Мэҥэдьэктэр төһө сылгылаахтарый?

Ааспыт нэдиэлэҕэ “Саха сүөһүтэ” генофонда хааһына тэрилтэтин үлэһиттэрэ Елизавета Ефремова уонна Егор Горохов Ньурба улууһун Бордоҥ нэһилиэгэр “Степан Васильев аатынан сылгы собуотун” Мэҥэдьэк салаатыгар (отделение) сылгы ааҕыытын ыыттылар.

Ааҕыы түмүгэр түөрт звенонан барыта 345 сылгы иитиллэн турар. Барыта 12 үлэһит баар: 8 – сылгыһыт, биир – тырахтарыыс, бэтэринээр-зоотехник,  биригэдьиир уонна управляющай.

Отделениеҕа бу  сылга киирэн баран 12 төбө сылгы көҕүрээбит. Ол төрүөтүнэн бөрөлөр буулабыттара буолар. Хата, Ньурба улууһун дьаһалтатын өйөбүлүнэн муус устар 24 күнүгэр бөрөнү бултаһарга бөртөлүөт көтөрө былааннаммыт.

Аҕыйах хонуктааҕыта “Саха сүөһүтэ” генофонда хааһына тэрилтэтин дириэктэрэ Александр Артемьев уонна солбуйааччытта Егор Посельскай тиийэн сылгыһыттары кытта көрүстүлэр. Икки базанан сылдьан сылгылар туруктарын, от хаачыстыбатын көрдүлэр. Сылгыһыттар салайааччыны кытта ирэ-хоро кэпсэтэн, санааларын үллэстэн, бэрт үчүгэй көрсүһүү ааста диэн бэлиэтииллэр.

“2022 сылтан “Саха сүөһүтэ” тэрилтэҕэ киириэхпититтэн хамнаспыт бириэмэтигэр ыйга иккитэ кэлэр, кыһыҥҥы-сайыҥҥы анал таҥаһынан хааччыйаллар, бэйэбит бэтэринээрдээх буолан эминэн, битэмиининэн хааччыллан, сөптөөх өҥөнү бириэмэтигэр ылабыт”, — диэтилэр сылгыһыттар көрсүһүүгэ.   Ол эрээри сылгы базалара эргэрбиттэрин, сылгы төрүөҕэ хойутуур буолбутун туһунан этиннилэр.

“Сылгы төрүөҕэ хойутуур буолла, ол барыта сылгы аһыттан, көрүүттэн-истииттэн тутулуктаах, биэлэр күрүөлээх-хаһаалаах сиргэ төрөөн, эбии аһылыкка туран, кулунчуктара арыый бороохтуйан сиргэ бараллара ордук эрэллээх буолар. Сылгы аһа тиийбэт буоллаҕына, эрдэ сиргэ ыыттахха кулунчук охторо-сүтэрэ элбэх, ыттар, бөрөлөр аһылыктара буолаллар, сороҕор саҥа төрүүр биэлэр эмтэрбэккэ кулунчуктара эмиэ охтор, ону барытын учуоттаан күрүө-хаһаа тутуллара буоллар», — диэн туруоруста СӨ үтүөлээх үлэһитэ, сылгыһыт Александр Анатольевич Николаев.

Быйылгы кыстыкка отделениеҕа 261 туонна от Маалыкайтан, Аканаттан, Амма улууһун Болугуруттан тиэллэн кэллэ. Маны сэргэ 24,5 туонна уонна 25 туонна эбиэһи – Ньурбатааҕы сүөһү аһылыгын бэлэмниир хампаанньаттан уонна Дьокуускайтан, 100 туонна сенаһы Сунтаар улууһун Кириэстээҕиттэн атыыластылар.

Былырыын ардахтаах буолан, от хаачыстыбата биллэ мөлтөх этэ. Маны таһынан, сылгы хаһан аһыыр сирдэрэ ууга баран уустук кыстык ааһан эрэр. Билигин сылгылар туруктара этэҥҥэ, биэлэр 80 % уулаахтар. “Тымныыны-куйааһы аахсыбакка аатырбыт Мэҥэдьэк сылгыта симэлийбэтин туһугар үлэлии-хамсыы сылдьаргыт эһиги төрөөбүт дойдугутугар бэриниилээхитин, дьиҥ айылҕа оҕолоро, сылгы куттаах дьон буоларгытын кэрэһилиир.  Саҥа база тутуллуоҕа, күрүө-хаһаа салгыы да оҥоһуллуоҕа. Ааспыт сылга 3 км. усталаах күрүө тутуллубута. Быйыл да бу үлэ салҕаныаҕа», — диэн көрсүһүүнү түмүктээтэ Александр Артемьев.

Онон Мэҥэдьэк отделениетын үлэһиттэрэ туруорсуулара олоххо киирэригэр эрэллээх буоллулар.

Екатерина Захарова.