«Матера, бырастыы». Андрей Борисов урут туруорбут испэктээгэр иккистээн эргиллиитэ

Москваҕа М.Щепкин аатынан тыйаатыр үрдүкү институтун 1974 сыллаахха бүтэрбиттэр 50 сылларыгар «Матера, бырастыы» («Прощание с Матерой») испэктээк туруохтааҕын туһунан үтүө сонун көрөөччүлэри үөрдүбүтэ.

Дьэ, онон олус күүтүүлээх, сонун туруоруу, ол эбэтэр нуучча суруйааччыта Валентин Распутин айымньытынан «Матера, бырастыы…» испэктээк олунньу 21-23 күннэригэр көрөөччүгэ тиийэр буолла.

Испэктээккэ 1974 сыллаахха бүтэрбит щепкинэцтэр, билигин бары ааттаах-суоллаах артыыстар Степанида Борисова, Герасим Васильев, Изабелла уонна  Анатолий Николаевтар, Наталья уонна Ефим Степановтар, Михаил Апросимов, Зоя Попова, Куприян Михайлов, Софья Баранова, Домна Уйгурова, ону сэргэ эдэркээн артыыстар оонньуохтара.

Олунньу 11 күнүгэр өрөспүүбүлүкэтээҕи Медиакииҥҥэ Саха тыйаатырын режиссера Андрей Борисов уонна тыйаатыр айар кэлэктиибэ, артыыстар суруналыыстары кытары көрүстүлэр.

Саҥа испэктээккэ анаммыт пресс-кэмпириэнсийэҕэ Андрей Борисов 1989 сыллаахха М.Горькай аатынан МХАТ сыанатыгар Валентин Распутин айымньытын туруора сылдьыбытын, ол эрээри олус дириҥник арыйбатах эбитин туһунан кэпсээтэ. ССРС уһулуччулаах артыыстара оонньообут бу испэктээктэрэ 20 сылы быһа олус ситиһиилээхтик көрдөрүллүбүт. Кинилэр хаартыскаларын экраҥҥа көрдөрө-көрдөрө Андрей Саввич уонна Степанида Ильинична урукку кэмнэри, туруоруулары ахтан-санаан аастылар. Андрей Борисов билиммитинэн, кини хаһан да урут туруорбут испэктээгэр төннүбэт үгэстээх буоллаҕына, «Матера, бырастыы» испэктээги иккистээн туруоран эрэр. Ол аата кэм-кэрдии бэйэтэ ону эрэйэн эрдэҕэ…

Матера алдьархайа 1960-с сылларга Бүлүү ГЭС-һин тутарга ууга барбыт Туой Хайа бөһүөлэк ыарахан дьылҕатыгар майгынныыр. Арамааҥҥа 1960 сылларга ГЭС тутуутунан сибээстээн, Иркутскай уобаласка Матера дэриэбинэни ууга ыыталларын туһунан кэпсэнэр.

Бу испэктээгинэн тыйаатыр саастаах көлүөнэтэ эдэрдэргэ артыыс маастарыстыбатын көрдөрүөҕэ. Оттон эдэркээн артыыстар кинилэри кытары биир сыанаҕа оонньууллара  олохторугар хаһан да умнуллубат түгэнинэн буолара саарбаҕа суох.

Артыыстар Айаал Аммосов, Эдуард Захаров, Елена Маркова, Мария Дегтярева, Петр Домотов ытыктыыр учууталлара, режиссердара Андрей Борисов саҥа үлэтигэр оруолларга хайдах оонньуулларын, оруолларга тус сыһыаннарын аһаҕастык кэпсээтилэр. Саастаах уонна эдэр көлүөнэ бэйэ-бэйэлэригэр сыһыаннарын, урукку уонна билиҥҥи олох алтыһыыларын, өй-санаа муунтуйуутун уо.д.а. майгы-сигили, олох сыаннастарын тыктаран көрдөрөр испэктээккэ оруол биэрбиттэригэр махталларын тириэртилэр.
Кырдьыга да, «Матера, бырастыы….» испэктээк бүгүҥҥү күҥҥэ тыҥаан турар сытыы кыһалҕалары таарыйар. Тыа сиригэр үөскээбит ыччат куоракка тардыһыыта, тугу барытын үп-харчы быһаарар диэн өй-санаа баһылааһына эдэр ыччаты туохха тириэрдиэй? Бу ыйытыыларга сөптөөх харданы испэктээккэ булуохпут дуо?..

Испэктээк сахалыы тылбааһын Мария Докторова, сценографиятын Михаил Егоров, көстүүмнэри Сардаана Федотова толкуйдаатылар.
Даарыйа оруолун РФ уонна СӨ норуодунай артыыһа, П.Ойуунускай аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата Степанида Борисова уонна СӨ үтүөлээх артыыската Надежда Ушницкая оонньуохтара.