Мария Павлова хаартыскаҕа түһэриитэ
Чокуур Сааба сыдьааннара хаан-уруу аймаҕынан тоҕуоруһа мустан күндү убайдарын, аҕаларын, эһээлэрин, хос эһээлэрин, хос-хос эһээлэрин дьоһуннаах олоҕун үйэтитэн кинигэ таһааттаран ыһыах ыһар уруйдаах күннэрэ үүннэ.
Бу ураты уонна кэтэһиилээх тэрээһин сиэдэрэй сибэкки симэхтээх, ача күөх көбүөр тэллэхтээх, ырыаһыт чыычаахтар күйгүөрэр, үкэр куйаас тыыннаах саха аймах алыһын да күүтэр самаан сайын барахсаммыт саамай муҥутуур күнүгэр буолла.
Горнай улууһа тэриллиэн иннинэ, өссө 16-17 үйэлэргэ Дьокуускай уокуругун Арҕаа Хаҥалас улууһун Мытаах нэһилиэгэр киирсэр Солоҕоон, Ньурбаҕанчына, Маалтааны нэһилиэктэрэ Сиинэ үрэҕи, кини салааларын бата олорбуттара биллэр.
Максимов Савва Иванович – Чокуур Сааба Солоҕоон нэһилиэгин Тыымпынайыгар олохтоох Дьаанай аҕа ууһун Максимовтарыттан сыдьааннаах киһи буолар.
Эдэр сааһыгар ыал буолбут бииргэ төрөөбүт эдьиийин батыһан Маалтааны нэһилиэгин Тоҥуулаах учаастагар көһөллөр. Эдьиийэ Анастасия Ивановна Андреева Горнай улууһун бастакы Дьоруой ийэтэ буолар. Савва Иванович Муоһааны төрүт олохтоохторо Алексеевтар кыыстарын Мотуруонаны кэргэн ылар. Уонча оҕоломмуттарыттан биэс оҕолоро улаатан киһи-хара буолбуттар.
Онон Сааба уонна Настаа олохторун дьолун билбит Маалтааныларын нэһилиэгэр Максимовтар уонна Андреевтар удьуордарын тэниппит Горнай улууһун киэн туттар дьоно буолаллар.
Ыччаттара өбүгэлэриттэн утумнанан ситиһиилээх үлэлэринэн, үөрэхтэринэн, сатабылларынан, талааннарынан олох араас эйгэтигэр чаҕылхайдар уонна кыайыылаахтар.
«Эһэбит Олоҥхоһут Чокуур Сааба» кинигэ Максимов Савва Иванович – Чокуур Саабаҕа ананар. Кинигэ матырыйаалын хомуйан бэчээккэ сиэннэрэ Марина Матвеева, Ньургуйаана Ощепкова бэлэмнээтилэр. Кинигэ 50 экземплярынан Дьокуускай куорат «Сайдыы» полиграфия киинигэр бэчээттэммит. Биэс сүрүн түһүмэхтэртэн турар. I түһүмэх. «Максимов Савва Иванович – Чокуур Сааба». II түһүмэх. Ахтыылар. III түһүмэх. Эдьиийбит Удаҕан Балбаара. IV түһүмэх. Максимов Савва Иванович – Чокуур Сааба сыдьааннара[П1] . V түһүмэх. Максимов Савва Иванович төрүччүтэ.
Горнай улууһгар олоҥхо оспут омоон суолун сөргүтүү, умнулла быһытыйбыт эйгэтин арыйыы 2010 сыллаахха Бэрдьигэстээххэ ыытыллыбыт Олоҥхо Ыһыаҕа төһүү күүс буолбута. Ол үөрэтии түмүгэр Горнайга түөрт уонтан тахса олоҥхоһут олорон ааспыта биллибитэ. Элбэх олоҥхоһут түөлбэлэринэн буолаллар Маалтааны уонна Солоҕон нэһилиэктэрэ. Олор истэригэр Максимов Савва Иванович – Чокуур Сааба баар.
Ааспыт кэми, үлэни-хамнаһы, үлэһит үтүө дьону, кинилэр өркөн өйдөрүн, модун санааларын, уҕараабат дьулуурдарын, тус бэйэлэрин ахтан-санаан сырдатыы, кинигэ гынан таһаарыы – бу история кэрчик кэмин үйэтитии, кэлэр көлүөнэ ыччакка өлбөөдүйбэт бэлэх буолар.
Мария Павлова,
Бэрдьигэстээх, Горнай.
Ааптар хаартыскаларга түһэриитэ
Миэхэ суруналыыс – саамай сөбүлүүр хоббим. 1971-1972 сылларга Майаҕа «Ленинскэй знамя» иһинэн икки сыллаах рабселькордар…
Бу түгэн биһигини барыбытын долгутта! "Дыгын оонньууларын" кыттыылааҕа Айсен Ботуев күрэхтэһии кэмигэр тапталлааҕа кэргэн тахсарыгар…
Отут сыл "Дыгын оонньуулара" барыбытыгар умнуллубат түгэннэри, дьиҥнээх бырааһынньыгы бэлэхтииллэр. Саха сирин тыһыынчанан олохтооҕо ким…
Иралаах уоллара быйыл алын кылааһы бүтэрдэ. Дьон иитиэх диэтэхтэринэ, Ира өһүргэниэх курдук. Ол эрээри, хас…
Быйыл Индия дэлэгээссийэтэ Туймаада ыһыаҕын биир бочуоттаах ыалдьытынан буолла. Ил Дархан Айсен Николаев суруналыыстарга: “Туймаада…
Cарсыарда эрдэ туран, хоммут сирбиттэн чугас Охлопков Ф. М. түмэлигэр бара сырыттым. Түмэл икки этээстээх өрдөөҕүтэ тутуллубут…