Хаартыска: Күн-Сир физикатын институтун Күн астрономиятын лабораторията.
Олунньу 25 күнүгэр киэһэ 8 чаас 59 мүнүүтэҕэ (Дьокуускай бириэмэтинэн) Күҥҥэ иккис улахан эстии буолла. Бу иннинэ, олунньу 23 күнүгэр X2.0 кылаастаах улахан эстии буолбута. Ол эрээри, эстии Күн арҕааҥҥы кытыытыгар тахсыбыта, онон плазма «былыта» Сиргэ чопчу кэлбэккэ, халты ааспыта. Оттон бу сырыыга хайдаҕый?
РАН Космическай чинчийии институтун уонна РАН Сибиирдээҕи салаатын Күн-Сир физикатын институтун Күн астрономиятын лабораториятын учуонайдара иһитиннэрэллэринэн, бу кэнники эстии Күммүт Сир диэки өттүнээҕи уобалаһыгар эстибит. Онон плазма сорох чааһа (протоннар уонна ионнар) Сир диэки айаннаан иһэр буолуохтарын сөп.
Күн плазматын сүрүн чааһа чэппиэргэ, олунньу 27 күнүгэр Сиргэ тиийэн кэлэрэ күүтүллэр. Учуонайдар космическай коронографтар дааннайдарын туһанан, плазма түргэнин, хайысхатын чуолкай быһаарарга үлэлэһэллэр.
Күҥҥэ эстиини SDO аргыска (спутник) баар AIA космическай телескоп видеоҕа устубут. Онно көстөрүнэн, 40 тыһыынча кыраадыстаах итии плазма уһулу ойон тахсан, куйаарга тарҕанар. Ол эрээри, учуонайдар бу кыраадыһы сөрүүн диэтилэр, тоҕо диэтэр, Күҥҥэ кыраадыс 1 мөлүйүөҥҥэ тиийэ итийэр.
Кэнники күннэргэ Күн актыыбынаһа биллэ улаатта. Сир диэки хайыспыт өттүгэр 11 актыыбынай уобалас (бээтинэ курдук көстөр) баар, олортон биир уобалаһа үрдүк категориялаах. Онон күн аайы кыра да, улахан да эстии буола турар. Эстии плазмата Сиргэ тиийэн кэллэҕинэ, магнитнай буурҕалар түһүөхтэрин сөп. Сороҕор халты баран, Сир магнитнай систиэмэтэ хамсаабат.
Судаарыстыбаннай пуонда филиала үлэлиир кэмигэр 2023 сыл бэс ыйын 1 күнүттэн диэри эпиэкэҕэ сылдьар дьоҥҥо…
Дьокуускайга Аҕа дойду Улуу сэриитин Кыайыы 80 сылыгар аналлаах «Динамо» уопсастыбаннай сэбиэт бастакы тэриллиилэрин ортотугар…
Улахан быыстапкалыыр бырайыактары олоххо киллэрии туһунан Ил Дархан Айсен Николаев уонна Национальнай художественнай түмэл генеральнай…
“Билэҕин дуо? Үөрэт!” Бүтүн Арассыыйатааҕы оҕо билим-популярнай видеотын төрдүс сезонугар кыттарга сайаапкалары ылыы 2025 сыл…
Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо байыаннай дьайыы кэмигэр РФ интэриэһин көмүскүүллэрин салгыыллар уонна РФ Сэбилэниилээх Күүстэрин састаабыгар кинилэргэ…
Хачыкааттааҕы уонна 2 №-дээх Покровскайдааҕы оскуолалар ОРВИ уонна грипп ыарыыта улаханнык тарҕаммытынан харантыыҥҥа сабылыннылар. Олунньу…