Кыыллаах оскуолатыгар “Бахсыров ааҕыылара” кэмпириэнсийэ буолла

Саха Өрөспүүбүлүкэтин күнүгэр, Өлүөхүмэ улууһун Андрей Лаврентьевич Бахсыров аатынан Кыыллаах орто оскуолатыгар үһүс төгүлүн үөрэнээччилэргэ аналлаах “Бахсыров ааҕыылара” научнай-практическай кэмпириэнсийэ буолан ааста.

Быйылгы тэрээһин биир дойдулаахтарбыт, судаарыстыбаннай диэйэтэл, Саха АССР атыыга уонна бырамыысыланнаска норуодунай комиссара А.Л. Бахсыров төрөөбүтэ 130, Кыыллаахха оскуола төрүттэммитэ 160, тыйаатыр бастакы худуоһунньуга Г.М. Туралысов төрөөбүтэ 120 уонна Арассыыйаҕа Педагог, уһуйааччы, Саха сиригэр Үлэ сылларыгар ананна. Андрей Лаврентьевич Бахсыров туһунан манна ааҕыҥ.

Кэмпириэнсийэ оҕоҕо чинчийэр, билэр-көрөр, интеллектуальнай уонна айар кыаҕын сайыннарар соруктаах ыытыллар.

“Кыталык” уһуйаантан 1 иитиллээччи, Кыыллаах оскуолатыттан 29, Хоро оскуолатыттан 7-с кылаас 2 үөрэнээччитин үлэлэрэ киирдилэр. Эспиэрдэр хамыыһыйаларыгар култуура бэтэрээнэ О.И. Корнилова, педагогическай үлэ бэтэрээнэ Е.М. Торговкина, нэһилиэк бибилэтиэкэрэ Р.Е. Лавернова, “Кыталык” уһуйаан иитээччитэ М.Б. Корнилова, социальнай педагог П.Е. Максимова, иитэр үлэҕэ дириэктэри солбуйааччы Т.А. Банчина, үөрэх чааһыгар дириэктэри солбуйааччы А.И. Максимова, дириэктэр И.И. Малгаров үлэлээтилэр.

“Кырачаан чинчийээччи” сиэксийэҕэ барыта 14 үлэ киирбитэ, тиэмэтэ чупа-чупстан саҕалаан метеорит тааһыгар тиийэ. 6-8 саастаахтарга кыайыылааҕынан “Сыахай” саха оонньуутун туһунан тиэмэлээх 1 кылаас үөрэнээччитэ Күннэй Банчина (сал. А.А.Банчина) бастаата. Иккис миэстэни дьиэтээҕи усулуобуйаҕа мыыла оҥорон көрдөрбүт 1 кылаас үөрэнээччитэ Алеся Слепцова (сал. Н.Н.Кугасова) ылла. Үһүс бочуоттаах миэстэҕэ “Чудо-йогурту” бэлэмнээһин туһунан кэпсээбит Вера Торговкина (сал. Н.Н.Кугасова) тигистэ. Бибилэтиэкэр Р.Е. Лавернова анал бирииһин 1 кылаас үөрэнээччитэ Вилена Корнилова тутта.

9-10 саастаах оҕолорго кыайыылааҕынан батарейкалар буортуларын туһунан бүгүҥҥү күҥҥэ суолталаах тиэмэлээх 3-с кылаас үөрэнээччитэ Мария Макарова (сал. Л.Л.Яковлева) ааттанна. Төрдүс кылаас үөрэнээччилэрэ — тарбаҕынан төгүл табылыыссатын үөрэтии туһунан олус интэриэһинэйдик кэпсээбит Рома Шестаков (сал. Т.Л.Корнилова), сиргэ электрическай утарсыы (электрическое сопротивление почвы) тиэмэлээх Айсен Узоров (сал. Н.А.Узорова) иккис миэстэлэннилэр. Үһүс миэстэни 3-с кылаас үөрэнээччилэрэ, халандаардар үөдүйүүлэрин устуоруйатын чинчийбит Алена Корнилова, метеорит туһунан кэпсээбит Эльдар Максимов, үөрэнээччи хараҕар смартфон дьайыытын туһунан тиэмэлээх Глеб Торговкин үллэһиннилэр.

Орто уонна үрдүкү кылаастарга дьүүллүүр сүбэ дакылааттары сиэксийэлэринэн араартаабакка, кыттааччылар дьон иннигэр кэпсиир сатабылларын хаачыстыбатынан уонна бырайыактарын төһө бэркэ көмүскүүллэринэн көрдүлэр. Түмүк маннык буолла: бибилэтиэкэр Р.Е.Лавернова анал бирииһинэн 10-с кылаас үөрэнээччитэ Артем Алексеев бэлиэтэннэ; 3-с истиэпэннээх дьупулуомунан төгүл табылыыссата суох төгүл туһунан бэрт умсугутуулаахтык кэпсээбит 5-с кылаас үөрэнээччитэ Святослав Корнилов (сал. К.И.Данилова), үөрэнээччилэр таҥастарын туһунан социальнай хайысхалаах тиэмэлээх 6-с кылаас үөрэнээччитэ Сааскылаана Пшенникова (сал. А.Е.Кузьмина), 9-с кылаас үөрэнээччилэрэ — дьоппуоннуу матыыбынан тигиллибит практическай тиэмэлээх Таисия Баишева (сал. З.С.Малгарова) уонна “Өлүөхүмэ успуорда” төлөпүөн сыһыарыытын оҥорор идиэйэлээх Айтал Терехов (сал. О.В.Баишева) наҕараадаланнылар. 2-с истиэпэннээх дьупулуому 10-с кылаастан тулалыыр эйгэ баттахха дьайыытын чинчийбит Арина уонна Алина Алексеевалар (сал. В.В.Кузьмина), пароль оҥорорго дактилоскопия ньымаларын туһаныыга тиэмэлээх Ксения Мокрощупова (сал. А.П.Макарова) туттулар. Кыайыылааҕынан  “Снежный покров как индикатор состояния окружающей среды” диэн суолталаах тиэмэлээх 10-с кылаас үөрэнээччитэ Владимир Торговкин (сал. В.В.Кузьмина) буолла.

Кыайыылаах уонна миэстэлэспит оҕолорго барыларыгар дьупулуомнары сэргэ үлэ уруогун учуутала А.Д.Слепцов ЧПУ станокка оҥорбут өйдөбүнньүк сувенирдарын бэлэхтээтилэр.

Кыттааччыларга, салайааччыларга кэмпириэнсийэни тэрийээччилэр ааттарыттан сэртипикээттэри, махтал суруктары уонна өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттардылар.

Тэрийээччилэр ааттарыттан онлайн көрүҥүнэн кыттыбыт бииргэ үлэлэһэр оскуолабыт — А.Я.Филиппов аатынан Хоро орто оскуолатын үөрэнээччилэригэр Аэлита Габышеваҕа, Афанасий Филипповка (сал. И.С.Кондакова) махталбытын тириэрдэбит.

“Бахсыров ааҕыылара” научнай-практическай кэмпириэнийэҕэ сылтан-сыл аайы билим, чинчийэр үлэни сэҥээрэр талааннаах оҕолору булан, учууталлар, педагогтар билим, култуура сайдыытыгар практическай суолталаах сорудахтары толорорго көмөлөһөн, көрдүүр-чинчийэр үлэҕэ сыһыараллара үксээн, тэрээһин соругун ситэн иһэр.

Ольга БАИШЕВА, кэмпириэнсийэ тэрээһинигэр эппиэттээх.

Видео: И.И.Малгаров тиксэриитэ.