Кыыллаах күтүөтэ – Өлүөхүмэ патриота

Бу 2025 сылга Кыыллаах орто оскуолатын кыраайы уонна устуоруйаны үөрэтэр түмэлэ тэриллибитэ 55 сыла. Садот Моисеевич Малгаров көҕүлээһининэн учууталлар, нэһилиэк олохтоохторо 1970 сыл саҕаланыытыгар эргэ интэринээт биэс кыракый хоһугар историко-революционнай түмэли арыйаары элбэх ахтыылары, экспонаттары хомуйбуттара.

Аны оскуола фойетыгар Болгария Коминтерн Генеральнай секретаря Георгий Димитровка аналлаах мемориальнай түмэли аспыттара. “Болгария эдэр доҕотторо” диэн интернациональнай доҕордоһуу кулууба тэриллибитэ (КИД).

Малгаров Садот Моисеевич кыраайы үөрэтээччи учуутал, СӨ култууратын уонна үөрэҕириитин туйгуна, “Учууталлар учууталлара” бэлиэ хаһаайына, Өлүөхүмэ оройуонун бочуоттаах олохтооҕо Мэҥэ Хаҥалас оройуонун Алтан нэһилиэгэр тохсунньу 1 күнүгэр 1935 сыллаахха күн сирин көрбүтэ.

Садот Моисеевич 1957 сыллаахха Дьокуускайдааҕы судаарыстыбаннай университеты бүтэрэн, биология, химия идэтин ылбыта. Университеты бүтэрээтин кытары, Үөрэх министиэристибэтэ кинини хоту Муома оройуонугар анаабыта. Учууталынан үлэлии сылдьан уопсастыбанньык, көхтөөх эдэр киһини Муома оройуонун райком ВЛКСМ бастакы сэкирэтээринэн талаллар. 1957 сыллаахха коммунистическай партияҕа чилиэнинэн киирэр.

Эдэркээн Садот Саха сирин хомсомуоллаахтарын ортотугар киэҥник биллэр, пропаганда, агитация салаатыгар үлэлээбитэ. Өрөспүүбүлүкэ салалтатыгар үлэҕэ киирииттэн аккаастанан, Мэҥэ Хаҥалас  “Правда” колхуоһугар Баартыйа кэмитиэтин сэкирэтээринэн, Наахара ситэтэ суох оскуолатын дириэктэринэн үлэлии олорон, уон кылаастаах орто оскуола оҥорор, Төхтүр аҕыс кылаастаах оскуолатыгар дириэктэринэн үлэлии сылдьан, киэҥ-куоҥ кылаастардаах кабинетнай орто оскуола оҥорторор , манна кини аттыгар куруук өйөбүл буолар тапталлаах Валята баара.

Валентина Спиридоновна биология, химия бакылтыатын бүтэрбитэ. Кэргэннии Малгаровтар 1969 сыллаахха Кыыллаах Арыы сиригэр үктэнээт, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕор көхтөөхтүк кыттан барбыттара. Иккиэн дьокутаатынан талыллыбыттара. Кыыллаах сэбиэтин саҥа үлэлээн эрэр бэрэссэдээтэлигэр Осипова Евдокия Петровнаҕа улахан идиэйэлээх, быраактыкаҕа үлэтигэр көмөлөөх тирэх буолбуттара. Валентина Спиридоновна уһун кэмҥэ Кыыллаах Арыы нэһилиэгэр агитзона ыстаабын салайааччытынан үлэлээбитэ. Бу үлэ түмүгүнэн Кыыллаах сельскэй сэбиэтэ 1974 сыллаахха Бүтүн Сойуустааҕы идэлээх сойуустар, сэлиэнньэ, бөһүөлэк, куораттааҕы сэбиэттэрин социалистическай куоталаһыыларыгар бастаан, көһө сылдьар Кыһыл Знамянан, 1 тыһ. солк. харчынан, “Урал” матасыыкылынан, “Прогресс” оҥочолоох “Вихрь” мотуорунан бириэмийэлэммитэ.

1972 сыллаахха Садот Моисеевич Кыыллаах аҕыс кылаастаах оскуолатын орто оскуола оҥорбута. Олохтоох нэһилиэнньэ оҕолоро атын сиргэ баран үөрэммэт буолбуттара. Садот Моисеевич элбэх наҕараадалардаах, мэтээллэрдээх.

Биһиги үгүс үлэттэн, сыраттан тахсыбыт түмэл матырыйаалларын, экспонаттарын салгыы кичэллээхтик бэрийэр эбээһинэстээхпит. Аныгы олох сиэринэн сорох стендэлэри саҥардан, элбэтэн, хаҥатан иһиэхтээхпит. Бу курдук патриот, энтузиаст учууталлаах буоламмыт, күн бүгүҥҥэ диэри түмэллээх кэллэхпит. Онон сибээстээн ахсынньы 12 күнүгэр  оскуолабыт түмэлэ тэриллибитэ 55 сылын туолар үбүлүөйүн оҥордубут уонна саамай үөрүүлээҕэ — түмэлгэ Садот Моисеевич Малгаров аатын иҥэрдибит.

Татьяна КОРНИЛОВА, Кыыллаах орто оскуолатын түмэлин салайааччыта.