Ленинград блокадатын туһунан саха устудьуоннарын ахтыыларын кинигэтэ таҕыста

Бүгүн СӨ национальнай бибилэтиэкэтин историческай саалатыгар А.Н. Островскай аатынан Ленинградтааҕы театральнай институкка 34-с саха устуудьуйатын устудьуоннарыгар аналлаах «Театр. Якутия. Ленинград» кинигэ сүрэхтэниитэ буолан ааста диэн СӨ Баһылыгын уонна Бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата иһитиннэрэр.

1940 сыллаахха Саха АССР иһинэн ускуустуба дьыалатыгар салалтатын хайысхатынан, кытаанах куонкуруһу ааһан, Саха сириттэн 10 кыыс уонна 24 уол Ленинградтааҕы театральнай институкка үөрэнэ барбыттара. Кинилэр үөрэхтэрин бүтэрэн баран национальнай тыйаатыр саҥа труппатын олохтуохтаахтара. Эдэр дьон режиссер, театроведческай уонна актерскай факультеттарга үөрэммиттэрэ.

1941 с. бэс ыйын 22 күнүгэр фашист Германията саба түспүтүн кэннэ устудьуон уолаттары аармыйаҕа ыҥырбыттара, сорохтор бэйэлэрин баҕа өттүлэринэн норуот сэриитигэр барбыттара. Кыргыттар уонна саастарын ситэ илик уолаттар, бэс ыйын 30 күнүттэн оборуонаны бөҕөргөтүүнү тутууга ыҥырыллыбыттара – тааҥкаттан көмүскэнэр хаспаҕы, суолу-ииһи хаспыттара, ДЗОТ-тары туппуттара.

Сарсыарда 6 чаастан түүн хойукка диэри ытыалааһыны, буомбалааһыны аахсыбакка үлэлииллэрэ.
Устудьуоннар бары олохтоох ПВО (МПВО) бөлөҕүн байыастара этилэр, кырыыһаҕа дьуһуурустубалыыллара, санитарнай этэрээт кыргыттара госпиталларга үлэлииллэрэ, миэдиктэргэ көмөлөһөллөрө, бааһырбыт саллааттарга хааннарын туттараллара. От ыйыттан астарын-үөллэрин карточканан ылар буолбуттара, блокада бастакы кыһыныгар сууккатааҕы нуорма килиэп 125 грамм буолбута. Оттон ууну хаары уулларан ылаллара.

1941 с. үөрэх ытыалааһын, буомбалааһын аннынан, оттуллубат, тымныы дьиэҕэ барбыта. Аччыктаан-хоргуйан 17 саастаах устудьуоннар – Миша Бурнашев, Миша Климонтов, Гоша Чусовской, Таня Монастырева өлбүттэрэ. 1941-42 сс. Ленинград блокадатын ыарахан күннэрин туораабыт – тыыннаах хаалбыт 8 кыыс «Олох суолунан» эвакуацияламмыттара. Айаннарыгар араас моһоллору, кыһалҕаны көрсөн, дойдуларыгар, дьиэлэригэр-уоттарыгар, төрөөбүт өрөспүүбүлүкэлэригэр 1942 сыл сайыныгар кэлбиттэрэ.

«Театр. Якутия. Ленинград» кинигэҕэ араас кэмҥэ суруллубут устуудьуйа үөрэнээччилэрин, кинилэр чугас дьоннорун, биир идэлээхтэрин ахтыылара, суруналыыстар ыстатыйалара киирбиттэр. Кинигэ ол кэмнээҕи А.Н. Островскай аатынан Ленинградтааҕы театральнай институт 34-с саха устуудьуйатын устудьуоннарын сиэннэрин, аймахтарын уонна биир дойдулаахтарын көмөлөрүнэн «Айар» национальнай кинигэ кыһатыгар бэчээттэнэн таҕыста. Кинигэни Ефим Степанов, Александра Аржакова, Сардана Алексеева уонна Саргылана Старостина оҥордулар.