Култуура үлэһиттэрэ Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэниини дьүүллэстилэр

Ыам ыйын 31 күнүгэр СӨ култуура уонна духуобунас сайдыытын миниистирин 1-кы солбуйааччы Афанасий Ноев от ыйын саҥатыгар  Өймөкөөн улууһугар ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии туһунан өрөспүүбүлүкэ улуустарын култуура управлениеларын салайааччыларын кытта куйаар ситиминэн сүбэ-мунньаҕы ыытта.

Мунньах икки тылынан — нууччалыы сахалыы тэҥинэн барда.

Олоҥхо тыйаатырын дириэктэрэ Мария Турантаева иһитиннэрбитинэн, суолталаах тэрээһин аһыллыытын уонна сабыллыытын сиэрин-туомун СӨ култуура уонна духуобунас сайдыытын министиэристибэтин иһинэн тэриллибит режиссерскай бөлөх бэлэмниэҕэ. Бэс ыйын 12 күнүгэр эппиэттээх исписэлиистэр Томторго айанныахтара. Кылаабынай режиссер — РФ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, А.Е Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, аатырбыт режиссер Андрей Борисов. Киниэхэ тыйаатыр уонна киинэ артыыһа Павел Колесов көмөлөһүөҕэ. Кылаабынай сценарист, СӨ култууратын туйгуна, СӨ араадьыйатын уонна тэлэбиидэнньэтин туйгуна, Олоҥхо тыйаатырын литературнай-драматическай чааһын салайааччыта Майя Власьева.

— Олоҥхо ыһыаҕын аһыллыытыгар уонна сабыллыытыгар 200-тэн тахса идэйбит артыыс кыттыаҕа. Ол курдук, Олоҥхо тыйаатырын, Саха академическай, Үүнэр көлүөнэ, С А. Зверев-Кыыл Уола аатынан Үҥкүү ансаамбылын, «Гулун» Аҕыйах ахсааннаах омук тыйаатырдара, «Эрэл» үҥкүү народнай ансаамбыла кыттыыны ылыахтара. Өймөкөөн улууһуттан 200 оҕо, маассабай көстүүгэ 400 олохтоох улахан дьон (тэрилтэлэр үлэһиттэрэ, уопсастыбаннай тэрилтэлэр актыбыыстара) хабыллыахтара.

Култуурунай тэрээһиҥҥэ кыттар артыыстар, олоҥхоһуттар (211 киһи — киин куораттан, 91 олоҥхоһут) Н.М. Заболоцкай-Чысхаан аатынан орто оскуолаҕа, режиссерскай бөлөх В.П. Кривошапкин аатынан Оҕо ускуустубатын оскуолатыгар түһүөхтэрэ.

Саха сирин норуоттарын фольклорун жанрдарынан 27 хайысханан саастарынан араарыллан,  23 куонкурус ыытыллара бигэргэннэ. Олоҥхоһуттар, оһуохайдьыттар, тимир уустара, хомусчуттар, фольклор көрүҥнэригэр, норуот маастардарын истэригэр 11 Гран-при кыайыылааҕа баар буолуоҕа.

Спортивнай күрэхтэһиилэр 8 спорт национальнай көрүҥнэринэн ыытыллыахтара.  Ат сүүрдүүтэ 3 дистанциянан барыаҕа. Өймөкөөн улууһугар ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕын бырагыраамата оҥоһуллан бэлэм. Уопсайа 80 култуурунай-маассабай тэрээһин ыытыллыаҕа. Бырагыраама бырайыага СӨ Аҕа баһылыгын иһинэн үлэлиир Олоҥхо ыһыаҕын Иккис уон сылын ыытар Национальнай тэрийэр кэмитиэккэ бигэргэтиигэ барда, — диэн Олоҥхо ыһыаҕын өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрийэр кэмитиэтин чилиэнэ, Олоҥхо тыйаатырын дириэктэрэ Мария Турантаева сиһилии иһитиннэрии оҥордо.

Биир суолталаах боппуруос — аһылык. Онно сыһыаннаан бу маннык кэпсэтии таҕыста.

Улуустар дэлэгээссийэлэрин ахсаанын чопчулуурга үлэ саҕаланна. Бу туһунан Афанасий Ноев маннык бэлиэтээһини оҥордо.

Өймөкөөн улууһун хас биирдии нэһилиэгэ, быһа холуйан, сүүсчэкэ киһини көрсөллөрө былааннанар.

Мунньах кыттааччылара уматыгынан хааччыллыы, айан суолун боппуруостарын таарыйдылар.

Өймөкөөн улууһа мээнэҕэ Тымныы полюһунан аатырбат. Күнүс +36 кыраадыс буолан баран, түүн 12 чаастан ылбычча киһи тулуйбат тымныыта түһүөн сөп. Ол курдук, Ыччат ыһыаҕар сылдьыбыт дьон күнүс сайыҥҥылыы шортигынан сылдьан баран, түүн истээх кууркаларын кэппиттэрин билигин уос номоҕо оҥостон кэпсииллэр. Онон улуустааҕы култуура управлениетын салайааччытын солбуйааччы Мария Максимова сылаас кууркаҕытын, атаххыт таҥаһын ыларгытын умнумаҥ диэн сэрэтиитэ оруннаах:

Мунньах кыттааччылара балаакканан олоруу миэстэтэ сүрүн ыһыахтыыр сиртэн төһө ырааҕын туоһуластылар.

Култуура уонна духуобунас сайдыытын миниистирин бастакы солбуйааччы Афанасий Ноев Олоҥхо ыһыаҕын ыытыыга өйөбүл буолар үлэни ыытар култуура волонтердара бигэргэтиллибиттэрин иһитиннэрдэ. Ол курдук, Таатта улууһуттан 6, Уус Алдан, Амма, Мэҥэ Хаҥалас улуустарыттан 5-тии волонтер, атын улуустартан 2-лии киһи – барыта 25 култуура үлэһитэ бу күннэргэ Томторго тиийиэхтэрэ.  «Сүрүннээн худуоһунньуктары, балетмейстердары, дорҕоону таҥар үлэһиттэри (звукооператор), фольклор көрүҥнэрин уһуйааччыларын уонна араас маассабай көстүүлэри туруорууга уопуттаах дьону волонтердарынан таллыбыт”, — диэн бэлиэтээтэ Афанасий Иванович.

Мунньахха Дьааҥы, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан, Таатта улуустарын бэрэстэбиитэллэрэ олус көхтөөхтүк кытыннылар. Кинилэри ордук айан ороскуота, таксилар сырыылара, балааккаҕа түһэн олоруу, уматык тиийэрэ-тиийбэтэ интэриэһиргэттэ. Тэрийээччилэр олус элбэх дэлэгээссийэни илдьэ барар улуустарга (50-тан 150 киһиэхэ диэри!) кыттааччылар ахсааннарын аҕыйатарга сүбэлээтилэр. «Өймөкөөн — киин улуус буолбатах. Тэрээһин нэһилиэк таһымыгар ыытылларын учуоттуур ордук», — диэн бэлиэтээтилэр Олоҥхо ыһыаҕын тэрийэр өрөспүүбүлүкэтээҕи кэмитиэт чилиэннэрэ.

Бэс ыйын 12 күнүттэн тэрийээччилэр, артыыстар Томтордуур туһаайыынан сыыйа айаннаан барыахтара.