Киһи эрэ барыта сайынын дэриэбинэ, даача, тыа чэбдик салгыныгар сынньана, сайылыы тахсыбат. Онон куорат курас салгыныгар хайдах сайыны атаарабыт, күн уотуттан көмүскэнэбит? Биһиги эһиэхэ 10 туһалаах сүбэни бэлэмнээтибит:
- Кыбартыыра эрэ барыта кондиционердаах буолбатах. Онон итиигэ, салгын тиийбэт куйааһыгар хайдах харыстанабыт. Төһө кыалларынан болкуоҥҥа, түннүк таһыгар күөх үүнээйини олордорго кыһаллыҥ диэн сүбэлииллэр эспиэрдэр. Баҕардар петрушка, көннөрү сайыҥҥы сибэкки, күөх луук, от-мас барыта туһалаах. Балар күлүгү эрэ буолбакка, буорга үүнэр буоланнар салгыны ыраастыыллар, кинилэргэ анал тэрилинэн уу ыстаран дьиэҥ да салгынын тупсараҕын.
- Кыбартыыраҕа салгыны оонньотор туһуттан түннүгү аһан туруорар ордук. Сарсыарда эрдэ, түүн түннүк аһаҕас буолуохтаах. Ол эрээри, күн уота күүстээх кэмигэр түннүк таҥас сабыынан (шторанан) сабыллара ордук.
- Элбэх ууну иһии. Кыһыҥҥы өттүгэр биир лиитэрэ ууну иһэр буолллаххына, сайыҥҥы кэмҥэ ууну иһии икки төгүл элбиэхтээх. Мороженай, сөрүүкэтэр суоктар манна көмөлөрө кыра. Саахардаах аһылыктан туттунар наада.
- Кыаллар буоллаҕына, кыбартыыраҕа дьоҕус кондиционеры атыылаһан туруорар ордук. Маннык кондиционер сыаната 5000-6000 солкуобайга тэҥнэһэр. Бу ордук түннүктэрэ күннээх өттүгэр көрөр кыбартыыраларга туһаайыллар. Сатаан атыылаһар кыаҕыҥ суох буоллаҕына, сөрүүкэтэр вентиляторга иннигэр миискэҕэ тымныы ууну, хас да мууһурбут бытыылкалаах уу ууруллар. Ордук үлэлиир остуол иннигэр туһалаах буолар.
- Күҥҥэ биирдэ ас астыыр наада. Төһөнөн элбэхтэ билиитэни, гааһы холбуугун, соччонон кыбартыыра итийэр. Онон аһылыгы мультиваркаҕа, микроволновкаҕа астанар ордук. Духуопканы холбоон кыбартыыраны ититэр сатаммат.
- Тыыннарар таҥаһы кэтэ сатааҥ. Маныаха сырдык өҥнөөх лүөн, хлопок ордук. Утуйар суорҕаны чарааһырдыы көмөлөһөр.
- Кофены, итии чэйи иһиини аччатыҥ.
- Күн ахсын дьиэни сууйуу, быыллааһын көмөлөһөр.
- Жалюзи, анал рулуоннай шторалар күн тыгыытыттан 70% көмүскүүллэр.
- Ис туругу холкутатыы эмиэ итиигэ көмөлөһөр. Онон элбэх хамсаныыны оҥорон дабылыанньаны хамсаппат буолууга кыһаныҥ.