллар.

Болҕойуҥ! Саҥа сокуон быһыытынан биир сайабылыанньанан бобууну бары бааннарга уонна микрофинансовай тэрилтэлэргэ туруоруохха сөп.

Бэйэни бобууну хайдах көтүрэбит

Туһанааччы сайабылыанньатын 22:00 чаас иннинэ киллэрбит буоллаҕына, кирэдьиит бобуута көтүрүллүбүтүн туһунан иһитиннэрии кирэдьиит бюротуттан ол күн кирэдьиитин устуоруйатыгар киирэр. Оттон хойутаан биэрбит буоллаҕына, бобууну көтүрүү туһунан иһитиннэрии сарсыныгар биирдэ кирэдьиитин устуоруйатыгар киириэҕэ. Кирэдьиит бюротугар информация ыытыллыбытын кэннэ, икки хонон баран биирдэ дьиҥнээхтик бэйэни бобуу көтүллүөҕэ.

Бу икки күннээх “тоҥоруу” туохха туһалыырый:

— бобууну суох оҥоро охсоот, кирэдьиит ылыыттан көмүскүүр;

— түөкүттэр сабыдыалларынан бобууну суох оҥорууну сэрэтэр;

— толкуйданарга бириэмэ биэрэр: харчыны ааҕынарга, кирэдьиит ноҕуруускатын уйунар кыахтааххын дуу, суох дуу.

Маны тэҥэ “Госуслуги” нөҥүө эбэтэр ЭХК-га бэйэҥ кэлэн, бэйэни бобууну көтүрүөххэ сөп. «Госуслуги» нөҥүө бэйэни бобууну көтүрэргэ хайаан да күүһүрдүллүбүт электроннай илии баттааһын — У??? ????????? ?????? ???? ?????. ??????? ???НЭП «Госключ» эбэтэр УКЭП наада. “Өскөтө бэйэни бобууну туһанаары гыммыт буоллаххына, тута электроннай илии баттааһыны оҥорторон кэбиһэри сүбэлиибит. Түргэнник уонна судургутук УНЭП-кэ оҥоһуллар. Ол туһугар RuStore эбэтэр App Store-га киирэн, “Госключ” сыһыарыыны хачайдааҥ, онно регистрацияланыҥ уонна систиэмэ ыйыыларын тутуһан баран иһиҥ” диэн “Холбоһуктаах кирэдьиит бюротугар” сүбэлииллэр.

Оттон ЭХК нөҥүө оҥорторорго сайабылыанньа пуорматын көрдөөн, ону толорон баран илии баттаан биэриэххин наада. Киин үлэһитэ сайабылыанньаны регистрациялыаҕа уонна кирэдьиит бюротугар биллэрии ыытыаҕа. Бу барыта босхо оҥоһуллар.

Болҕойуҥ! Ким баҕарар кирэдьиит бюроларыгар ханнык бобуулар баалларын туһунан информацияны судаарыстыбаннай өҥөлөр порталларын эбэтэр ЭХК нөҥүө босхо ирдиир бырааптаах, эппиэтэ ол күн кэлиэхтээх. Өскөтө бобууга сайабылыанньаны аккаастаатахтарына эбэтэр тохтотон кэбистэхтэринэ, кирэдьиит бюрота тоҕо аккаастаабытын быһаарыахтаах.

Бэйэни бобуу кирэдьиитиҥ эриэйтинигэр эбэтэр устуоруйатыгар дьайар дуо?

Кирэдьиити ылыыга бэйэни бобуу да, ону көтүрүү да киһи кирэдьиитин эриэйтинигэр ханнык да өттүнэн дьайбат, төһө бобууну туруорунарын, ону көтүрэрин киһи бэйэтэ быһаарар, онно сокуонунан туох да хааччах суох. Бу мэхэньиисим сүрүн сыала-соруга — т??????????? ???үөкүттэртэн бэйэни харыстаныы.

Бобууну устаргын умнан, кирэдьиит көрдөөтөххө

“Ол гынан баран, киһи бобуу туруоруммутун умнан, потребительскай кирэдьииккэ сайаапка биэрдэҕинэ, кирэдьиит биэрээччиттэн аккааһы тутуоҕа. Үп тэрилтэлэригэр киирбит көрдөһүүлэр уонна аккаастар барыта кирэдьиит устуоруйатыгар көстө сылдьаллар. Инникитин киһи кирэдьиит ыларыгар кыһалҕаны көрсүөн сөп», диэн Холбоһуктаах кирэдьиит бюрота бэлиэтиир. «Бааннар уонна микрофинансовай тэрилтэлэр кирэдьиит моделын араастык оҥороллор, онон бу мэхэньиисими аһара элбэхтик туһаннахха, кэлин үп тэрилтэтэ иэс биэрэрин туһунан быһаарыныыта араас буолуон сөп” диэн микрофинансовай тэрилтэлэр эмиэ бэлиэтииллэр.

Анатолий, элбэх өҥөнү оҥорор киин үлэһитэ:

— Дьокуускайга ЭФК нөҥүө кирэдьиити ылартан бэйэни бобуу балаҕан ыйын 1 күнүттэн киириэҕэ. Онуоха диэри “Госуслуги” нөҥүө эрэ үлэлиэҕэ. Олох хайдах да туруорар кыайтарбатаҕына, төлөпүөҥҥүн, туһааннаах докумуоннары илдьэ, ЭФК-га кэлэн, толуоҥҥа “сектор пользовательского сопровождения” талан, киин үлэһитин көмөлөһүннэрэн туруоруохха сөп.