Кыһыҥҥы кэминэн сылы билгэлиэххэ

Өбүгэлэрбит кыһыҥҥы күнүнэн сылы ханнык даҕаны интэриниэттээҕэр итэҕэһэ суох эндэппэккэ билэллэрэ. Холобур, кыһын ойбон үлүннэҕинэ сайын угут буоларын билэр этигит дуо?

Кыһыҥҥы кэм барыта 146 хонук, сахаларга үс кэрдиискэ арахсар:

1. Кыһын саҕаланыыта 56 күн. Алтынньы 22 күнүттэн ахсынньы 19 күнүгэр диэри кэм.
2. Кыһын оройо 43 күн. Ахсынньы 19 күнүттэн олунньу 1 күнүгэр диэри, кыстык кэм аҥаара.
3. Тымныы муоһун тостуута 46 күн. Олунньу 1 күнүттэн кулун тутар 17 күнүгэр диэри.

Билгэлэр: Кыһын хайдаҕый да, сайына оннук.

— Хаар халыҥнык түстэҕинэ — ичигэс дьыл. Ичигэс кыһын сайына курас.

— Хаардаах дьыл дьүкээбил уота аҕыйахта оонньуур. Чараас хаардаах дьыл кыһын тымныы.

— Кыһына сылаас буоллаҕына, кураан сайын кэлэр. Оһох уота тымныыга көҕөрөр.

— Былыт кыыстаҕына тыал, бурҕа түһэр. Халлаан былытыраары гыннаҕына, илинтэн тыалырар.

— Буурҕалаах кыһын сайын күн-дьыл уларыйымтыа буолар. Хаардаах кыһын сайына ардахтаах, сааһа хойутуур.

— Олус тымныы кыһын — сайына өҥөрүк куйаас. Кыһын сулустар хойуннахтарына, ордук чаҕылыстахтарына тымныы буолар.

— Кыһын ичигэс кэлээри гыннаҕына, сулустар кыратыйан көстөллөр. Улахан тымныы түһэригэр киһи тыына сырдыргыыр.

— Кыһын ойбон үлүннэҕинэ, сайын угут буолар.

— Кыһын саҥа ый сытыары таҕыстаҕына, ичигэс сымнаҕас ый буолар, туруору таҕыстаҕына – тыаллаах тымныы.

Ити туһунан 1992 сыллаахха тахсыбыт “Саха төрүт культурата” кинигэҕэ суруллар.