Кистэл кистэлэҥинэн… олох сүүрүк хоту устар

Кистэл кистэлэҥинэн… олох сүүрүк хоту устар

11.10.2025, 19:30
https://pxhere.com/
Бөлөххө киир:

Кыргыттар оскуоланы бүтэрэн баран, соҕуруу куоракка кэлэн үөрэнэн, үлэлээн, бэйэлэрин дьоллоох дьонунан ааҕыналлар. Бары араас улуустан кэлбит буолан, майгылара-сигилилэрэ, олоҕу көрүүлэрэ эмиэ уратылаах. Ол да буоллар, дойдуларыттан, чугас дьонноруттан тэйбит дьон быһыытынан, тутуспутунан сылдьаллар.

Арай, хоту улуустан кэлбит Марианналара биир дойдулаахтарын кытары бодоруспат, ол оннугар атын дойдулартан кэлбит кыргыттары-уолаттары кытары биир тылы булар, кинилэрдиин ордук тапсар. Саха сириттэн кэлбиттэр үөрэхтэрин-үлэлэрин быыһыгар дойдуларыгар барар, ахтылҕаннарын таһааран кэлэр буоллахтарына, Марианна дойдутугар тардыспат. Кыргыттар итини дьиктиргээн биирдэ Марианнаттан бэйэтиттэн ыйыппыттарыгар: «Дойдубар тардыһар кимим да суох, онон барбаппын!», — диэн кытаанахтык эппитэ уонна тиэрэ хайыһан кэбиспитэ. Ити кэпсэтии итинэн бүппүтэ, онтон ыйыталаспыт кыргыттар тоҕо эрэ бэйэлэрэ буруйдаах курдук санаммыттара…

Сотору кэминэн Марианна кыргыттарын харахтарын далыттан сүтэргэ сананан дуу, атын төрүөтүнэн дуу, үөрэҕин быраҕан, улахан куорат биир фабрикатыгар үлэлиибин диэн кинилэртэн көһөн хаалбыта. Онтон ыла кыыстарын сураһан көрөллөрө да, кини хайдах сылдьарын билэр-көрөр киһи көстүбэтэҕэ.

«Кырдьык үрдүгэр сымыйа ыттыбат, арыы үрдүгэр уу дагдайбат» диэн саха өһүн хоһооно баар. Сыл аҥаара кэм ааспытын кэннэ арай кинилэр уопсайдарыгар Марианна быраатабын диэн Артем диэн уол баар буола түспүтэ. Кыргыттар дойдуларыттан кэлбит саханы сонурҕуу көрөн уонна Марианнаны билэрэ буолаарай диэн уол тула түмсэ түспүттэрэ. Хомойуох иһин, Артем соччо бэрдэ суох сонуннаах буолан биэрбитэ. Кини кэпсээниттэн билбиттэрэ, Марианна элбэх оҕолоох ыал улахан оҕото, ийэлээх-аҕата иккиэн эмискэ ыалдьан суорҕан-тэллэх дьоно буолан хаалан, кыыстарын дойдутугар ыҥыра сатаабыттара ырааппыт эбит. Оттон кэтэһэр, эрэнэр Марианналара ууга тааһы бырахпыттыы сүтэн, бу уолларын көрдөтө ыыппыттар. Кыргыттар тылларыттан маппыттара, хайдах санаата буолан, «мин төрөппүттэрим суохтар» диэн албыннаабытын сөрү диэн сөхпүттэрэ. Үөрэҕи, үлэни хаалларан да туран, Артемҥа көмөлөһөн эдьиийин ир суолун ирдээн буларга быһаарыммыттара. Коменданнарыттан көрдөһөн, уолга хосторун туран биэрбиттэрэ.

Чахчыта да, улахан да бугулга иҥнэ буолан сүппэт эбиккин, киэҥ-куоҥ куоракка кыыстарын булбуттара. Марианна этэҥҥэ үлэлии сылдьар эбит, ол эрээри, кинилэри көрөн үөрбэтэҕин, быраатыгар да тоҥнук сыһыаннаспытын дьиктиргээбиттэрэ. Кини, биллэн турар, быраатын батыһан дойдутугар барбатаҕа. Кыргыттар сүтэрбит кыыстарын тус олоҕор эбэтэр кини дьиэ кэргэнигэр туох түбэлтэ буолбутун, туох дьикти устуоруйалаахтарын ыйыталаһан көрбүттэрэ да, уол да күттүөннээх эппиэти биэрбэтэҕэ. Кинилэр дьиэ кэргэттэрин иһигэр баар туох эрэ кистэлэҥ кимиэхэ да арыллыбакка хаалбыта…

Үөрэхтэрин бүтэрэн баран…

Улуу устуоруйалаах улахан куоракка олорбут кыргыттар бары үөрэхтэрин бүтэрэн кэлэн, төрөөбүт дойдуларыгар ыал буолан, оҕо-уруу төрөтөн, үлэ үөһүгэр сылдьан, бэлиэр орто омурҕаннарыгар тиийдилэр. Уруккуларын курдук иллээхтэр-эйэлээхтэр. Көрсүстэхтэрин аайы били Марианна ханна тиийбитэ, туох дьылҕаламмыта буолуой диэн сураһан көрөллөр да, эмиэ ким да билбэт.

Арай биир күн ити кыргыттартан биирдэстэрэ Анна Алексеевна байыаннай дьайыыга бааһырбыт уолаттарга саха волонтердара, ол иһигэр биэнсийэҕэ олорор кэрэ аҥаардар, тус баҕаларынан көмөлөһөллөрүн, саха уолаттарыгар ийэни, төрөппүтү солбуйалларын туһунан ыстатыйаны булан аахта. Ааҕан истэҕин аайы биир волонтер ааттыын-суоллуун, төрөөбүт дойдутунуун, үлэлээбит куоратыныын кинилэр Марианналарыгар маарынныыр буолан, улаханнык соһуйда. Тута кыргыттарыгар эрийэн, соһуччу сонунун кэпсээтэ. Арааһа, ити кинилэр Марианналара буоларыттан наһаа үөрдүлэр, улаханнык киэн тутта санаатылар. Соһуччу үөрүү диэн бу буолла. Ол аата кинилэр Марианналара улахан куоракка хаалан да, олох араас очурдарын этэҥҥэ туораабыт, түөрт атах буолан бүдүрүйбэтэх, олоҕун оҥостубут, өссө үтүө дьыалаҕа кыттыспыт. Үөрүүлэриттэн Марианна кинилэри кэлэппитин, төрөппүттэриттэн тэйбитин да бырастыы гыннылар уонна эмиэ хаһааҥҥы эрэ курдук кинини буларга быһаарыннылар. 50‑ча сыл тухары баараҕай сайдыы баран, аныгы тиэхиньикэ үйэтигэр кыыстарын түргэнник буллулар. Волонтердар штабтарыттан туоһулаһан, Марианна Васильевна үйэтин тухары фабрикаҕа үлэлээбитин, кэргэн тахсыбытын, ол эрээри, төрөппүт оҕотун сүтэрбитин, байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан баааһырбыт уолаттарга уҥа илии, үтүө санаалаах аанньал буола сылдьарын, сорохторун дьиэтигэр аҕалан көрөрүн-истэрин биллилэр.

Волонтердар салайааччылара кылгастык кэпсээбитинэн, Марианна төһө да саҥата-иҥэтэ суох, элбэх кэпсээнэ суох да буоллар, биирдэ киниэхэ уолун сүтэрбит абатын-сататын үллэстибит. Марианна үлэлиир сиригэр волейбол сиэксийэтин салайар спортсмен киһини көрөөт да таптаабыт, анараа киһи да бэйэтин омугар маарынныыр сирэйдээх-харахтаах, сиртэн-буортан тэйбит курдук килбик кыыһы сэҥээрэ көрбүт. Икки таптаһар сүрэх сотору олохторун холбоон, ыал буолбуттар. Үлэлиир тэрилтэлэрэ кинилэр үчүгэй үлэһиттэрин сыаналаан, тута туспа хос биэрэн, үөрүүлэрэ өссө үрдээбит. Сотору кэминэн Марианна кэргэнигэр уол оҕону бэлэхтээн, кинилэр саҕа дьоллоох ыал суоҕун курдуга. Кэргэнэ аныгы дьалхаааннаах кэмҥэ улахан куоракка уол оҕону иитэр чэпчэкитэ суоҕун өйдөөн, Саха сиригэр көһөн барар баҕалааҕын эппит. Ол эрээри, Марианна дойдутугар төннөр санаата суоҕун туһунан эмиэ кытаанахтык эппит уонна кэргэнин дойдутугар баран олохсуйан көрөргө быһаарыммыттар. Ол эрээри, дойдуларыттан тэйэн баран төннөн кэлбит дьону бэл, аймах дьоно эйэргии көрсүбэтэхтэр, сиэннэригэр да улаханнык ымманыйбатахтар. Ыал ийэтэ кута-сүрэ туоххаһыйан, биир күһүн оскуолаҕа киириэхтээх уолун кыбыммытынан, кэргэниттэн күрээн кэриэтэ олорбут куоратыгар төннүбүт. Дьиктитэ диэн, кэргэнэ дьонун эккирэтэн кэлбэтэх, кинилэр олохторуттан сүппүт…

Этэҥҥэ сырыттахха, күн-дьыл элэс гынан ааспыта эрэ баар буолар. Марианна уола хайыы үйэ обургу сааһыгар ханна эрэ кэлэрэ-барара, ийэтигэр, дьиэтигэр хоно кэлбэтэ элбээн барбыт. Арай, биир күн үлэлии сырыттаҕына, киниэхэ билбэт нүөмэриттэн эрийэн уолчаана балыыһаҕа ыарахан туруктаах киирбитин биллэрбиттэр. Итиччилээҕи истибит ийэ киһиэхэ сирэ-дойдута барыта хараҥаран ыларга дылы буолбут, туох эрэ алдьархай ааҥнаабытын бүтэйдии сэрэйэн, муҥ кыраайынан уолугар сүүрбүт. Ол эрээри… ийэ барахсан хойутааабыт этэ. Уола олус элбэх наркотигы туттан, күн сириттэн түргэнник күрэммитэ. «Оо, абам-сатам! Баар суох күҥҥэ көрбүппүн хаһан, хайдах мүччү туттум?! Ийэ да буолаахтааммын! Туох иһин, тоҕо? Төрүттэрим аньыылара-харалара ситэн сиэтэҕиэн!!!», — диэн уйа-хайа суох ытаатар да, дьылҕа хаан кытаанах буолан биэрбитэ.

Күн бүгүҥҥэ диэри сөҥөн сылдьар

Биир дьахтар олоҕун олорбут ыал ийэлэригэр, эбээлэригэр Марианналара син биир таайыллыбатах таабырын, кэпсэммэтэх кистэлэҥ буолан, күн бүгүҥҥэ диэри сүрэхтэригэр сөҥөн сылдьар.

Төрөппүт ийэтэ-аҕата улаханнык ыалдьан ыҥырбыттарыгар тиийбэтэх, балтыларын-бырааттарын улаатыннарсары наадалааҕынан аахпатах тоҥ сүрэхтээх Марианнаҕа дьылҕата дьолу тосхойботох. Сэт-сэлээн диэн баар эбит буоллаҕа… Кини оҕо, эдэр сааһыгар көрсүбүт кистэлэҥин тоҕо кимниин да үллэстибэтэҕэй, төрөппүттэрин харахтарын уутунан сууннарбытай? Чэ, ону билигин туох да диэн тойоннуур кыах суох. Арай, бэйэлэрэ сылыктыылларынан, Марианна төрөппүттэрин көрбөтөх, тиһэх суолларыгар атаарсыбатах аньыытын-харатын хойут өйдөөн уонна күҥҥэ көрбүт соҕотох уолун сүтэрэн, уолун тэҥэ саастаах биир дойдулаахтарыгар көмөлөһө сылдьара да үчүгэй, хайҕаллаах буолбатах дуо? Кистэл кистэлэҥинэн, оттон олох сүүрүк хоту устар…

Бары сонуннар
Салгыы
11 октября
  • -7°C
  • Ощущается: -11°Влажность: 73% Скорость ветра: 2 м/с

Сообщить об опечатке

Текст, который будет отправлен нашим редакторам: