Кулун тутар ый билгэтэ

Кулун тутар ый күнэ — Хотой кэлэн уйатын хаардыыр, көмнөх хаар түһэр. Ымыы көстөр.

Кулун тутар ый 2 күнэ — Кыһын ортото. Киргил төрүүр. Эһэ биир өттүгэр эргийэн баран салгыы утуйар.

Кулун тутар ый 4 күнэ — Ый уонна үргэл алтыһыыта буолар. Былыргы сахалар ый үргэли кытта алтыһыытын кэтээн көрөөччүлэр. Үчүгэй дьыл буоларыгар, кулун тутар 4 күнүгэр алтыһар, хойутаан алтыстаҕына куһаҕан дьылга.

Кулун тутар ый 6 күнэ — Күнүс ылаарар, бастакы бэлиэтээһин.

Кулун тутар ый 12 күнэ — Суол килэрийэр.

Кулун тутар ый 13 күнэ — Хаар ирэн, сарайтан таммалыыр.

Кулун тутар ый 14 күнэ — Дьэбдьэкиэйэп күнэ. Күнүһүн сылыйан ириэһин саҕаланар. Бу күн хотуттан, арҕааттан тыалырдаҕына — сайына сайына сөрүүн, хаһыҥнаах, сир аһа аҕыйах буолар. Хаардаатаҕына — сайына ардахтаах. Саҥа төрөөбүт ый сууннаҕына, сайынын өлгөм үүнүү. Күүскэ сылыйдаҕына — саас эрдэ кэлэр.

Кулун тутар ый 15 күнэ — Улар охсоро саҕаланар.

Кулун тутар ый 17 күнэ — бэлиэтээһин.

Кулун тутар ый 20 күнэ — Тураах кэлэр. Бу күн сылаас буоллаҕына — 40 күн сылыйар, тымныы буоллаҕына — 40 күн тымныйар.

Кулун тутар ый 21 күнэ — Күн түүнү кытта тэҥнэһэр, о.а.күн уһуна 12 чаас. Туллук кэлэр, кукаакы уйаланар. Тэҥкэ ойуурга суор уйатын оҥостор, бастакы сымыытын түһэрэр. Бу күнү Саха төрөөбүт күнэ дииллэр эбит. Сырдыкка тахсар туом диэни толороллор. Иһиккэ уот иитэн баран, уоту аһатан, алгыс анаан туран күнү батыһа эргийэн кэлэллэр. Уокка, дьиэ оһоҕор үс үрүҥ кылы алҕаан баран биэрэллэр.

Кулун тутар ый 22 күнэ — Саас кэлэр.

Кулун тутар ый 30 күнэ — Сылаас Өлөксөй күнэ, ый туолуута. Таммах таммалыыр, онуоха муус чопчулар уһун, хойуу буоллахтарына — уулаах саас, кылгас буоллахтарына — сааһын уутун-хаарын көтүтэр.

Кулун тутар ый 31 күнэ — Саарба, солоҥдо төрүүллэр. Тыалырдаҕына, суолу томтотор.

Декада диэн ый 10 хонуга ааҕыллар:
I Декада- ый 1-10 күннэрэ
II Декада- ый 10-20 күннэрэ
III Декада- ый 20-30 күннэрэ