Кулун тутар 22 күнэ – Аан дойдуга Уу уонна Таксыыс күнэ

Кулун тутар 22 күнүгэр аан дойду үгүс дойдуларыгар сыл аайы уу күнэ эбэтэр уу баайын күнэ бэлиэтэнэр. Бу бэлиэ күн Холбоһуктаах нациялар тэрилтэлэрин генеральнай ассамблеятын быһаарыытынан ахсынньы 22 күнүгэр 1992 с. тэриллибитэ. Уу – олох төрдө. Сир ньуурун 70%-на уунан бүрүллэ да сыттар, 97,5%-н кэриэтэ туустаах. Оттон ыраас уута 2,5% кэриҥэ, онуоха уу 68,7% сир анныгар, ирбэт тоҥноох сирдэргэ сытар. Сир шарыгар баар уу баайын уопсай кээмэйин 1 %-н эрэ киһи туһанар кыахтаах.

Уу – киһи олоҕор уонна аан дойдуга саамай сыаналаах айылҕа баайыттан биирдэстэрэ. Аан дойдуга киһи олоҕор туохтан да күндү, олоххо-дьаһахха туһалаах ыраас уу буолар. Ыраас уу – доруобуйа мэктиэтэ!

Арассыыйа ыраас уу баайдаах дойдулартан биирдэстэринэн буолар. Биһиги дойдубут сиригэр-уотугар үс мөлүйүөн өрүс, үрэх уонна 2,7 мөлүйүөн күөл баар. Аҥардас Байкалга аан дойдутааҕы уу саппааһын 20% баар.

Оттон Саха сиригэр 700 тыһыынчаттан тахса өрүс уонна үрэх, 800 тыһыынча кэриҥэ күөл баар. Сүрүн өрүспүт долгуһуйа устар Өлүөнэ эбэ буолар, кини кэнниттэн Алдан, Бүлүү, Халыма өрүстэри ааттыахха сөп.

Маны таһынан норуоттар икки ардыларыгар таксыыстар идэлэээх бырааһынньыктара буолар. Таксыы суоппардара бу бырааһынньыгы 1907 сылтан бэлитииллэр. Ити кэмҥэ Москваҕа таксыы эйгэтэ сайдан, куорат иһинэн «Извозчик» диэн суруктаах сүүрэр биир массыынаттан 500 000 массыынаҕа диэри улааппыта.

Санаттахха, идэлээх бырааһынньыгы таксыыһыттар сыл устата икки төгүл бэлиэтииллэр: кулун тутар 22 күнүгэр — Норуоттар икки ардыларынааҕы таксыыһыт күнэ уонна бэс ыйын 21 күнүгэр — Арассыыйаҕа таксыыс күнэ.

Билигин Арассыыйаҕа 500 000-тан тахса таксыы үлэлиир, олортон 199 000-тан масссыына суоппара Москваҕа уонна Москва уобалаһыгар үлэлииллэр. Статистика чахчытынан, дойду киин куоратыгар биир күн иһигэр таксыы суоппардара 1,73 мөл. тахса пассажиры, ол эбэтэр киин куорат хас биирдии сэттис олохтооҕун таһаллар.