Макар Яковлев: “Сүрүн кэпсэтии олохтоох бэйэни салайыныы тула барар”

Бэҕэһээ Ил Түмэн спикерэ Алексей Еремеев салайааччылаах дьокутааттар бөлөхтөрө – Андрей Находкин, Олег Марков, Тихон Скрябин, Арассыыйа үтүөлээх юриһа, судаарыстыбаннай уонна бэлитиичэскэй диэйэтэл Макар Яковлев илин эҥээр улуустарыгар таҕыстылар.

Сыаллара-соруктара — 33 №-дээх Федеральнай сокуон иһинэн бэйэбит өрөспүүблүкэбитигэр олохтоох бэйэни салайыныы сокуонун быһаарыы, өйдөтүү.

Макар Яковлев, Арассыыйа үтүөлээх юриһа, судаарыстыбаннай уонна бэлитиичэскэй диэйэтэл, Ил Түмэн иһинэн уопсастыбаннай-консультативнай Сэбиэт чилиэнэ:

-Бэҕэһээ Мэҥэ Хаҥалас, Амма нэһилиэнньэтин кытта кэпсэттибит. Дьокутааттар, нэһилиэк баһылыктара, уопсастыбаннас бары кэллилэр. Бүгүн Чурапчыга үлэлиэхпит, салгыы Тааттаҕа. Сүрүн кэпсэтии 33 №-дээх олохтоох бэйэни салайыныы сокуонун тула барыа. Нэһилиэнньэни кытта кэпсэтиинэн көрдөххө, сорохтор сыыһа өйдүүллэр эбит. Утарар өттө “прямой” быыбары туруорсаллар, улуус баһылыгын уруккулуу быыбардыахтаахпыт дииллэр уонна “прямой” быыбар ис хоһоонун билбэттэр. “Прямой” быыбар 1936 сыллаахха Сталин Конституциятыгар киирбитэ. Ол саҕана сарсыарда 6 чааска 100 бырыһыан куоластаатыбыт диэн араадьыйанан чоргуйуу бөҕө буолааччы. Формальнай быыбар диэн ол этэ.

Билигин олох уларыйан иһэр. Утарар эбэтэр өйдөөбөт өрүт Айсен Сергеевич бэйэтин дьоннорун улууска кандидатура быһыытынан киллэрээри гынар дииллэр. Айсен Сергеевич ылла да бэйэтин киһитин хайдах да туруоран кэбиспэт. Өрөспүүбүлүкэҕэ, Ил Түмэҥҥэ баар баартыйалары, уопсастыбаннай палаатаны, түмсүүлэри кытта сүбэлэһэн баран, хамыыһыйа быһаарбыт дьонун киллэрэр. Холобур, Казахстаҥҥа эмиэ итинник быыбардыыллар. Беларуська олох да анааһынынан барар. Оттон биһиги демократия биир саамай үчүгэй көрүҥүн, бэрэстэбиитэллээх былааһы, дьокутааттар былаастарын, күүһүрдэбит.

Биһиэхэ билигин алаастаһыы диэн баар, холобур Аммаҕа атын улуустан кэлбит киһи хайдах да  баһылык буолбат. Бэйэбит оннук менталитеттаахпыт. Эбэтэр быыбар кэнниттэн утары турбут өрүт баһылык болдьоҕо бүтүөр диэри киирсэн тахсар. Ити түүр омук майгыта, өһүргэһэн баран сылдьыы. Биһиги онтон туоруохпутун наада. Ити 33 №-дээх сокуон үлэлээтэҕинэ, оннук быһыы-майгы тохтуур, улуустаһыы, алаастаһыы диэн суох буолуоҕа

Биһиги сокуону хайа өттүнэн өрөспүүбүлүкэҕэ туһалаах буолаарай диэн санааттан, 20-30 сылга диэн оҥоробут.   Урут Сэбиэскэй былаас саҕана резервэ каадыр диэн баара. Билигин ДП-1, ДП-2 былааһа олохтоох салайыныы каадырыгар кыттыһар кыаҕа суох. Оттон 33 №-дээх сокуон быһыытынан олохтоох салайыныы каадырыгар резервэ туруоруутугар кыттыһар кыахтанар. Резервэ хайаан да баар буолуохтаах, урут Сэбиэскэй былаас саҕана райком сэкирэтээрдэрин сопхуостан саҕалаан, үүннэрэн таһаараллар этэ. Онон ити суолу тутуһуохха наада. Барытын дьокутааттар талыахтара уонна демократия саамай дьиҥнээҕэ бу сокуон быһыытынан баар буолуоҕа