Күн аҥаара – “Тэтим” араадьыйа үлэһиттэрин кытта

Быйыл “Саха” НКИХ билигин “Тэтим” араадьыйанан биллэр Саха араадьыйата төрүттэммитэ 95 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир.  Араадьыйаны олохпут аргыһынан оҥостубут истээччилэргэ, биһиэхэ, эмиэ үөрүүлээх бырааһынньык тосхойоору турар.

Ыам ыйын 7 күнүгэр сибээс үлэһиттэрин уонна Араадьыйа төрүттэммит күнүнэн үбүлүөйдээх сылларынан сибээстээн, “Тэтим” араадьыйаҕа тиийэн, биир күннээҕи үлэлэрин кытта билистим. Мин тиийэрбэр араадьыйа үлэһиттэриттэн биэриилэрин бэлэмнии олорор эрэ айар үлэһиттэр, режиссердар бааллара. Онон, ким баарынан көрсөн кэпсэттим.

Араадьыйа — Юрий Сергеев олоҕун аргыһа

Биир улахан хоско киирбитим, араадьыйа уопуттаах суруналыыстара Юрий Сергеев, Альбина Тарабукина, Прокопий Хабаров үлэлии олороллор эбит.

— Араадьыйаҕа кэлиэм иннинэ араас үлэҕэ барытыгар сылдьыбытым. 1986 сыллаахха тэлэбиидэнньэ бырагырааматын биллэриитигэр Саха араадьыйатыгар нууччалыы тыллаах дикторга наадыйалларын туһунан биллэрии тахсыбыт этэ. Холонон көрөргө санаммытым. Дьолго, куонкуруһу ааһан үлэҕэ ылыллыбытым. Онтон ыла араадьыйа — олоҕум аргыһа, — диэн кэпсиир Юрий Николаевич.

Прокопий Хабаров — үлэ дьонун туһунан

Тыа сирин салаатыгар өр сылларга үлэлээбит Прокопий Хабаров Кыайыы күнүнээҕи биэриитин бэлэмнии олороро. “Бырааһынньык күннэрэ буолан, үлэ үгүс. Онон биэриилэрбитин эрдэттэн устан, таҥан бэлэмниибит. “Инники күөҥҥэ” биэриибин бүтэрэн эрэбин”, — диэн “Үлэ киһитэ” бириэмийэ кыайыылаахтарын туһунан бэлэмнээбит биэриититтэн тохтоон ылан кэпсэтэ түстэ айар үлэһит.

Альбина Тарабукина дьоллоох сыллара

Араадьыйа уопуттаах суруналыыһа Альбина Тарабукина Араадьыйа күнүгэр ыытыллыахтаах Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Кондаков бириэмийэтин туттарыы сынаарыйын суруйа олорор буолан, кылгас түгэҥҥэ эрэ кэпсэтэн ылла:

— Үбүлүөйдээх тэрээһиммитигэр Ил Дархан Айсен Николаев кыттыахтаах. Онон эппиэттээх үлэ. Араадьыйаҕа Эдуард Рудых, Юрий Чекуров уонна мин биир кэмҥэ үлэлии кэлбиппит. Эһиил үбүлүөйдээх 35 сыллаах үбүлүөйбүтүн бэлиэтиибит. Айымньылаах үлэбит сыллара бэрт түргэнник көтөн ааспыттарын билбэккэ да хааллыбыт. Дьоллоох сыллар…

Араадьыйа көмүс куолаһын кытта — “Эрдэһиттэр”

“Тэтим” араадьыйа иккис хоһугар Саха араадьыйатын көмүс куолаһа Эдуард Рудых уонна “Эрдэһиттэр” биэрии ыытааччылара Ньургуйаана Ботуева, Мария Свинобоева, Айана Оллонова үлэлии олороллор. Кинилэр аттыларыгар эдэркээн Сайаана Никифорова сылдьыбыт тэрээһиниттэн репортааһы бэлэмнии олорор.

— “Тэтимҥэ” кэлиэм иннинэ “Саха Викторияҕа” үлэлээбитим. Онон бэйэм эйгэм буолан үлэбин олус сөбүлүүбүн. Идэбинэн юриспын. Айар эйгэм ордук чугас курдук. Билигин үбүлүөйдээх 95 сылбытынан “Араадьыйа — мин олохпор” диэн биэриибин бэлэмнии олоробун, — диэн санаатын үллэстэр Мария Свинобоева. Ньургуйаана Ботуева үссэнэ түһээт, биэрии ыытаары олороругар түбэстим. “Биэриибин ыытаат, бырааһынньыктааҕы биэриилэрбин таҥыам, бэлэмниэм”, — диир суруналыыс.

Араадьыйа көмүс куолаһа Эдуард Рудыхха чугаһыыр кэммэр сэһэргэһээччим интэриниэти хасыһа олороро. “Ыам ыйыгар төрөөбүт бэйиэттэр, мелодистар олохторун туһунан чахчылары хомуйа, наардыы олоробун. Бырааһынньыктар кэмнэригэр барыахтара” диэтэ СӨ үтүөлээх суруналыыһа.

Архыып эппиэттээх үлэһитэ Валентина Атласова

Араадьыйа бэтэрээнэ Валентина Атласова урукку сылларга социальнай биэриилэри бэлэмнээн таһаарар буоллаҕына, билигин архыыптан урукку биэриилэри бэлэмниир. Онон истээччилэр аныгы олох сүүрээннэрин кытта тэҥҥэ, сэбиэскэй кэминээҕи биэриилэри, ахтар-саныыр дикторбыт саҥаларын истэр дьоллоохпут. “Үлэм өссө элбээбит курдук. Эппиэтинэстээх үлэ. Араадьыйам архыыбыгар үлэлиир буолан, урукку кэлиэгэлэрбин кытта бииргэ үлэлии сылдьар курдукпун. Кинилэри суохтаппаппыт”, — диэн санаатын үллэстэр Валентина Атласова.

Куонкурус түмүгүн болдьоҕо уһатылынна

Үлэлии олорор суруналыыстар бириэмэлэрин “былдьаспакка”, Саха араадьыйатын дириэктэрэ Николай Бэстиинэп кэбиниэтигэр киирэбин. Эбиэт кэмэ да буоллар, салайааччы докумуоннарын бэрийэ олороругар түбэстим.

— Биһиэхэ, айар үлэһиттэргэ, эбиэт диэн суох. Бириэмэлэнэ түстэхпитинэ, үссэнэ түһэбит. Бу оҕолорго анаммыт Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт биэриини бэс ыйын 1 күнүгэр диэри уһатарга сүбэлэстибит. 70‑тан тахса үлэ киирдэ. Оҕолор куонкуруска кыттыахтарын наһаа баҕараллар. Онон ким баҕалааҕы барытын кытыннара сатыахпыт”, — диэн сонунун иһитиннэрдэ Николай Гаврильевич. Салайааччыны кытта аллараа түһэн, режиссердары кытта билсэбит. Анна Пудова оруобуна оҕолорго аналлаах биэриини эпииргэ ыытаары бэлэмнии олорор эбит.

“Быйыл араадьыйаҕа үлэлээбитим 30 үбүлүөйдээх сылым. Онон Араадьыйам 95 сыллаах үбүлүөйүттэн отута — миэнэ. Биэс режиссер буолан, суруналыыстарбытын кытта биир тэҥинэн үлэлэһэбит. Араадьыйаҕа киһи ханнык баҕарар кэмҥэ, хаһан баҕарар, хас баҕарар сааска диэри үлэлиэн сөптөөх дии саныыбын. Үлэбин наһаа сөбүлүүбүн”, — диэн бэлиэтиир Анна Николаевна.

…Ити курдук, Саха араадьыйатын үлэһиттэрэ үбүлүөйдээх сылларын биир түбүктээх күннэригэр кылгас кэмҥэ бииргэ алтыһан ыллым. Уонна… олох бэйэм эйгэбэр сылдьар курдук сананным! Махтал, эһиэхэ, күндү “Тэтим” араадьыйатын үлэһиттэрэ. Өрүү бу маннык күлэ-үөрэ сылдьан биһиэхэ бэртээхэй биэриилэргитин бэлэхтээҥ.