Мэҥэ Хаҥалас улууһугар уолаттарга биэс күннээх байыаннай-полевой хомуур буолан ааста

Ыам ыйын 20-24 күннэригэр Мэҥэ Хаҥалас улууһун оскуолаларын 10-с кылаастарын үөрэнээччилэригэр байыаннай-полевой хомуур ыытылынна диэн Мэҥэ Хаҥалас  улууһун дьаһалтатын пресс-сулууспата иһитиннэрэр.

Маннык тэрээһин улууска 2010 сылтан бэттэх сыллата ыытыллар. Бастаан Баатара оскуолатыттан саҕаламмыта, онтон Наахараҕа уонна быйыл иккис сылын И.М. Романов аатынан Төхтүр орто оскуолатын баазатыгар тэриллэн ыытылынна. Бу туһунан сиһилии И.М. Романов аатынан Төхтүр орто оскуолатын дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччы Ольга Максимова сырдатта.

«Быйыл хомуурга 24 оскуолаттан 159 уол кытынна. Биэс күннээх тэрээһиҥҥэ уолаттар 4 ротанан уопсайа 12 взводка арахсан, хамаанда буолан, араас үөрэхтэри аастылар. Ол курдук, бастакы күҥҥэ ыам ыйын 20 күнүгэр айаннаан кэлбиттэрэ, ол кэннэ взводка, ротаҕа арахсыбыттара, салгыы хамандыырдары анаабыттара, билсиспиттэрэ, инструктаж ааспыттара, дьуһуурустуба кыраапыгын олохтообуттара, строевой хаамыыга бэлэмнэнии ааспыта», — диэн дириэктэри солбуйааччы кэпсээтэ.

Уолаттары теория өттүнэн маннык хайысхаларынан үөрэттилэр: 1 Тактическай бэлэм (сүүрүү, пластунскай ньыманан сыыллыы, миналаах сири хайдах ааһарга үөрэтии); 2 Тактическай бэлэм (отделениены салайыы, разведка, маскировка ньымалара, саллаат эбээһинэһэ, гранатаны быраҕыы үөрүйэхтэрэ); 3 Байыаннай топография (сылдьар сиргэр картата суох хайысханы сөпкө быһаарыы, компаһы кытта үлэ); 4 Гражданскай оборона (“кирдээх” зонаҕа түбэстэххэ хайдах харыстанарга үөрэтии, противогаһы сөпкө туһаныы); 5 Строевой дьарык; 6 Огневой дьарык (АК-74, ручной, осколочнай гранатаны сөпкө туһаныы, автоматы ыһыы-хомуйуу, таба ытарга үөрэтии, баһаар кэмигэр хамсаныы); 7 Байыаннай Устаабы үөрэтии (байыаннай званиелар араастара, бирикээһи толоруу, чиэс сөпкө биэрии, воинскай дьиссипилиинэ, нарядка туруу, дневальнай, дьуһуурунай, часовой, караул эппиэтинэһэ, эбээһинэстэрэ); 8 Радиосибээс (былааҕы, шифровканы билии); 9 ОБЖ-га тургутук; 10 Туристическай узеллар; 11 Бастакы суһал көмөнү сөпкө оҥоруу; 12 Физическэй бэлэмнэнии.

Уолаттар Оһуохай күнүгэр аналлаах И.М. Романов аатынан Төхтүр орто оскуолатын үөрэнээччилэрин кытта бииргэ 280-тан тахса киһилээх оһуохайга кыттыһан, күн эргииринэн саха киһитин сиэринэн күүс-уох ыллылар.

Салгыы уолаттар 6 км тэйиччи сытар сиргэ сатыы хааман тиийэннэр ЮнАрмия тэрийбит “Зарница” оонньуутугар, военизированнай эстафетаҕа тыҥааһыннаахтык күөн күрэстэстилэр. Дьэ, уонна киэһэ Дьаҥхаады нэһилиэгин олохтоохторун иннигэр ЮнАрмия кэккэтигэр киирбиттэрин туоһулуур дастабырыанньалары «Мэҥэ кэскилэ» улуустааҕы координационнай киин салайааччыта, ЮнАрмия хамсааһынын ыстаабын начаалынньыга Марианна Монастырева үөрүүлээх түгэҥҥэ туттарда.

Бэһис күн, ыам ыйын 24 күнүгэр сарсыарда 4 чааска «боевой тревоганан» тура охсон, бу иннинээҕи күннэргэ теорияны үөрэппиттэрин, уолаттар окопа хаһан, бастаан оборона ньымаларын, онтон саба түһүү дьарыгын көрдөрдүлэр.

Бастыҥ көрдөрүүлээх уолаттар биирдиилээн көрүҥ аайы грамотанан, мэтээлинэн наҕараадаланнылар уонна ротанан эмиэ уопсай түмүк таҕыста. Бу көрдөрүүгэ 100 м сүүрүү, сиртэн анньыныы, гранатаны быраҕыы, ханаат тардыһыытын, аптамааты ыһыы-хомуйуу, турникка тардыныы, сыалы табыы, гиирэни анньыы, боевой листогу оҥоруу, историяҕа тургутук, кэнсиэр, строевой көрүү, “Зарница”, “Лазертаг”, тактическай оонньуулар, военизированнай эстафета күрэхтэрэ түмүллэн киирдилэр. Онон бастакы миэстэни II рота ылары ситистэ, иккис миэстэҕэ I рота, үһүс миэстэҕэ III рота таҕыстылар, төрдүс миэстэ IV рота буолла.

Бу курдук, 5 күннээх байыннай-полевой хомуур этэҥҥэ түмүктэннэ, оҕолор бириэмэлэрин олус туһалаахтык, саҥаны билэн, үөрэнэн, саҥа доҕоттору кытта билсэн, олоххо бэлэмнээх буолуулара күүһүрдэ диэн бэйэлэрэ уонна дьарыктаабыт учууталлара бэлиэтээтилэр.