«Манчаары оонньууларын» көрсө таатталар сомоҕолоһоллор

«Манчаары оонньууларын» кѳрсѳ дьиэ кэргэнинэн бары, үлэ кэлэктииптэринэн, нэһилиэктэринэн, бэл доҕордуулар, дьүөгэлиилэр кытары субуотунньуктарга көхтөөхтүк кыттыһаллар.

Саас эрдэ ырааһырдыыттан саҕалаан, норуот күүһүнэн дьоһун эбийиэктэри тутууга тиийэ үлэ барда. Бу хаалбыт аҕыйах күннэргэ ситэрэн-хоторон барытын түмүктүөхтэрэ.

Саха киһитэ сэҥээрэр, умсугуйа кѳрѳр ат сүүрдүүтэ буолуохтаах ипподромугар саҥардан оҥорууга эппиэтинэстээх улуус социальнай кѳмүскэллээх буолуутун киинин салайааччыта  Михаил Петрович Тарасов кэпсиир:

—Ытык Күѳлгэ ипподром былыргыттан «Саһыл Уйалаах» диэн сиргэ баар. Мас тутуу буолан эргэрэр, ону норуот күүһүнэн саҥардан биэрии, чѳлүгэр түһэрии үлэтэ куруук ыытыллар. Быйыл уһулуччу суолталаах улахан тэрээһиҥҥэ бэлэмнээн, улуус эр дьоно бары саба түһэн туох баар күрүѳтүн-хаһаатын олоччу уларыттыбыт. Олорор сирэ үйэлээх гына кэлин  оҥоһуллубута абыраата. Онон сүрүн үлэ далга, көньүүһүнэҕэ, ис-тас күрүѳтүгэр уонна аттар сүүрэр суолларын уон икки м. туорайдаан саҥаттан оҥорууга, тэҥнээһиҥҥэ   буолла.

Икки күннээх субуотунньукка маҥнайгы күн улуус киинин тэрилтэлэрэ бары тахсаммыт үлэ улахан аҥарын бүтэрбиппит, 1350 баҕана турбута, ис-тас күрүѳтэ саайыллыбыта. Иккис күн улуус нэһилиэктэрэ бэриллибит кэрчик сирдэрин бүтэрбиттэрэ. Ат баайыллар хаһаатын дьохсоҕоттор оҥордулар. Икки көньүүһүнэни Василий Игнатьев биригээдэ тэринэн, тутан түмүктүүр биэтэккэ таҕыстылар. Мин эппиэтинэстээх тэрийээччи буоларбынан, хайдах тэрийдэххэ кыайыылаах-хотуулаах үлэ тахсыаҕын толкуйдаабытым. Онтум табылынна диибин. Саас эрдэ баҕаналары эмиэ эр дьон мустан хатырыктаан бэлэмнээбиппит, билигин хатырыгы уонна мас сыыстарын гиирэнэн дьарыктанар оҕолорбут тириэньэрдэрин Иннокентий Бояровы кытта хомуйан бүтэрбиттэр. Ипподром кѳнѳ эрээри сорох сиринэн уулаах, уустук сирдэрдээх. Манна үлэни Уус Таатта дьоно-сэргэтэ, МЧС-тар уолаттара кыайа-хото туттулар.

Онон барыта 300-тэн тахса киһи кыттыста. ЕДДС уолаттара ас астаан абыраатылар. Онон биһиги түмсүүлээх буолан бу биир улахан эбийиэкпитин кыайа туттубут. Мин онтон наһаа үөрэн, сүргэм көтөҕүллэн тураммын, дьоммор бука барыларыгар ис сүрэхпиттэн махтанабын уонна куруук бу курдук бииргэ тапталлаах талыы-мааны Тааттабытын сайыннара туруоҕуҥ диэн этэбин!

«Манчаары оонньууларын» ыытарга саҥа «Дьулуруйар Ньургун Боотур» стадион,  элбэх кѳрүҥнэргэ дьарыктанар успуорт саалата уонна да атын тутуулар ыытылыннылар. Манна Ытык Күѳл туох баар тэрилтэлэрэ, уопсастыбанньыктара субуотунньуктарга көхтөөхтүк кытталлар. Онтон нэһилиэктэр ыҥырыы туттулар да, тута кэлэллэр. Ыалдьыттары кѳрсѳргѳ ыал маанылаах далбардара, кэрэ бэйэлээх кыргыттара ханнык да үлэттэн толлон турбакка, быйыл сааһы, сайыны нэһилиэги өрө тардыыга, тупсарыыга турунан үлэлээтилэр, күүс-кѳмѳ буоллулар.

Салгыы «Туйаара» уһуйаан сэбиэдиссэйэ Светлана Васильевна Неустроева кэпсиир:

—Биһиги кэлэктииппит далааһыннаах тэрээһини көрсөтргө бэлэмнэнии үлэттэн туора турбакка кѳмѳлөһөр. Маҥнайгы субуотунньуктар саас эрдэттэн саҕаламмыттара. Бөх-сах ыраастааһына, мас, талах, үүнээйи арааһын олордуу, саҥардыллыбыт паарканы хомуйуу уонна да араас үлэлэр элбэхтэр. Тымныы кыһын сатыылаан турдаҕына, ас астыыр сабыс саҥа тэриллэр кэлбиттэрэ, биһиги уһуйааммытыгар бэриллибит тэрили кырачааннарбыт аҕалара, уһуйааҥҥа үлэлиир дьон кэргэттэрбит, уолаттарбыт буолан бары кѳмѳлѳѳн оннун булларбыттара. Биһиги маннык аныгылыы тэриллэри кѳрбѳтѳх дьон үѳрүү бѳҕѳбүт. Оонньуулар кэннилэриттэн хаалларыахтаахтар. Онон улаханнык астынан сылдьабыт, оҕолорбут аһылыктарын бэлэмнээһин  сырата аччыахтаах, арааһа элбиэхтээх!

Биир сүрүн үлэнэн ыалдьыттар түһэр сирдэрин бэлэмнээһин буолбута. Биһиги икки сиринэн дьиэлээхпит. Онон 80 ыалдьыты: туруорааччы режиссердары, Саха тыйаатырын артыыстарын уонна аһылык астыыр тэрилтэ үлэһиттэрин кэтэһэбит. Росгвардиялары, МЧС үлэһиттэрин остолобуойга тиийэн аһатыахтаахпыт. Суунар-тараанар сирдэри туттубут, биир сиргэ бэйэбит дьоммут туттулар. Иккис сирбитигэр тутууга Чымнаайыттан 15 киһи кэлэн үлэлээн барбыттара. Быыспытыгар «Хадаайы» ыһыахтыыр сирбитин сылын аайы буоларыныы ыраастаан кэлбиппит. Уопсайынан, түбүк-садьык элбэх, ону барытын кыайыахпыт диэн эрэллээхпит. Тус бэйэм бэтэрээн да, саастаах да үлэһиттэрбит тэбис-тэҥҥэ үлэлии, түбүгүрэ, сүүрэ-көтө сылдьалларын сөҕөбүн, хайгыыбын, киэн туттабын. Кинилэр эдэрдэргэ холобур буолаллар. Бары туруу үлэһит дьоммор махтанабын.

Кэпсэттэ Александра Прудецкая,

Ытык Күөл, Таатта.

Хаартыскалар: С.Неустроева, М.Тарасов тиксэриилэрэ